Dìu dắt thế hệ người viết mới

Khởi nghiệp văn chương từ ghế nhà trường

Ấp đảo Thiềng Liềng từng được Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật TPHCM, Hội Nhà văn TPHCM chọn làm địa điểm thực tế sáng tác cho văn nghệ sĩ, người cầm bút chuyên nghiệp. Nay, lần đầu tiên các cây bút học sinh - sinh viên được tham dự chuyến đi thực tế, giao lưu và học hỏi kinh nghiệm sáng tác ở nơi này. Tinh thần và sức trẻ của những cây bút còn ngồi trên ghế nhà trường đã mang đến sinh khí tươi mới cho ấp đảo trong 4 ngày 3 đêm, với các chương trình sôi nổi của văn chương trẻ.

Từ ghế nhà trường, những gương mặt trẻ đã có được cơ hội bay vào bầu trời sáng tạo của người cầm bút - Ảnh: Nhà văn Bích Ngân

Nhiều hoạt động ý nghĩa dành cho các cây bút trẻ đã diễn ra tại Thiềng Liềng như: tham quan ruộng muối, tìm hiểu đời sống ngư dân…; tham dự các buổi giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm sáng tác của các nhà văn, nhà thơ thế hệ trước; sáng tác, trình diễn các tiết mục đọc thơ, kịch thơ… Nhà văn Bích Ngân - Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM - chia sẻ: “Chuyến đi mở ra cho người viết trẻ hành trình sáng tạo dẫu nhiều nhọc nhằn, thử thách nhưng cũng đầy ắp niềm vui. Trong thời gian ngắn ngủi đó, các trại sinh đã khiến thầy cô và các nhà văn, nhà thơ ngạc nhiên về khả năng ứng biến nhanh nhạy mà không kém phần sâu sắc trong sáng tạo”.

Giải thưởng Văn học trẻ - Đại học Quốc gia TPHCM đã tổ chức được 3 mùa, với các cây bút trẻ được tôn vinh: Cầm Văn Lương, Võ Đăng Khoa, Bảo Khang, Trần Văn Thiên, Trần Trọng Đoàn… Trong đó, có những tác giả đã xuất bản sách, là gương mặt được tôn vinh tại Sân thơ trẻ - Ngày thơ Việt Nam tại TPHCM hoặc được chọn tham gia hội nghị Những người viết trẻ của Hội Nhà văn TPHCM. Những năm qua, các cây bút sinh viên đã để lại dấu ấn không nhỏ với những tác phẩm ấn tượng, có phong cách riêng và được đánh giá cao. Chuyến đi thực tế sáng tác lần này là niềm hy vọng đồng thời là sự chắp cánh, tạo bệ đỡ từ nhà trường và Hội Nhà văn TPHCM dành cho những cây bút trẻ tiềm năng.

Các thế hệ cất cánh

Dấu ấn người viết trẻ qua các thế hệ từng được định danh bởi những giải thưởng văn chương và cuộc quy tụ lực lượng từ các kỳ hội nghị Những người viết trẻ. Cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 (sau này là giải thưởng Văn học tuổi 20) từng gọi tên những người viết trẻ nay đều đã thành danh: Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Ngọc Thuần, Dương Thụy, Võ Diệu Thanh, Phong Điệp, Trương Anh Quốc, Đỗ Nhật Phi, Hiền Trang, Hoàng Công Danh, Yang Phan… Đặc biệt, từ hội nghị Những người viết trẻ toàn quốc tổ chức lần đầu vào năm 1959, trải qua hàng thập niên, các cây bút từng là người viết trẻ đều đã trở thành những tên tuổi lớn của văn đàn.

Các cây bút học sinh - sinh viên nghe các nhà văn chia sẻ kinh nghiệm trong chuyến đi thực tế tại đảo Thiềng Liềng

Mô hình “tủ sách” của các đơn vị làm sách, xuất bản cũng từng là điểm tựa lưu dấu nhiều thế hệ cầm bút trẻ. Tủ sách 8X của Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ trước đây lưu dấu tên tuổi các cây bút 8X: Nguyễn Thị Kim Hòa, Khánh Liên, Võ Văn Song Toàn, Nguyễn Hữu Tài, Phạm Thanh Thùy… Tủ sách Tuổi mới lớn của Nhà xuất bản Kim Đồng từng in sách của các cây bút từ thời sinh viên: Hà Thanh Phúc, Nguyễn Thiên Ngân, La Thị Ánh Hường, Võ Thu Hương…

Mỗi thế hệ cầm bút đều có những cơ hội để sáng tạo và khẳng định giá trị riêng. Hiện tại, giải thưởng Văn học tuổi 20 không còn. Tủ sách 9X (tiếp nối Tủ sách 8X) tiếp tục với những cây bút: Vĩnh Thông (Trở về và chào nhau), Dương Hằng (Miền cát trắng mù sương), Cao Nguyệt Nguyên (Trăng màu hổ phách)… nhưng cũng không thể tiếp tục khi Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ kết thúc vai trò. Một trong những sân chơi ý nghĩa cho người viết trẻ, đặc biệt là những cây bút học sinh - sinh viên hôm nay có lẽ là giải thưởng Văn học trẻ Đại học Quốc gia TPHCM (đang chuẩn bị khởi động mùa thứ tư). Giải thưởng vừa tạo sân chơi vừa là bệ đỡ cho những cây bút vẫn còn đang ở độ tuổi “khởi nghiệp văn chương”.

Giải thưởng Văn học trẻ không chỉ thu hút người viết trẻ trong thành phố mà còn nhận được sự quan tâm của các cây bút học sinh - sinh viên nhiều trường trung học, đại học trên cả nước. Bên cạnh những gương mặt đã tỏa sáng từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường như Lam (Hồ Dương Mộng Tuyền), Trần Phú Minh Anh, Trần Vĩ Hạ, Cao Việt Quỳnh, Nguyễn Hạnh Phương…, dấu ấn của thế hệ những người viết mới có thể được kỳ vọng từ những cây bút đã khẳng định mình từ giải thưởng Văn học trẻ.

Lục Diệp