Hiểm họa từ xe chở cuộn thép lăn

Đi đường sợ nhất… thép lăn

Có mặt trên đường Nguyễn Văn Linh (TPHCM), chúng tôi ghi nhận, có rất nhiều xe đầu kéo chở cuộn sắt, thép chạy từ các kho bãi, khu công nghiệp ở quận 7 ra đường này để chạy tiếp về phía huyện Bình Chánh, đi các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. 

Xe chở cuộn sắt, thép chằng buộc theo cảm quan, mỗi nơi mỗi kiểu, chứ hoàn toàn không có quy chuẩn kỹ thuật - Ảnh: M.L.

Trên rơ moóc của xe đầu kéo mang biển số 57L-99... cuộn thép nặng 20 tấn đặt chơi vơi, được chằng buộc sơ sài bằng 2 sợi xích mỏng manh, đã chuyển sang màu nâu, han gỉ. Tài xế dùng thêm đoạn gỗ nhỏ, cũ mục để chặn 2 bên cuộn thép. Tuy chằng buộc cẩu thả nhưng xe phóng như bay trên đường. Cứ mỗi lần tài xế thắng gấp hoặc tăng tốc, cuộn thép lại chao đảo như chực lăn qua miếng gỗ chặn.

Phần lớn xe đầu kéo khác đều neo cuộn sắt 20-30 tấn sơ sài bằng những sợi xích nhỏ, cũ. Có vài tài xế dùng đế sắt để chèn 2 bên nhưng đế sắt quá nhỏ và thấp, không cố định được cuộn thép. Hiếm hoi lắm mới có tài xế dùng 2 bệ sắt cao bằng 1/4 cuộn thép để giữ cố định 2 bên. Ở một số đoạn trên đường Võ Nguyên Giáp, xa lộ Hà Nội (TP Thủ Đức, TPHCM), Quốc lộ 1 (tỉnh Đồng Nai), không hiếm xe chở các cuộn sắt được chằng buộc sơ sài chạy chung với xe máy và các phương tiện khác, khiến người đi đường không khỏi thót tim.

Trên trục đường Nguyễn Văn Linh nói riêng và nhiều tuyến quốc lộ khắp cả nước nói chung từng xảy ra không ít vụ tai nạn do “cuộn thép lăn”. Đầu tháng 8/2023, tại giao lộ Nguyễn Văn Linh - Phạm Văn Nghị (quận 7), cuộn thép nặng 20 tấn trên một xe đầu kéo đã bị đứt dây buộc, lăn về phía trước, đè nát cabin xe, khiến giao thông hỗn loạn và người đi đường hú vía. Cũng may, tài xế xe đầu kéo đã kịp thoát ra ngoài.

Vào tháng 3/2022, trên đường Nguyễn Văn Linh, tài xế xe chở cuộn thép thắng gấp khiến dây xích đứt, 2 cuộn thép rơi xuống đường gây thương tích nặng cho 1 người bán vé số. Cũng trên đường này, năm 2019, 1 tài xế xe đầu kéo tử vong tại chỗ khi bị cuộn thép lăn đè bẹp cabin. Riêng trong năm 2023, đã có nhiều vụ tai nạn do cuộn thép lăn xảy ra ở nhiều nơi như TP Hà Nội, TPHCM, TP Hải Phòng, các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu..., gây thiệt hại về người và của.

Xe chở cuộn thép nặng 20 tấn được chằng buộc sơ sài bằng sợi xích nhỏ, cũ, dùng miếng gỗ mục để chêm, trên đường Nguyễn Văn Linh, quận 7, TPHCM

Anh Ngô Văn Sâm - tài xế xe container chở hàng hóa liên tỉnh - cho hay, thực tế các doanh nghiệp vận tải thường tận dụng xe đầu kéo chở container để chở cuộn thép chứ đây không phải là xe chuyên dùng. Do đặt cuộn thép tròn, nặng hàng chục tấn lên mặt phẳng của rơ moóc nên động năng rất lớn, dù có chằng buộc kỹ nhưng khi tài xế phóng nhanh, thắng gấp, dây xích dùng chằng buộc vẫn dễ dàng bị đứt. Để an toàn, cần các bệ chêm bằng sắt cao tối thiểu 1/3 hoặc chí ít là 1/4 chiều cao cuộn thép để cố định 2 bên, nhưng nhiều tài xế ngại mang vác nặng nên dùng miếng gỗ chêm bừa.

