Khi thảm họa xảy ra, nhà giàu cũng có thể thành nhà nghèo

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang - ảnh: QH

Chiều 27/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp.

Tại phiên họp, đại biểu Dương Khắc Mai (tỉnh Lâm Đồng) nhìn nhận, thực tiễn diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường. Việc Quốc hội xem xét, thông qua luật này là hết sức cần thiết, tạo cơ sở ứng phó từ sớm, từ xa, giảm thiểu thiệt hại do các tình huống khẩn cấp gây ra.

Đại biểu đề nghị đề nghị làm rõ ranh giới giữa các loại tình trạng khẩn cấp, nếu không dễ phát sinh xung đột về thẩm quyền hoặc chồng chéo trong quản lý, chỉ đạo điều hành. Dự thảo cần bổ sung tiêu chí định lượng và định tính cụ thể hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết các ngưỡng kích hoạt cấp độ tình trạng khẩn cấp, chẳng hạn như: phạm vi tác động (địa bàn, quy mô), tỷ lệ dân cư bị ảnh hưởng, thiệt hại về kinh tế, mức độ đe dọa đến quốc phòng, an ninh.

Điểm đáng lưu ý, dự thảo quy định: “người ra quyết định trong tình trạng khẩn cấp không phải chịu trách nhiệm khi quyết định đó dựa trên thông tin có được tại thời điểm ra quyết định, có mục đích chính đáng và không có động cơ vụ lợi”.

Ông Dương Khắc Mai cho rằng, quy định này là cần thiết để khuyến khích cán bộ dám hành động nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, đồng thời bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Tuy nhiên, ông nhìn nhận, phạm vi “miễn trách nhiệm” như dự thảo hiện nay còn khá rộng, trong khi chưa có cơ chế hậu kiểm rõ ràng.

Thực tế cho thấy, nhiều quyết định trong tình trạng khẩn cấp có thể ảnh hưởng lớn đến kinh tế, xã hội, thậm chí quyền con người.

Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo quy định cụ thể hơn việc miễn trách nhiệm chỉ áp dụng nếu người ra quyết định đúng thẩm quyền, dựa trên thông tin khách quan, có kiểm chứng, không vượt quá giới hạn cần thiết.

Đồng thời, người ra quyết định phải có nghĩa vụ báo cáo, giải trình cụ thể với cơ quan có thẩm quyền ngay sau khi tình trạng khẩn cấp kết thúc.

“Quy định như vậy vừa minh bạch, rành mạch, vừa giúp phân biệt sai sót khách quan trong tình huống cấp bách với hành vi vi phạm do cẩu thả hoặc lợi dụng để trục lợi. Như vậy, luật vừa bảo vệ cán bộ dám hành động, vừa không tạo “vùng miễn trách nhiệm” quá rộng trong thực thi quyền lực nhà nước”, ông Dương Khắc Mai nói.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) nhất trí với việc chia tình trạng khẩn cấp thành ba nhóm: tình trạng khẩn cấp về thảm họa; tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; tình trạng khẩn cấp về quốc phòng.

Tuy nhiên, để thuận lợi trong triển khai thực tiễn, ông đề nghị cần làm rõ tiêu chí kích hoạt tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, đặc biệt trong trường hợp chưa đến mức thiết quân luật nhưng đã có nguy cơ xâm phạm chủ quyền, an ninh biên giới hoặc đe dọa các cơ sở hạ tầng chiến lược.

Tiếp thu, giải trình cuối phiên họp, Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho hay - khi xảy ra thảm họa, mọi thành phần xã hội đều có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, cơ chế ứng phó phải đảm bảo hỗ trợ kịp thời, bao quát và công bằng để không bỏ sót những người cần giúp đỡ…

“Khi thảm họa xảy ra, mọi thứ đều bị cuốn đi, kể cả nhà giàu cũng có thể trở thành nhà nghèo", Bộ trưởng nói.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng khẳng định, sẽ nghiên cứu, tham mưu, báo cáo Thủ tướng và các cơ quan có thẩm quyền sớm ban hành các chỉ đạo, quyết định kịp thời.

Mục tiêu là làm sao để việc huy động lực lượng, phương tiện và áp dụng các biện pháp một cách hiệu quả, nhanh nhất và đáp ứng yêu cầu cụ thể tại hiện trường.

Minh Quang