Độc đáo nghề làm đường phên

02/11/2025 - 18:16

PNO - Thay vì bán mía cho các nhà máy đường, người dân xã Nghĩa Hưng lại đỏ bếp, nấu mật rồi kết tinh thành tấm đường phên ngọt lành, giữ gìn nghề xưa của cha ông.

Xã Nghĩa Hưng (tỉnh Nghệ An) từ lâu đã nổi tiếng với nghề trồng mía, nấu mật và chế biến các sản phẩm truyền thống từ mật mía. Sở hữu gần 1.300ha mía, ngoài bán cho nhà máy đường, nhiều hộ dân nơi đây còn tự thu mua mía trong vùng để nấu mật, làm đường phên, đường phèn, đường thảo dược…
Xã Nghĩa Hưng (tỉnh Nghệ An) từ lâu đã nổi tiếng với nghề trồng mía, nấu mật và chế biến các sản phẩm truyền thống từ mật mía. Sở hữu gần 1.300ha mía, ngoài bán cho nhà máy đường, nhiều hộ dân nơi đây còn tự thu mua mía trong vùng để nấu mật, làm đường phên, đường phèn, đường thảo dược…
Làng nghề làm mật mía ở Nghĩa Hưng có hàng trăm hộ dân tham gia, trong đó có khoảng 150 xưởng sản xuất quy mô lớn.
Làng nghề làm mật mía ở Nghĩa Hưng có hàng trăm hộ dân tham gia, trong đó có khoảng 150 xưởng sản xuất quy mô lớn.
Là một trong những cơ sở sản xuất đường phên nổi tiếng ở Nghĩa Hưng, anh Phạm Quang Yên (43 tuổi, trú xóm Xuân Lam, xã Nghĩa Hưng) cho biết, ngoài 4ha mía của gia đình, anh còn thu mua thêm nguyên liệu của bà con quanh vùng. Mỗi mùa, anh nấu mật và đem cất trữ trong 250 thùng phuy inox, mỗi thùng 50 lít mật để có nguồn nguyên liệu làm quanh năm.
Là một trong những cơ sở sản xuất đường phên nổi tiếng ở Nghĩa Hưng, anh Phạm Quang Yên (43 tuổi, trú xóm Xuân Lam, xã Nghĩa Hưng) cho biết, ngoài 4ha mía của gia đình, anh còn thu mua thêm nguyên liệu của bà con quanh vùng. Mỗi mùa, anh nấu mật và đem cất trữ trong 250 thùng phuy inox, mỗi thùng 50 lít mật để có nguồn nguyên liệu làm quanh năm.
3 nồi nấu mật bằng bêtông được anh Yên thiết kế nối liền nhau. Nồi bên phải nấu mật, nồi giữa dùng để đánh mật, nồi trong cùng hâm lại mật đã chín. “Công đoạn nấu là quan trọng nhất. Chỉ cần quá tay một chút, mật cháy sẽ kém chất lượng” - anh Yên chia sẻ.
3 nồi nấu mật bằng bêtông được anh Yên thiết kế nối liền nhau. Nồi bên phải nấu mật, nồi giữa dùng để đánh mật, nồi trong cùng hâm lại mật đã chín. “Công đoạn nấu là quan trọng nhất. Chỉ cần quá tay một chút, mật cháy sẽ kém chất lượng” - anh Yên chia sẻ.
Mật sau khi chín được cho vào chảo đánh. Chảo này được bố trí động cơ kết nối với bộ phận bằng sắt, có chức năng quay vòng, đánh tan mật trước khi đổ vào khuôn.
Mật sau khi chín được cho vào chảo đánh. Chảo này được bố trí động cơ kết nối với bộ phận bằng sắt, có chức năng quay vòng, đánh tan mật trước khi đổ vào khuôn.
Mỗi mẻ nấu hơn 20 lít mật cho ra khoảng 20kg đường phên. Mỗi ngày vợ chồng anh Yên nấu khoảng 300 lít mật, bắt đầu công việc từ 6g sáng tới chiều muộn.

