Sách giáo khoa dùng chung phải khơi gợi sự sáng tạo

Ảnh minh họa

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (TP Hà Nội) cho rằng, việc sử dụng nhiều bộ sách được cho là hay nhưng cuối cùng lại thất bại ở Việt Nam. Nguyên nhân là do bộ sách này chưa phù hợp với cách học và văn hóa Việt. Thêm vào đó, sách chưa được soạn thảo tốt, thậm chí cẩu thả, sính ngoại, người biên soạn chưa thực sự giỏi...

Đồng ý với đề xuất trong dự thảo nghị quyết của Quốc hội về giáo dục là có một bộ sách giáo khoa chung nhưng ông mong có một ban biên soạn thật sự giỏi, có tâm huyết và trách nhiệm. Điều này phải được đưa vào quy định trong luật hoặc nghị quyết, giống như hội đồng thẩm định sách giáo khoa. Ông cũng lưu ý, một bộ sách giáo khoa tốt dùng trên toàn quốc sẽ đảm bảo tính chuẩn mực, không có lỗi, hiện đại nhưng gần gũi, thấm đẫm đạo đức con người Việt Nam.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội), việc có một bộ sách giáo khoa dùng chung trên toàn quốc là nhằm hướng tới việc cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh trên toàn quốc.

Dù vậy, ông cho rằng, Bộ GD-ĐT không nên viết riêng một bộ sách giáo khoa vì có thể dẫn tới nguy cơ các trường, các thầy cô đều dạy theo sách, học theo sách, thi theo sách, từ đó vô tình cổ động cho kiểu học vẹt để thi điểm cao, không khuyến khích được tư duy và làm triệt tiêu sự sáng tạo vốn là điều cần được khuyến khích học sinh từ nhóm tuổi phổ thông.

Thế giới đang biến chuyển từng ngày, liên tục có những thành tựu khoa học kỹ thuật và các tiến bộ xã hội mới. Nếu cứ bám theo quan điểm phải dạy theo sách, học theo sách đã được Bộ GD-ĐT viết và cung cấp thì sẽ không thể theo kịp những thông tin, tiến bộ mới.

Khẳng định việc có một bộ sách giáo khoa chung để tiến tới cung cấp miễn phí cho học sinh là một tuyên ngôn mạnh mẽ về công bằng xã hội, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (tỉnh Lâm Đồng) kỳ vọng, trẻ em Việt Nam ở mọi vùng miền sẽ được đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục tốt hơn.

Để chính sách này thật sự có ý nghĩa, theo bà, ngành giáo dục cần quy định rõ phạm vi cấp phát sách giáo khoa miễn phí và việc quản lý các loại sách đi kèm. Điều này giúp tránh hiểu lầm và tập trung nguồn ngân sách đúng mục tiêu.

Bà cũng đề nghị quản lý chặt chẽ, tránh lạm dụng sách bài tập và sách tham khảo đi kèm: “Trong thực tế, nhiều nơi đã xuất hiện tình trạng sách giáo khoa được phát miễn phí nhưng học sinh lại bị yêu cầu mua với số lượng lớn các loại sách bài tập, sách nâng cao, sách tham khảo có nội dung tương đồng. Điều này giống như chuyển gánh nặng chi phí từ sách giáo khoa sang các loại sách khác, làm giảm ý nghĩa của chính sách miễn phí”.

Theo bà, song song với việc cung cấp sách giấy miễn phí, ngành giáo dục cần tuyên truyền việc sử dụng, bảo quản sách để dùng tiếp. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu việc phát hành sách giáo khoa điện tử đối với một số loại phù hợp, nghiên cứu mô hình cho mượn thiết bị đọc sách điện tử đối với học sinh khó khăn để đảm bảo công bằng trong tiếp cận.

Cách này vừa tiết kiệm chi phí in ấn, vừa hiện đại hóa việc học. Nhưng bà cũng khuyến cáo rằng, việc phát hành sách giáo khoa điện tử phải đảm bảo bản quyền tác giả, chi trả nhuận bút công bằng, minh bạch.

Minh Quang