Nghề dễ mà… khó
Nhiều năm gắn bó với sổ sách, tính toán…, năm 2024, Minh Thùy - nữ kế toán bén duyên với live stream (phát sóng trực tiếp trên các nền tảng như Facebook, YouTube). “Một lần tình cờ, tôi thấy tin tuyển dụng streamer của một sàn thương mại điện tử lớn. Tôi quyết định đăng ký thử và quen việc khá nhanh. Công việc mới đem lại nhiều trải nghiệm mới, tôi có thể tự tin thể hiện bản thân, điều mà trước đó tôi nghĩ mình khó làm được…” - Minh Thùy chia sẻ.
Nữ streamer thừa nhận, khi mới bước chân vào nghề không hề dễ dàng. Không ít lần cô lúng túng, đơ cứng giữa phiên live. Cô chưa am hiểu rõ về live stream, chưa biết cách tương tác, thu hút người xem. Ba mẹ thấy Thùy từ bỏ một công việc ổn định để theo đuổi một nghề mông lung, không khỏi lo lắng. Nhiều lần cả gia đình khuyên cô quay lại với công việc cũ. Thế nhưng, cô quyết đeo đuổi và trở thành host streamer sau 1 năm.
“Điều thích nhất khi làm công việc này là ngày càng có thêm nhiều anh chị xem kênh quý mến. Mỗi phiên live stream, nhận được lời hỏi thăm sức khỏe hay những lời chúc, lời động viên… tôi lại có thêm năng lượng” - Minh Thùy bộc bạch.
 |
Minh Thùy trước giờ lên sóng live stream - Ảnh: Nhân vật cung cấp |
Nguyễn Ngọc Yến Nhi (21 tuổi), sinh viên ngành Dược, sống tại TPHCM tự nhận mình từng có cuộc sống khá đơn điệu, hàng ngày chỉ đi học rồi làm thêm tại tiệm thuốc. Cô muốn thử thách làm mới bản thân bằng nghề live stream bán hàng.
“Em tự tìm hiểu về live stream và nhận thấy công việc này rất phù hợp với mình. Em thấy mình có khiếu chia sẻ những kiến thức về mỹ phẩm, kem dưỡng da và những liệu trình thích hợp đến người tiêu dùng và giúp họ cải thiện tình hình sức khỏe, sắc đẹp. Tất nhiên, để mọi người không mua phải thuốc, mỹ phẩm kém chất lượng em đã chọn vào làm tại các nhà tuyển dụng lớn có thương hiệu, nguồn gốc rõ ràng” - Yến Nhi kể và không quên khoe, công việc này giúp cô kiếm được từ 5 đến 8 triệu đồng, thậm chí hơn 10 triệu đồng vào các dịp sale lớn.
Yến Nhi cũng nhận ra, các phiên live stream không chỉ bán hàng mà còn giúp cô phát triển về ngành học mình đang theo đuổi. Cô dự định, sau này sẽ xây dựng một kênh live stream chuyên nghiệp kết hợp kiến thức ngành y để tư vấn các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và từng bước xây dựng thương hiệu cá nhân.
 |
Yến Nhi đang lên sóng live stream trực tiếp - Ảnh: Nhân vật cung cấp |
Không thuận lợi như Minh Thùy hay Yến Nhi, Phạm Văn Tuấn muốn thử sức với việc bán hàng qua live stream ngay khi vừa tốt nghiệp cao đẳng sau khi thấy bạn bè khoe thu nhập "khủng" từ công việc này. Tuy nhiên, khi bước vào nghề, Tuấn gặp khá nhiều khó khăn và nhận ra những hạn chế của bản thân. Anh khó xây dựng kịch bản cho một phiên live stream, giọng nói gượng gạo và thiếu tự tin. Đặc biệt là anh không biết cách xử lý khi gặp những bình luận tiêu cực hay sự cố kỹ thuật….
3 tháng theo đuổi live stream, thu nhập của Tuấn không đủ trang trải cuộc sống. Anh chủ động giảm tần suất thấp các phiên live, dành thêm thời gian học thêm kỹ năng khác thay vì chỉ chạy theo thu nhập.
