Hậu trường những phiên live stream xuyên đêm của các cụ bà TikTok

Tuổi già lên sóng

Bà Xuyến năm nay 61 tuổi, là chủ kênh “Bà Xuyến kể chuyện” trên TikTok với hơn 50.000 người theo dõi. Kênh của bà chuyên bán đồ gia dụng (giấy vệ sinh, khăn giấy…), thường live stream từ 20 - 22g mỗi ngày. Trước đây, bà làm công nhân. Cơn tai biến khiến đôi chân yếu ớt buộc bà phải chuyển sang bán hàng online. Chồng bà bị câm điếc bẩm sinh, chỉ biết vỗ tay phụ họa khi người xem live chốt mua hàng hoặc hỏi thăm.

“Con cái đi làm xa, nhà chỉ còn ông bà nương nhau bán hàng trên TikTok kiếm tiền sống qua ngày và mua thuốc” - bà Xuyến tâm sự trong một video gần đây, giọng lạc đi vì xúc động. Không rành công nghệ, bà chẳng biết “ghim” từng sản phẩm kèm giá cả như những người bán hàng chuyên nghiệp khác; khách phải tự vào trang cá nhân của bà để nhắn tin đặt hàng.

Mỗi phiên live stream kéo dài cỡ 2 giờ đồng hồ, ông bà kiếm được vài đơn hàng. Tuy nhiên, sức khỏe bà ngày càng yếu, nhức mỏi triền miên, đôi khi phải nghỉ live stream giữa chừng vì đau lưng. Bà nghẹn ngào: “Có hôm mệt quá, tôi muốn tắt live nhưng nghĩ đến tiền thuốc cho ổng, lại ráng”.

Hành trình tập live stream để thay đổi cuộc đời của bà cũng… không giống ai. Hồi dịch COVID-19, các con hướng dẫn bà ca hát trên mạng để kiếm quà tặng (người xem TikTok có thể tặng quà cho chủ kênh bằng cách bấm vào biểu tượng bông hoa, con thú, trái tim - mỗi biểu tượng tương ứng một số tiền nhỏ - PV). Thấy cũng có người xem, dần dà, bà lấn sân vào mảng bán hàng. Giờ đây, mỗi đơn hàng bán được còn là động lực để bà vượt qua nỗi cô đơn và thấy mình không vô dụng.

Việc live stream bán hàng giúp bà Diệu Tâm có thêm chút thu nhập để trang trải cuộc sống - Ảnh chụp màn hình

Cũng ở miền Tây sông nước, bà Thu - 71 tuổi, quê An Giang, được nhiều người gọi thân mật là ngoại - hiện sở hữu kênh TikTok “Trung Thu 1.9.5.5” với hơn 58.800 lượt theo dõi. Bà bán đủ loại hàng (khăn giấy, áo thun, nước giặt, quạt cầm tay, khẩu trang, bánh tráng…) với hơn 424 sản phẩm trong giỏ hàng.

Các video review sáng tạo, hát nhép vui nhộn của bà thu hút chục ngàn lượt xem và thích. Bà giới thiệu sản phẩm một cách chuyên nghiệp, cởi mở chào hỏi từng khán giả. Bà thường live stream từ 10g đêm hôm trước đến 5g sáng hôm sau, đặt mục tiêu kiếm 50 đơn hàng mỗi ngày. Mòn mỏi cả đêm không ngủ như vậy nhưng “hôm nào bị hủy 4-5 đơn coi như trắng tay” - bà than thở.

Chồng mất vì đột quỵ, hiện bà ở với cháu ngoại do con trai đi làm xa. Bà còn biết tự viết nội dung, quay video đời thường để thu hút người xem. “Đâu phải ngồi nói không là bán được hàng, phải làm clip hay mới có khách” - cụ bà 71 tuổi tiết lộ bí quyết.

Câu hát vui tươi “Nhấp vô giỏ hàng, chúng ta nhấp vô giỏ hàng…; nhấp vô mua giùm, chúng ta nhấp vô mua giùm” của ngoại Thu đã trở thành dấu ấn đặc biệt trong các buổi live stream. Với giọng nói mộc mạc, dễ mến, bà thường ngân nga câu này để thu hút khán giả, tạo không khí vui vẻ dù đêm đã khuya.