Anh nói: “Tôi thấy ở nước ngoài, doanh nghiệp vận tải có xe chuyên dùng cho hàng hóa đặc thù, nhất là các loại hàng hóa nặng dạng trụ tròn như sắt, thép cuộn. Còn ở Việt Nam, người ta dùng xe tùy tiện, chằng buộc hàng hóa sơ sài, nhìn sơ đã thấy bất ổn. Đã có nhiều vụ tai nạn xảy ra, thậm chí tài xế bị cuộn thép đè chết hoặc bị thương, nhưng sự tùy tiện, sơ sài vẫn tiếp diễn”.

Thiếu quy chuẩn kỹ thuật 

Ông Lương Hoàng Trung - nguyên Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa TPHCM - cho rằng, các quy định về vận chuyển các loại hàng hóa dạng trụ tròn như sắt cuộn, thép cuộn, trụ bê tông, cột điện... còn bất cập. Do không bắt buộc nên doanh nghiệp vận tải không muốn đầu tư xe chuyên dụng tốn kém. Hơn nữa, xe này chỉ chở được thép cuộn mà không chở được loại hàng hóa khác, nên khi chở đến nơi, tài xế phải chạy xe trống về, chi phí đội lên rất cao. Vì vậy, doanh nghiệp thường dùng xe đầu kéo để chở cuộn thép chiều đi, còn chiều về tranh thủ chở hàng container. 

Xe chở cuộn sắt, thép chằng buộc theo cảm quan, mỗi nơi mỗi kiểu, chứ hoàn toàn không có quy chuẩn kỹ thuật

Cũng theo ông Lương Hoàng Trung, hiện nay, chưa có quy chuẩn kỹ thuật về việc xếp, chằng buộc thép cuộn trên xe mà chỉ quy định chung chung là “phải chằng buộc chắc chắn”. Do đó, các tài xế chỉ chằng buộc theo cảm quan, kinh nghiệm, mỗi nơi mỗi kiểu. Họ không biết nên dùng xích to cỡ nào, neo buộc, chêm như thế nào để được xem là “chằng buộc chắc chắn”. Những doanh nghiệp, tài xế thiếu ý thức thì chỉ chằng buộc qua loa, chiếu lệ.

Thượng tá Lê Mạnh Hà - Phó trưởng phòng Tham mưu, Công an TPHCM - cho biết, các quy định về vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng và giới hạn xếp hàng hóa trên phương tiện giao thông đường bộ được quy định trong Thông tư số 35/2013/TT-BGTVT. Thông tư này có hướng dẫn quy cách xếp hàng hóa dạng trụ ống trên các phương tiện nhưng lại không quy định về việc chằng buộc, vận chuyển thép cuộn.

Theo điều 24, Nghị định 100/2019/NĐ-CP (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng hải, giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không dân dụng), mức phạt hành vi chở hàng trên xe mà không chằng buộc hoặc chằng buộc không chắc chắn chỉ từ 600.000-800.000 đồng. Tuy nhiên, chằng buộc cuộn thép thế nào để được xem là chắc chắn thì chưa có quy định cụ thể.

Ông Lê Mạnh Hà cho hay, Công an TPHCM thường xuyên kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm về an toàn giao thông nhưng thiếu cơ sở pháp lý để xử lý các tài xế xe chở thép cuộn chằng buộc hàng sơ sài. Công an TPHCM đã có văn bản đề nghị Bộ Công an hướng dẫn, đề xuất bổ sung quy định về kê chống lăn và dây xích chằng buộc khi chở thép cuộn trên xe.

Minh Linh