Sôi động nghề đào tạo streamer
Tại TPHCM, những năm gần đây các trung tâm, gia sư nhận đào tạo streamer, từ cơ bản đến nâng cao xuất hiện khá nhiều. Đối tượng học đa dạng, từ sinh viên, dân văn phòng muốn khởi nghiệp; các chủ shop online muốn tăng doanh số, hay những người lớn tuổi muốn tìm hiểu về công nghệ.
Anh Nguyễn Minh Tân - Quán Quân Vietnam Livestream Idol, Founder MT-GROUP - cho hay, nếu như năm 2020-2021, khoảng 3, 4 tháng anh mới mở được một khóa, từ năm 2023 đến nay, tháng nào cũng có lớp, thậm chí vài ba lớp khai giảng mỗi tháng. Trung bình một khóa có 15 học viên học trong 10 buổi, học phí 10 triệu/học viên.
Đối tượng học khá đa dạng, anh Tân ước tính, khoảng 60% là nhà bán hàng, 20% muốn trở thành host livestream và 20% còn lại là những người muốn làm tiếp thị liên kết. Đặc biệt, có cả những học viên nhỏ tuổi (14 tuổi) và những người ở độ tuổi 60. Điều này cho thấy sức hút mạnh mẽ của nghề live stream đối với mọi lứa tuổi.
Theo anh Minh Tân, nhiều người hiểu khá đơn giản về nghề này, nhất là các bạn trẻ. Có người, dù có khả năng ăn nói nhưng lại thiếu kỹ năng thuyết phục, xử lý tình huống… Các khóa đào tạo để khắc phục điểm yếu đó. Học viên được học kỹ năng mềm như giao tiếp, thuyết trình, xây dựng kịch bản và xử lý tình huống; hiểu về các thiết bị ánh sáng, âm thanh và sử dụng các phần mềm livestream chuyên dụng. Cao hơn, họ còn học kỹ năng phân tích được thị trường, tìm kiếm sản phẩm phù hợp, chốt đơn và quản lý khách hàng hiệu quả. Học viên còn được hướng dẫn cách xử lý các sự cố phát sinh từ lỗi kỹ thuật cho đến những bình luận tiêu cực để luôn làm chủ tình huống trên sóng. Những người thiếu kiến thức và thiếu kiên trì sẽ rất khó theo đuổi nghề này.
Theo dự thảo Luật Thương mại điện tử sửa đổi đang được hoàn thiện, nhằm quản lý chặt hơn hoạt động bán hàng qua mạng, đặc biệt là hình thức live stream, người live stream bán hàng có thể sẽ phải xác thực danh tính, phải có chứng nhận.
Anh Nguyễn Minh Tân cho rằng, quy định sẽ chỉ chỉ ảnh hưởng đến những người bán hàng thiếu trung thực, luôn tìm cách lách luật, còn những ai live stream đàng hoàng, chuẩn chỉnh thì sẽ không có gì phải lo ngại.
“Trong tương lai, tôi mong các cơ quan chức năng cần có thêm những chính sách chặt chẽ hơn để nghề live stream phát triển bền vững, mang lại lợi ích cho cả người bán hàng và người tiêu dùng” - anh Tân bày tỏ.
 |
Anh Nguyễn Minh Tân đang chia sẻ kiến thức live stream cho học viên - Ảnh: Nhân vật cung cấp |
Đại diện một trung tâm đào tạo live stream khác cho rằng, nghề live stream đang hấp dẫn nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Đó không chỉ là một xu hướng kiếm tiền nhất thời, mà có thể sẽ trở thành một phần quan trọng trong nền kinh tế số của Việt Nam trong tương lai không xa.
Nó không chỉ mang lại nguồn thu nhập cao mà còn là cơ hội để các bạn trẻ thể hiện bản thân, xây dựng thương hiệu cá nhân. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh, sự khắc nghiệt của môi trường mạng, yêu cầu đổi mới liên tục từ nhà tuyển dụng về nội dung… là những áp lực mà nhiều người không lường trước được. Chưa kể các vấn đề về sức khỏe tinh thần do làm việc cường độ cao. Vì thế, để có thể thành streamer chuyên nghiệp, giới trẻ cần trang bị không chỉ kỹ năng công nghệ mà còn cả đạo đức nghề nghiệp, sự kiên trì và một tinh thần thép.
Túc Hạ