Một buổi live stream bán hàng của bà Xuyến cùng chồng - Ảnh chụp màn hình

Ánh đèn live stream còn thắp sáng câu chuyện của bà Diệu Tâm - người mang trong lòng tình yêu thương vô bờ dành cho gia đình nhỏ đặc biệt. 69 tuổi, bà là chủ kênh “Diệu Tâm 1956” với hơn 5.400 người theo dõi. Bà chuyên bán thức ăn cho chó, mèo. Mỗi ngày, bà live stream 3 ca: 12 - 14g, 18 - 20g, 21 - 23g để kiếm tiền nuôi người con gái mắc bệnh tâm thần và 14 chú chó, mèo.

Dù miệt mài live stream, mỗi ca kéo dài 2 tiếng thường chỉ mang về cho bà một ít đơn hàng. Trước đây, bà bán vé số nhưng hay bị lừa đổi vé giả. Nghe có người chỉ, bà chuyển sang live stream trên TikTok từ 4 tháng nay.

“Nhiều khi không có ai xem cũng mệt và buồn lắm. Nhưng già rồi, khó ngủ, nên lên live vừa trò chuyện vừa bán hàng cho đỡ buồn” - bà tâm sự. Mỗi phiên live stream vừa là cơ hội kiếm tiền vừa là cách bà kết nối với cộng đồng, tìm niềm vui giữa khó khăn chồng chất.

Sẻ chia và đồng cảm

Cộng đồng mạng chia làm 2 thái cực trước hiện tượng người già live stream xuyên đêm mưu sinh. Đa số mọi người cảm thông và chia sẻ, gọi họ là những “ông bà ngoại TikTok”, mua sản phẩm để ủng hộ dù không thực sự cần.

Ở tuổi 71, bà Thu vẫn miệt mài trong những phiên live stream với hàng trăm sản phẩm để mưu sinh - Ảnh chụp màn hình

Chị Lan - 35 tuổi, khách hàng thường xuyên của ngoại Thu - tâm tình: “Tôi mua khăn giấy dù nhà còn đầy nhưng thấy ngoại live đến sáng mệt mỏi mà vẫn cười, nhìn xót lắm. Tôi mua để góp chút tiền thuốc men cho ngoại, bởi ở tuổi này lẽ ra ngoại phải được nghỉ ngơi bên con cháu”.

Một khán giả xem kênh bà Diệu Tâm bình luận: “Thương bà nuôi chó, mèo, chăm con bệnh mà vẫn live stream kiếm tiền. Ủng hộ bà vài đơn, chúc bà khỏe”. Trong video của bà Xuyến, khán giả cũng để lại lời nhắn: “Ủng hộ bà 2 đơn hàng, chúc ông bà khỏe”.

Zach - một khán giả trẻ - cho hay: “Thấy dì Sáu nằm live stream mà vẫn cố cười, tôi mua liền mấy món đồ ăn vặt dù không cần. Mong dì có thêm thu nhập để bớt khổ”. Cũng có một số ít người hoài nghi, châm chọc: “Chiêu trò lấy lòng thương hại à? Kể khổ để bán hàng à?”. Tuy nhiên, đa số khán giả vẫn bấm đặt hàng, biến mỗi cú nhấp chuột thành chút an ủi cho những người già nghị lực. Một người xem nhận xét các cụ già không chỉ bán hàng mà họ đang bán chút sức lực cuối cùng để tồn tại, không phải ăn bám con cháu.

Thời đại số và sự phát triển của mạng xã hội mang đến cho con người nhiều cơ hội. Khi ánh đèn live stream vụt tắt, những cụ ông, cụ bà lại trở về với căn phòng vắng, với viên thuốc và cái lưng đau, chiếc gối mỏi. Đó không chỉ là câu chuyện của riêng bà Xuyến, ngoại Thu, bà Diệu Tâm… mà còn là của rất nhiều phận đời khó nhọc khác. Dẫu vất vả nhưng họ không gục ngã, vẫn cần mẫn mưu sinh để phụ giúp con cháu, và mơ về một ngày mai tươi sáng hơn.

Ngọc Mai - Diễm Kiều