Diễn đàn Khi âm nhạc cất lên bởi AI (*)

Âm nhạc Việt trước làn sóng AI: Chọn chủ động hay bị động?

23/10/2025 - 14:40

PNO - Sau khi Spotify bắt tay ba ông lớn Sony, Universal và Warner để phát triển các sản phẩm AI có trách nhiệm, thế giới nhìn thấy nỗ lực đầu tiên nhằm thiết lập lại trật tự cho âm nhạc trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.

Chủ động trước khi quá muộn

Ở Việt Nam, khi hàng loạt ca khúc do AI sáng tác như Say một đời vì em, Đà Lạt còn mưa không em?, Vạn lý sầu… phủ sóng mạng xã hội, tôi bắt đầu tự hỏi: Liệu các nền tảng âm nhạc Việt Nam và giới làm âm nhạc đã sẵn sàng học bài học từ Spotify hay vẫn đang lúng túng và để mọi thứ trôi theo xu hướng?

Chỉ cần  gõ câu lênh, AI  sẽ  sáng  tác  giùm  bạn, chúng  ta  sẽ  ứng  xử  ra  sao để đời  sống  nhjac  Việt  không  trở  nên  hỗ  loại  vì  AI?. Ảnh: Internet.
Chỉ cần gõ câu lệnh, AI sẽ sáng tác giùm bạn. Chúng ta sẽ ứng xử ra sao để đời sống nhạc Việt không trở nên hỗ loạn vì AI? - Ảnh: ST

Tôi ấn tượng với cách Spotify hành động. Họ không đợi khủng hoảng bùng nổ mới phản ứng, mà chủ động bắt tay các hãng thu âm để đặt ra những nguyên tắc rõ ràng, tôn trọng lựa chọn của nghệ sĩ, đảm bảo thù lao công bằng và tăng cường kết nối giữa người sáng tạo với người nghe. Họ mạnh tay xóa bỏ hơn 75 triệu bản nhạc rác, những sản phẩm do AI tạo ra. Bước đi đó cho thấy: bảo vệ nghệ sĩ không có nghĩa là chống lại công nghệ, mà là học cách dẫn dắt công nghệ đi theo hướng minh bạch, có kiểm soát và tôn trọng đạo đức sáng tạo.

Ở Việt Nam, chỉ trong vài tháng, AI đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và tiếp nhận âm nhạc. Những bản nhạc được AI sáng tác có thể khiến người nghe tò mò, thậm chí thích thú. Thậm chí, câu chuỵện nghe có vẻ rất phi lý nhưng lại là sự thật: Con người phải xin phép AI để sử dụng ca khúc là sản phẩm của trí tuệ nhân tạo! Trong sự tiện lợi của công nghệ, của AI, nỗi lo lớn nhất đã xuất hiện rõ hơn bao giờ hết, AI đang len lỏi quá nhanh, còn con người thì phản ứng quá chậm với đầy những âu lo.

Cần chọn cách bước đi

Nhiều nền tảng nhạc trong nước vẫn chạy đua lượt xem, quảng cáo và tính năng mới. Trong khi đó những câu hỏi như Ai sẽ chịu trách nhiệm khi một bài hát do trí tuệ nhân tạo sáng tác xâm phạm bản quyền hay giả giọng ca sĩ thật? Hoặc một bài hát “deepfake” nổi tiếng, có hàng triệu lượt nghe, liệu nền tảng đó có dám gỡ bỏ, hay sẽ im lặng cho qua vì sợ mất tương tác?... dường như lại chưa có được sự quan tâm đúng mức.

Theo tôi, bài học từ Spotify rất rõ, đó là chủ động bao giờ cũng ít tổn thất hơn bị động. Khi công nghệ đi trước pháp luật, điều giữ cho nghệ thuật còn lành mạnh chính là ý thức và trách nhiệm của người làm nghề.

Nếu các nền tảng nhạc Việt không muốn trở thành nạn nhân của làn sóng AI, họ cần bắt đầu từ những việc nhỏ như minh bạch bản quyền, hợp tác với giới sáng tạo, và xây dựng quy tắc ứng xử riêng cho âm nhạc do AI tạo ra.

Âm nhạc có thể được tạo ra bởi máy, nhưng chỉ con người mới có thể giữ cho nó có cảm xúc và đạo đức. Với tôi, điều đáng sợ không phải là AI biết hát, mà là khi người làm nhạc và người nghe đánh mất khả năng lắng nghe bằng trái tim.

Duy Trương (TPHCM)

* Bài viết tham gia diễn đàn xin gửi về: diendanamnhacAI@baophunu.org.vn.

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI