Cô giáo dạy văn và những tiết dạy sáng tạo cùng AI

Ứng dụng AI dạy văn, học trò mê tít

Vốn là học sinh chuyên lý, thủ khoa đầu vào khóa 2011-2014 của Trường THPT chuyên Long An (nay thuộc tỉnh Tây Ninh), song cô Nguyễn Hồng Thanh Thương lại có niềm đam mê sâu sắc với văn chương.

Cha là giáo viên vật lý, mẹ là giáo viên toán nên khi tốt nghiệp THPT, cô chọn học ngành sư phạm ngữ văn Trường đại học Sư phạm TPHCM. Tốt nghiệp năm 2018, cô về công tác tại Trường THPT Lương Thế Vinh. Đồng thời, cô tiếp tục học lên thạc sĩ ngôn ngữ - văn hóa - văn học nước ngoài của trường và tốt nghiệp vào năm 2022.

Cô Nguyễn Hồng Thanh Thương (thứ hai từ phải qua) cùng nhóm nghiên cứu ứng dụng AI vào hướng nghiệp

Mong muốn học trò học văn theo hướng trải nghiệm, khám phá, cô đã từng bước ứng dụng AI vào các tiết dạy. Cô kể: “Khi AI mới bùng nổ, tôi cũng chỉ sử dụng ở mức hỏi đáp, tạo hình ảnh, video. Nhưng tôi biết học sinh có thể làm tốt hơn. Thay vì để học sinh dùng AI để đối phó, tôi quyết định dạy các em cách sử dụng đúng”.

Dù vậy, cô vẫn trăn trở: Với môn học đòi hỏi trí tưởng tượng, cảm xúc, tư duy, ngôn ngữ của cá nhân như ngữ văn thì ứng dụng AI ở mức nào là hợp lý? Để tìm câu trả lời, cô tham gia nhiều lớp tập huấn ứng dụng AI vào dạy học do Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT TPHCM và nhà trường tổ chức. Cô cũng đăng ký thêm khóa học của các tổ chức công nghệ để hiểu hơn về AI.

Khi nắm được những kỹ năng cần thiết, cô bắt đầu đưa AI vào giảng dạy. Với cấp II, cô thường ứng dụng AI tạo ra các sản phẩm hình ảnh, video… hấp dẫn học sinh. Còn với cấp III, cô đưa AI trở thành một phần của giờ học. Học sinh có thể sử dụng AI để tạo nên các sản phẩm cá nhân hóa, hoặc học cách phản biện AI.

Tuấn Minh - học sinh lớp 12A4 - kể: Hồi đầu năm, khi học xong bài thơ Tràng giang của Huy Cận, cô Thương đã đề nghị cả lớp sử dụng AI để vẽ lại dòng sông trong trí tưởng tượng của mình. Minh đã viết câu lệnh: “Tạo bức tranh thiên nhiên được khắc họa sâu đậm về nỗi sầu của một cái tôi cô đơn trước thiên nhiên rộng lớn. Trong đó thấm đẫm tình người, tình đời, lòng yêu nước thầm kín mà thiết tha…”.

Ít phút sau, AI trả về hình ảnh 1 người ngồi trên chiếc thuyền nhỏ thả trôi giữa dòng nước mênh mông. Phía sau là ánh mặt trời sắp lặn, ẩn khuất sau những dãy núi cao. “Khi tạo ra sản phẩm, em thấy rất thích vì nó mang dấu ấn cá nhân, cũng giúp em nhớ sâu hơn nội dung bài” - Minh nói.

Khi chấm điểm, cô không dựa trên bức tranh mà dựa trên câu lệnh. Học sinh nào sâu sắc, hiểu bài thì sẽ có ý tưởng để miêu tả. “Tôi không muốn tạo sẵn khuôn mẫu cho học sinh hình dung theo. Các em lại rất hào hứng vì sản phẩm là của riêng mình chứ không phải theo một công thức chung” - cô Thương chia sẻ.

