Cần tiêu chuẩn về năng lực, trình độ khi tăng thẩm quyền cho công an cấp xã

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ - Chủ tịch Hội đồng nhân dân TPHCM phát biểu thảo luận chiều 27/5 - Ảnh: Media Quốc hội

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ, Chủ tịch Hội đồng nhân dân TPHCM cho rằng, với một lần sửa đổi luật, đặc biệt là Bộ luật quan trọng như Bộ Luật Tố tụng hình sự, nên hướng tới một tầm nhìn dài hạn hơn. Điều này cũng sẽ góp phần tạo ra sự ổn định trong nhận thức và áp dụng pháp luật, tránh gây xáo trộn không cần thiết cho các cơ quan tiến hành tố tụng và người dân.

Việc sửa đổi lần này cần tập trung vào việc hoàn thiện cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng sau khi sắp xếp lại bộ máy, đồng thời giải quyết một số vấn đề cấp bách phát sinh từ thực tiễn như thủ tục điều tra, truy tố vắng mặt và các quy định liên quan đến thi hành án tử hình là hoàn toàn xác đáng.

Ủng hộ chủ trương tăng cường năng lực cho cấp cơ sở, và việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn cho điều tra viên là Trưởng Công an, Phó Trưởng Công an cấp xã, song đại biểu Nguyễn Thị Lệ đề nghị rà soát kỹ lưỡng và quy định thật cụ thể, chặt chẽ về thẩm quyền của lực lượng này.

“Việc giao thêm thẩm quyền cho công an cấp xã phải đi đôi với việc xác định rõ các tiêu chuẩn về năng lực, trình độ chuyên môn, pháp lý tối thiểu đối với các điều tra viên này. Không chỉ đơn thuần là bố trí điều tra viên từ cấp tỉnh về, mà còn cần có các chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu, đặc biệt là các kỹ năng điều tra cơ bản, thu thập và đánh giá chứng cứ”, đại biểu Nguyễn Thị Lệ nói.

Đồng thời, bà lưu ý về cơ chế kiểm soát quyền lực phải được đặc biệt chú trọng. Dự thảo luật cần quy định cụ thể trách nhiệm kiểm tra, giám sát thường xuyên, trực tiếp của thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân có thẩm quyền đối với toàn bộ hoạt động khởi tố, điều tra của công an cấp xã.

Chủ tịch Hội đồng nhân dân TPHCM nêu rõ: “Phải có cơ chế chỉ đạo nghiệp vụ rõ ràng và quy định về trách nhiệm liên đới của cấp trên để phòng ngừa sai phạm”.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, việc đảm bảo đầy đủ nguồn lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị chuyên dụng và kinh phí hoạt động cho Công an cấp xã để họ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới là cần thiết. Có thể cân nhắc lộ trình triển khai thận trọng, có thể thí điểm ở một số địa bàn có điều kiện trước khi áp dụng rộng rãi.

Trong khi đó, thảo luận về nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) lại băn khoăn về tính khả thi khi tăng thêm thẩm quyền cho công an cấp xã.

Ông phân tích: “Thực tế cho thấy hoạt động điều tra của công an xã hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn. Khi giao cho Trưởng, Phó Công an thực hiện, một mình họ vừa phải đảm nhận làm thủ trưởng cơ quan điều tra, vừa làm điều tra viên. Trong khi đó, trước đây, công an cấp huyện có tới 15 điều tra viên, gồm cả Thủ trưởng và Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra”.

Ông cho biết thêm, khi nghiên cứu hồ sơ để thảo luận dự thảo luật này, ông đã gặp và trao đổi với một số điều tra viên. Họ cho biết công việc rất khó khăn, không phải chuyện đơn giản. Vì đây là công tác liên quan đến tố tụng, mà tố tụng phải được tiến hành đúng quy trình. Nếu không tuân thủ đúng quy trình, rất có thể sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân của bị cáo hoặc người bị thiệt hại. ĐBQH Phạm Văn Hòa đề xuất nên thành lập cơ quan điều tra cấp khu vực.

Minh Quang