Mở rộng thị trường xuất khẩu để giảm rủi ro

Còn nhiều thị trường tiềm năng

Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Intimex, Phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê, Ca cao Việt Nam - cho rằng, tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tạm dừng áp thuế đối ứng với hầu hết quốc gia (trong đó có Việt Nam) là tin vui cho cộng đồng doanh nghiệp (DN) Việt. Hiện tại, các DN đều trông chờ vào khả năng đàm phán của Chính phủ để thuế đối ứng sau thời gian tạm dừng chỉ ở mức 10%.

Nếu việc áp thuế đối ứng 46% được thực thi, chắc chắn DN trong hiệp hội sẽ gặp bất lợi lớn bởi đối thủ lớn nhất của cà phê Việt Nam hiện nay là Brazil sẽ tận dụng mức thuế thấp hơn để đưa hàng vào Mỹ nhiều hơn. Trong 2 năm trở lại đây thị trường cà phê thế giới luôn trong tình trạng “cung không đủ cầu”. Trong khi đó, cà phê robusta của Việt Nam có vị đặc trưng, được nhiều thị trường ưa chuộng.

“Chúng tôi đang tận dụng lợi thế này để đa dạng hóa thị trường, xuất khẩu cà phê sang các nước châu Âu, Trung Đông và các nước mà Việt Nam đã ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Riêng với thị trường Mỹ, Intimex sẽ tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và xây dựng thương hiệu để tăng sức cạnh tranh ngay cả khi bị áp mức thuế cao, đồng thời tiếp tục nhập khẩu thực phẩm đông lạnh (gà, bò) từ Mỹ về để góp phần cân bằng thương mại 2 chiều” - ông nói.

Công ty Dony đã chủ động giảm tỉ lệ xuất khẩu hàng vào Mỹ từ 40% xuống khoảng 20%, chuyển hướng xuất khẩu vào Canada, Đức, Nga, Trung Đông, các nước Đông Nam Á - ẢNH: T.HOA

Ông Phạm Quang Anh - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Quốc tế Dony - cho biết, năm 2021, công ty xuất sang Mỹ 40% sản lượng hàng nhưng nay, công ty chủ động giảm tỉ lệ này còn khoảng 20%, chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác như Canada, Đức, Nga, Trung Đông, các nước Đông Nam Á. Năm 2024, Dony đã đưa được sản phẩm vào thị trường châu Phi. Theo ông Phạm Quang Anh, quan niệm “thị trường Mỹ lớn, các thị trường khác nhỏ” chưa hẳn đúng. Mỗi thị trường đều có những phân khúc riêng biệt. Ở Mỹ, Dony chỉ xuất được các đơn hàng nhỏ lẻ. Ở Trung Đông, Dony lại xuất được những lô hàng lớn với đơn giá tốt hơn. Đơn hàng đầu tiên mà Dony xuất khẩu sang châu Phi năm 2024 là 110.000 sản phẩm.

Không phải cứ “gõ cửa” là có thị trường

Theo ông Phạm Quang Anh, việc tìm kiếm thị trường mới đòi hỏi phải đầu tư cho khâu tiếp thị, truyền thông, bán hàng. Thị trường mới có nhiều rào cản vô hình như khác biệt về văn hóa, chính trị, khó khăn trong xây dựng niềm tin với đối tác mới, chi phí bán hàng cao… Các DN rất mong Nhà nước, Chính phủ chủ động đàm phán hoặc ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường, hỗ trợ các DN tham gia các hội chợ quốc tế.

Ông Đỗ Hà Nam đề xuất, các bộ, ngành cần yêu cầu các ngành hàng báo cáo cụ thể hơn về tác động của thuế đối ứng với DN. Cụ thể là thống kê số lượng DN có thể chuyển đổi được thị trường và những DN không thể chuyển đổi được thị trường để đánh giá tác động, đưa ra đối sách phù hợp, kịp thời. Đối với những DN không thể chuyển đổi được thị trường, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ về tài chính, tìm kiếm thị trường mới, nâng cao năng lực sản xuất…

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) - cho hay, năm 2024, Việt Nam xuất khẩu rau quả sang Mỹ đạt doanh thu 360 triệu USD, trong khi nhập khẩu từ Mỹ khoảng 540 triệu USD. Báo cáo với Thủ tướng Chính phủ trong hội nghị về thích ứng thương mại quốc tế vào ngày 7/4 tại Hà Nội, VINAFRUIT đã nhấn mạnh sự bổ trợ lẫn nhau của ngành hàng nông sản Việt Nam - Mỹ và đề xuất hướng đi cho ngành rau quả trong thời gian tới là xem xét lại mọi khâu trong quá trình sản xuất, từ nguyên liệu đầu vào đến bảo quản, chế biến, chi phí logistics để giảm giá thành xuống mức thấp nhất, đảm bảo cạnh tranh được với các nước bị áp mức thuế thấp hơn.

Ông Phan Minh Thông - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Phúc Sinh - cho rằng, để DN quay về thị trường trong nước hoặc vừa bán trong nước, vừa xuất khẩu, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ thiết thực như giảm lãi suất cho vay. Riêng với hàng hóa vào thị trường Mỹ, ông cho rằng, Việt Nam có nhóm hàng hóa có thể được miễn thuế do nước Mỹ không có, không cạnh tranh được. Do đó, cần có sàn giao dịch hàng hóa đủ tầm quốc tế để tăng giá trị các mặt hàng này.

Mai Ca - Thanh Hoa