Nhà giáo nhân dân Hà Quang Văn – thầy của nhiều thế hệ nghệ sĩ qua đời

Chân dung NGND Hà Quang Văn - Ảnh: FBNV

NGND Hà Quang Văn sinh trưởng trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật khi mẹ ông là nghệ sĩ nhân dân Ái Liên – một danh ca, cô đào nức tiếng miền Bắc, góp công lớn đào tạo nhiều thế hệ nghệ sĩ cải lương trên đất Bắc. Hà Quang Văn là một trong những người con xuất sắc của nghệ sĩ nhân dân Ái Liên, cùng với các ca sĩ Ái Vân, Ái Xuân và họa sĩ thiết kế sân khấu Hà Quang Sơn.

Nối tiếp con đường của mẹ, Hà Quang Văn thi vào khoa Diễn viên cải lương của trường Ca kịch dân tộc (nay là trường đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội) rồi về Đoàn Cải lương Nam bộ (1962). Những năm tháng tuổi trẻ, ông cõng “sân khấu trong chiếc ba lô” qua các chiến trường, mang lời ca tiếng hát hun đúc tinh thần những người chiến sĩ ngoài trận tuyến.

Năm 1976, Nhà hát Cải lương Trung ương dàn dựng vở kịch Người công dân số 1 – tác phẩm sân khấu đầu tiên về hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Hà Quang Văn và nghệ sĩ Sĩ Hùng là 2 diễn viên đầu tiên được chọn đảm nhận hình tượng Nguyễn Ái Quốc và Hồ Chí Minh.

Nghệ sĩ Hà Quang Văn (phải) trong vở Người công dân số 1 - Ảnh: FBNV

Năm 1985, ông về giảng dạy tại Trường Nghệ thuật Sân khấu II và là một trong hai nhà giáo đầu tiên của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được nhận danh hiệu “Nhà giáo nhân dân” vào năm 2006.

Trên cương vị giảng viên và Hiệu trưởng Trường Nghệ thuật Sân khấu II, ông có nhiều đóng góp cho công tác đào tạo nguồn nhân lực nghệ thuật chất lượng cao khi góp phần đặt nền móng cho chương trình đào tạo đại học đầu tiên về đạo diễn sân khấu tại phía Nam.

Ông cũng khởi xướng chương trình “Sân khấu học đường” giảng dạy diễn xuất trên truyền hình nhằm tạo điều kiện học tập cho các bạn trẻ say mê diễn xuất nhưng không có điều kiện đến trường…

NGND Hà Quang Văn (áo sơ mi vàng nhạt) đến ủng hộ một buổi thi của sinh viên khoa Kịch hát dân tộc (trường đại học Sân khấu - Điện ảnh TPHCM) - Ảnh: FBNV

Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) - đạo diễn Lê Nguyên Đạt, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TPHCM, không chỉ xem NGND Hà Quang Văn là thầy mà còn là cha. “Thầy là một trong những người khai quan điểm nhãn, mở những cánh cửa tương lai cho chúng tôi. Nếu không có thầy, sẽ không có tôi của ngày hôm nay. Trong suốt hành trình hơn 30 năm tôi đi luôn có thầy đồng hành dạy bảo, động viên, khích lệ…” – NSƯT Nguyên Đạt xúc động chia sẻ.

Đạo diễn Nguyên Đạt và người thầy anh hết mực yêu kính - NGND Hà Quang Văn - Ảnh: FBNV

NSƯT Lê Tứ và NSƯT Thy Trang vẫn nhớ thầy Hà Quang Văn đã quyết tâm tổ chức đưa sinh viên trường ra nước ngoài biểu diễn để khẳng định chất lượng đào tạo. Năm 2001, chuyến xuất ngoại đầu tiên đến Pháp thành công, mở đường cho sinh viên trường tham gia các chuyến đi phục vụ kiều bào tại Nhật Bản, Hàn Quốc… thay vì chỉ chọn những nghệ sĩ nổi tiếng.

NGND Hà Quang Văn (đeo kính) cùng các học trò - Ảnh: FBNV

NGND Hà Quang Văn cũng có “mắt xanh” giúp học trò khai phá tiềm năng khi ông động viên Nguyên Đạt học đạo diễn mở ra con đường mới thăng hoa cho anh cũng như khuyến khích NSƯT Lê Trung Thảo tham gia công tác giảng dạy để sân khấu cải lương có thêm một ông thầy “mát tay”…

Trong sự nghiệp của mình, NGND Hà Quang Văn cũng đã dàn dựng hơn 100 vở diễn, có nhiều vở đạt giải cao tại các hội diễn toàn quốc, như: Ký họa đồng bằng (1990), Quay về kỷ niệm (1995)…; cùng hàng chục đề tài nghiên cứu về nghệ thuật sân khấu truyền thống.

Chiêu Văn