Không ngừng đổi mới sáng tạo

Trong quá trình nghiên cứu về công nghệ, cô Thương biết đến các nền tảng Chatbot AI. Nhận thấy đây là công cụ học tập hữu ích, cô cùng thầy cô trong tổ bộ môn quyết định xây dựng Chatbot AI dành cho học sinh từ khối Sáu đến Mười hai của trường. Cả tổ cùng nhau tập hợp tài liệu, riêng cô Thương đảm nhận thêm khâu lập trình hệ thống.

Khi có đủ dữ liệu, cô tạo tài khoản Chatbot AI và thiết kế các hướng dẫn (prompt hệ thống) phù hợp với từng khối lớp. Sau đó, cô thử nghiệm bằng các câu hỏi và điều chỉnh ngữ điệu, cấu trúc câu trả lời phù hợp nhất. Hệ thống ra đời đã trở thành “trợ thủ” đắc lực cho học sinh.

Với từng khối khác nhau thì cách hệ thống giao tiếp, phản biện, động viên sẽ khác nhau. Khi học sinh lớp Mười hai đặt câu hỏi, AI sẽ hỏi lại: “Bạn có chắc bạn muốn tôi trả lời hay không, hay bạn thử đưa ý kiến của bạn đi và tôi sẽ nhận xét”. Còn ở cấp II, AI chỉ là trợ lý để tìm tài liệu chứ không tranh biện quá nhiều.

Sau thời gian học sinh luyện tập cùng AI, cô nhận thấy các em có tốc độ làm bài nhanh hơn. Nhất là các bài kiểm tra chính tả, nghe nói cần độ chính xác cao. “Vì khi con người nhận xét thì có thể bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài. Nhưng AI là công nghệ, nó chỉ tập trung nghe, đọc nên nhận xét rất cụ thể, chính xác, giúp học sinh hoàn thiện nhiều hơn” - cô nhận định.

Tuy nhiên, cô cũng thừa nhận, hiện vẫn có nhiều học sinh lười viết nên hay dùng AI viết bài thay. Nhưng cô thường không la rầy mà chỉ nói: “Khi đọc bài của em, cô không thấy chất riêng ở trong đó. Bài của các bạn khác có thể chưa hoàn thiện nhưng đều có dấu ấn riêng”. Đây là cách mà cô khuyến khích để học trò nỗ lực hơn.

Dưới sự hướng dẫn của cô, năm ngoái, dự án “Ứng dụng mô hình C-TAM-TPB nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng trí tuệ nhân tạo của học sinh THPT” của 2 học sinh Trần Như Ý và Nguyễn Ngọc Phương Mai (lớp 12A7), đã đạt giải Ba cuộc thi nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh THCS, THPT cấp quốc gia.

Năm học 2023-2024, cô cũng hướng dẫn 2 học sinh khác giành giải Nhất cấp thành phố với đề tài “Thực trạng hành vi tự gây tổn thương của học sinh THPT tại TPHCM và một số biện pháp ngăn chặn”.

Năm học này, cô tiếp tục hướng dẫn học sinh ứng dụng AI để xây dựng một sản phẩm định hướng nghề nghiệp. Hệ thống này cho phép người dùng trò chuyện với trợ lý ảo để phân tích giá trị cá nhân và nhận gợi ý ngành nghề phù hợp. “Tôi vẫn đang rất tâm đắc với công nghệ và sẽ tiếp tục nghiên cứu để tạo ra nhiều sản phẩm hữu dụng hơn cho học sinh” - cô chia sẻ.

Bà Huỳnh Thị Thúy Hằng - Phó hiệu trưởng nhà trường - nhận xét, cô Thanh Thương là một giáo viên tận tụy, tràn đầy nhiệt huyết và không ngừng đổi mới sáng tạo. Không chỉ nỗ lực học tập, trau dồi chuyên môn để mang đến những giờ học chất lượng nhất, cô còn hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng học sinh giỏi… Cô thực sự là tấm gương để đồng nghiệp học hỏi theo.

Trang Thư