30 năm mỏi mòn chờ giấy chủ quyền đất

Đường vào khu định cư Bàu Hạ (phường Hóa Châu, TP Huế)

Mỏi mòn chờ giấy đất

Theo chủ trương của nhà nước, trong 2 năm 1993 và 1994, 40 hộ dân vạn đò sống lênh đênh ở hạ lưu sông Hương và phá Tam Giang (tỉnh Thừa Thiên Huế trước đây) được “đưa lên bờ” tại khu định cư (KĐC) Bàu Hạ. Một thời gian sau, khi thực hiện dự án mở đường quốc phòng, 4 hộ bị ảnh hưởng được bố trí tái định cư nơi khác, 36 hộ còn lại mỗi hộ được cấp 200m² đất ở.

Tuy nhiên, mãi đến nay người dân vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Ông Đặng Văn Hoàng - 1 trong số 36 hộ dân - cho biết, gia đình ông lên KĐC khi con trai mới vài tháng tuổi. Đến nay con ông đã lập gia đình và sinh 2 cháu, gia đình 3 thế hệ đều sống chung trong một căn nhà, vì đất không có giấy nên không thể tách thửa, không xin được giấy phép xây dựng, sửa chữa nhà cửa và cũng không thể vay vốn.

Ông Nguyễn Ngọc Thắng - một trường hợp khác - cho hay, lúc mới lên định cư, các hộ được cất nhà mới, được nhận tiền hỗ trợ ổn định đời sống ban đầu. Do bà con đều nghèo nên chỉ làm nhà tranh tre. Đợt lũ năm 1999, toàn bộ nhà cửa ở KĐC bị lũ cuốn, chính quyền lại hỗ trợ bà con dựng lại nhà tạm.

Kể từ đó, hàng chục năm đã trôi qua, bà con rất nỗ lực làm ăn và xây được nhà kiên cố, nhưng khó là chưa có GCNQSDĐ. Nhiều hộ 3-4 thế hệ vẫn ở chung một nhà, vì không thể tách thửa. Ông Phan Xuyên - chuyển lên KĐC đợt 1 năm 1993 - cho biết, 6 người con của ông đã lập gia đình và đều chen chúc trong “căn nhà 3 thế hệ” với rất nhiều nhân khẩu.

Ông than: “Tách thửa cho con không được, sửa chữa nhà cũng không được, gia đình đành phải sinh sống trong điều kiện rất khó khăn”.

Người dân ở KĐC Bàu Hạ cho biết, từ năm 1997-2000 chính quyền đã nhiều lần tổ chức họp dân về việc cấp GCNQSDĐ cho các gia đình. Theo đó, chính quyền xã Hương Phong (trước đây) thông báo sẽ làm hồ sơ cho bà con, mỗi hộ nộp 80.000 đồng. Thế nhưng từ đó đến nay, bà con chờ đợi trong vô vọng.

Cuộc sống người dân khu định cư Bàu Hạ còn nhiều khó khăn

Ai chịu trách nhiệm?

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong quá trình đưa người dân lên bờ, chính quyền địa phương đã thực hiện việc giao đất cho các hộ không đúng quy định của Luật Đất đai.

Cụ thể, xã không tham mưu với huyện Hương Trà (trước đây) ra quyết định thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và các thủ tục giao đất. Sự việc này sau đó UBND xã Hương Phong (trước đây) đã kiểm điểm để xử lý sai phạm.

Trong biên bản ngày 2/1/2014 của UBND xã Hương Phong về việc xác minh các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện tái định cư viết: “Vào năm 1994, để đảm bảo cuộc sống lâu dài và ổn định cho các hộ dân sống trên sông nước, UBND xã Hương Phong đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hương Trà (sau là Phòng Kinh tế thị xã Hương Trà) di chuyển 40 hộ gia đình sống trên sông nước đến điểm tái định cư xóm Bàu Hạ (thôn Thuận Hòa, xã Hương Phong).

Quá trình định cư tất cả các hộ thực hiện đúng tiến độ, xây dựng nhà ở ổn định từ năm 1994 đến nay. Tuy nhiên, hiện nay hồ sơ liên quan đến tái định cư đối với các hộ đã thất lạc không tìm thấy…”. Năm 2021, UBND thị xã Hương Trà có kết luận thanh tra, xác định lỗi trên thuộc về cơ quan nhà nước và đề nghị xem xét cấp GCNQSDĐ cho dân. Nhưng rồi sau đó sự việc tiếp tục rơi vào im lặng.

Ngày 1/7/2025, xã Hương Phong được sáp nhập với xã Quảng Thành và phường Hương Vinh thành phường Hóa Châu. Ông Phan Trọng Nghĩa - Chủ tịch UBND phường Hóa Châu, xác nhận: “36 hộ dân KĐC Bàu Hạ đã 30 năm chưa được cấp giấy tờ đất. Nguyên nhân chính là việc giao đất sai thẩm quyền từ năm 1994. Khi đó, xã Hương Phong tự chia đất mà không có quyết định thu hồi, chuyển mục đích hay hồ sơ theo luật”.

Việc chưa có GCNQSDĐ khiến người dân Bàu Hạ bị thiệt thòi, bởi họ không được vay vốn ngân hàng để phát triển sản xuất, đầu tư làm ăn, dù sai sót thuộc về địa phương.

30 năm qua, những cư dân vạn đò xưa nay đã thành ông, thành bà, còn những đứa trẻ sinh ra trong những mái lều tranh cũng đã thành cha, thành mẹ, nhưng nơi họ ở vẫn chưa có giấy tờ hợp pháp. Người dân KĐC Bàu Hạ không muốn có thêm những tờ giấy hẹn, mà cần một quyết định dứt khoát từ cấp có thẩm quyền để khép lại sự chờ đợi đã mấy chục năm.

Thuận Hóa