Chuyện tình của nữ đội trưởng “tiểu đội thép” và người lính hành quân qua Truông Bồn

Người duy nhất sống sót

Trí nhớ không còn được như xưa, song ký ức về trận “mưa bom” đã cướp đi sinh mạng 13 đồng đội gần 6 thập kỷ trước vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức bà Trần Thị Thông (81 tuổi). Bà Thông từng là tiểu đội trưởng và là nhân chứng duy nhất còn sống sót của “tiểu đội thép” mở đường tại Truông Bồn.

Bà Thông bùi ngùi nhớ lại khoảnh khắc 13 đồng đội của mình hy sinh

Năm 16 tuổi, bà xung phong vào lực lượng TNXP tỉnh Nghệ An. Sau khi trải qua nhiều cung đường khốc liệt như Tân Kỳ, Rú Gang, Cầu Cấm…, cô gái trẻ Trần Thị Thông được điều về điểm nóng giao thông Truông Bồn - nơi từng ngày, từng giờ phải hứng chịu hàng loạt trận bom của địch nhằm chặn đứng mạch máu chi viện vào miền Nam.

Trong những ngày ấy, Tiểu đội 2 thuộc Đại đội 317 do bà Thông làm tiểu đội trưởng - còn được biết đến với cái tên “tiểu đội thép” hay “tiểu đội cảm tử” - đã trở thành lực lượng xung kích ngày đêm san lấp hố bom, thông đường cho đoàn xe quân sự. “Hễ máy bay ném bom, chúng tôi lập tức nhảy xuống hầm trú ẩn, dứt loạt bom lại lên san lấp hố bom, thông đường” - bà Thông hồi tưởng.

Ngoài san lấp hố bom, đêm đến, “tiểu đội thép” còn có nhiệm vụ dẫn đường cho xe bộ đội đi qua an toàn. “Hôm thì dựng cọc, rải lá chuối đánh dấu đường. Hôm thì đứng trên đường làm “cọc sống” trực tiếp hướng dẫn cho xe qua. Khi xe đi qua phải lấy lá rải để xóa vết bánh xe, tránh bị lộ” - bà Thông kể.

Vuốt ve bức ảnh chụp tiểu đội TNXP đang san lấp hố bom ở Truông Bồn, giọng bà chùng xuống khi nhớ lại buổi sáng định mệnh khiến cả “tiểu đội thép” nằm lại ở chiến trường, chỉ duy nhất bà sống sót.

Ông Diên nhớ lại kỷ niệm đẹp với vợ ở Truông Bồn

Sáng 31/10/1968, máy bay Mỹ lướt qua Truông Bồn rồi đồng loạt thả hàng trăm quả bom, xới tung cả lòng đường khiến 12 cô gái và 2 chàng trai “tiểu đội thép” đang làm nhiệm vụ dưới mặt đất không kịp trở tay. Chỉ trong tích tắc, tất cả đều bị vùi sâu vào lòng đất.

“Bom nổ đinh tai nhức óc, đất đá đổ xuống đầu, tôi lịm đi không biết gì nữa. Khi tỉnh dậy mới biết, nhờ đầu ruồi nòng súng nhô ra ngoài, mọi người tìm thấy tôi và đưa đi cấp cứu. Tất cả đồng đội của tôi đều đã mất” - bà nghẹn ngào.

Gặp nhau trong khói lửa Truông Bồn

Trong vô vàn những người lính trẻ hành quân qua Truông Bồn, ông Lê Hải Diên (năm nay 84 tuổi) có lẽ là người để lại ấn tượng sâu sắc nhất cho cô TNXP trẻ. Một lần, chiếc xe chở các chiến sỹ đi qua Truông Bồn bị thụt xuống hố bom và được các nữ TNXP giúp kéo lên. “Có ai người Hưng Nguyên không?” - ông Diên hỏi. Bà Thông cười đáp: “Ở đây chỉ có người Yên Thành. Cũng là đồng hương cả”.

Nghe vậy, ông nhờ bà chuyển giúp lá thư về cho gia đình trước khi tiếp tục hành quân. Bà vui vẻ nhận lời, không ngờ lần gặp gỡ ấy lại là bước đầu của một mối lương duyên.

Vợ chồng bà Thông nhớ lại những năm tháng gian khó ở Truông Bồn

Năm 1969, khi được đơn vị cho về học nghề may, bà Thông cùng 2 chị em khác được bố trí ở trong nhà một gia đình có con trai đang chiến đấu ngoài chiến trường. Tình cờ, đó lại là nhà của ông Diên. “Chúng tôi xin nhận các cụ là bố mẹ nuôi. Các con gái lấy chồng xa, con trai đi chiến đấu nên các cụ vui vẻ đồng ý” - bà Thông kể.

Trong một lần ông Diên về nhà thăm người thân ốm nặng, bà Thông gặp lại và nhận ra người lính năm xưa. Mối duyên kỳ lạ ấy bắt đầu nảy nở sau những buổi trò chuyện, những kỷ niệm chiến trường lấp ló trong ký ức. Hết ngày phép, ông Diên lên đường vào đơn vị, tình cảm giữa hai người lớn dần trong những lá thư tay qua. “Ngày đó ông ấy gửi thư về cho tôi nhiều lắm. Lá nào cũng trau chuốt rất cẩn thận” - bà Thông kể. Năm 1970, họ chính thức nên duyên vợ chồng. Đến nay, 4 người con đều đã có gia đình riêng, ông bà vẫn nương tựa vào nhau trong ngôi nhà nhỏ ở phường Thành Vinh (tỉnh Nghệ An).

Phan Ngọc