Mỗi mẻ nấu hơn 20 lít mật cho ra khoảng 20kg đường phên. Mỗi ngày vợ chồng anh Yên nấu khoảng 300 lít mật, bắt đầu công việc từ 6g sáng tới chiều muộn.

Khuôn đường phên làm bằng gỗ, dài khoảng 60cm, rộng 7cm.
Khuôn đường phên làm bằng gỗ, dài khoảng 60cm, rộng 7cm.
Khuôn đường phên làm bằng gỗ, dài khoảng 60cm, rộng 7cm. Sau 15 phút, khi đường bắt đầu cô đặc sẽ được những người phụ nữ khéo léo tháo khuôn, dựng từng tấm đường đứng lên cho khô đều 2 mặt.
Sau 15 phút, khi đường bắt đầu cô đặc, những người phụ nữ ở các cơ sở sản xuất đường phên sẽ khéo léo tháo khuôn, dựng từng tấm đường đứng lên cho khô đều 2 mặt.
Chị Tần Thị Hằng (43 tuổi, vợ anh Yên) cho biết, sản phẩm đường phên của gia đình đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Hiện gia đình đang đang hoàn thiện quy trình, bao bì và tiêu chuẩn sản xuất để nâng cấp lên OCOP 4 sao, hướng tới xuất khẩu.
Chị Tần Thị Hằng (43 tuổi, vợ anh Yên) cho biết, sản phẩm đường phên của gia đình đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Hiện gia đình đang đang hoàn thiện quy trình, bao bì và tiêu chuẩn sản xuất để nâng cấp lên OCOP 4 sao, hướng tới xuất khẩu.
Đường phên không chỉ là vị ngọt quen thuộc trong căn bếp nông thôn mà còn là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn, làm bánh, ngâm thuốc. Theo chị Hằng, đường phên được bán sỉ, lẻ khắp cả nước với giá 27.000 - 28.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, trung bình mỗi ngày vợ chồng chị thu về hơn 600.000 đồng.
Đường phên không chỉ là vị ngọt quen thuộc trong căn bếp nông thôn mà còn là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn, làm bánh, ngâm thuốc. Theo chị Hằng, đường phên được bán sỉ, lẻ khắp cả nước với giá 27.000 - 28.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, trung bình mỗi ngày vợ chồng chị thu về hơn 600.000 đồng.
Ngoài đường phên, mỗi năm vợ chồng anh Yên còn sản xuất gần 4 tấn đường phèn. Mật mía được nấu kỹ, sau đó để kết tinh trong thùng inox suốt 6 - 7 tháng. Đường phèn kết tinh được bán với giá 156.000 - 160.000 đồng/kg.
Ngoài đường phên, mỗi năm vợ chồng anh Yên còn sản xuất gần 4 tấn đường phèn. Mật mía được nấu kỹ, sau đó để kết tinh trong thùng inox suốt 6 - 7 tháng. Đường phèn kết tinh được bán với giá 156.000 - 160.000 đồng/kg.
Ông Đinh Thế Hiển - Trưởng phòng Kinh tế xã Nghĩa Hưng - cho biết, nghề trồng mía nấu mật, làm đường mang giúp người dân tăng thu nhập, ổn định đời sống. Hiện một số sản phẩm làm từ mật mía đã đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Sắp tới, xã Nghĩa Hưng sẽ xây dựng đề án nâng hạng OCOP 4 sao cho các sản phẩm chủ lực, đồng thời quy hoạch vùng nguyên liệu mía tập trung để bảo đảm mật mía luôn sạch, ngọt và đạt chất lượng cao.
Ông Đinh Thế Hiển - Trưởng phòng Kinh tế xã Nghĩa Hưng - cho biết, nghề trồng mía nấu mật giúp người dân tăng thu nhập, ổn định đời sống. Hiện một số sản phẩm làm từ mật mía đã đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Sắp tới, xã Nghĩa Hưng sẽ xây dựng đề án nâng hạng OCOP 4 sao cho các sản phẩm chủ lực, đồng thời quy hoạch vùng nguyên liệu mía tập trung để bảo đảm mật mía luôn sạch, ngọt và đạt chất lượng cao.

Phan Ngọc

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI