TPHCM được khuyên phát triển kinh tế Lifestyle

Phó giáo sư, tiến sĩ Đinh Tiên Minh - Trưởng Bộ môn Marketing, Trường Kinh doanh UEH - dùng văn hóa uống cà phê để minh họa cho kinh tế Lifestyle. Trước đây, uống cà phê để tỉnh táo; tiêu chí lựa chọn xoay quanh hương vị, sự tiện lợi và giá cả. Ngày nay, một ly cà phê còn là sự khởi đầu cho ngày làm việc chuyên nghiệp, một cách thể hiện gu thẩm mỹ, phong cách sống hiện đại, hay đơn giản là để "check-in". Ly cà phê đã mang tính biểu tượng và bản sắc, phong cách sống của mỗi người.

Người tiêu dùng sẵn sàng chi tiêu cho những hoạt động mang tính trải nghiệm, khám phá cuộc sống - Ảnh: Thanh Hoa

Tiến sĩ Đinh Tiên Minh cho rằng, hậu COVID-19 cũng định hình hành vi mới. Người tiêu dùng có xu hướng cắt giảm chi cho hàng xa xỉ, giải trí, nhưng tăng chi cho thiết yếu, chăm sóc sức khỏe và làm đẹp.

Từ đó dẫn đến khái niệm "Tronomics" (từ "Yourself" và "Economic"), mô tả hành vi tự thưởng bản thân trong nền kinh tế bất ổn. Hành vi này ngày càng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội, đặc biệt ở thế hệ trẻ - những người đề cao giá trị bền vững, văn hóa bản địa và trách nhiệm bảo vệ môi trường. Họ mong đợi doanh nghiệp minh bạch, có trách nhiệm xã hội, sẵn sàng ủng hộ sản phẩm "xanh" và tẩy chay thương hiệu vi phạm đạo đức. Xu hướng này thúc đẩy doanh nghiệp tại Việt Nam áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, ưu tiên tái chế và tiết kiệm tài nguyên.

Đại diện trưởng phòng Sự kiện, Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc – chia sẻ, chiến lược kiến tạo "kinh tế lifestyle" của Hàn Quốc thông qua công nghiệp văn hóa (K-pop, điện ảnh, game, ẩm thực) một cách bài bản từ thập niên 1990.

Hàn Quốc đã chủ động xuất khẩu văn hóa như một sản phẩm. Điển hình như công ty mỹ phẩm APR vươn ra toàn cầu nhờ gắn kết với K-pop, hay dịch vụ cho thuê Hanbok tạo doanh thu hàng triệu USD.

Sống và làm việc tại Việt Nam 10 năm, vị này nhận thấy tiềm năng rất lớn ở Việt Nam, đơn cử là sự chuyển đổi nhanh chóng sang các dịch vụ xanh như XanhSM. Tuy nhiên, ông khẳng định vai trò then chốt của chính phủ trong việc định hướng, hỗ trợ liên kết và xây dựng khung pháp lý, đặc biệt là bảo vệ bản quyền, là rất quan trọng để doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể thành công.

Ông Lê Trí Thông - Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TPHCM – nhận định, TPHCM từng là trung tâm sản xuất (manufacturing) nhưng đang dần nhường lợi thế cạnh tranh này cho các tỉnh, thành lân cận. Để giữ vai trò đầu tàu, TPHCM cần tiến lên hai phía: thượng nguồn (thiết kế, sáng tạo) hoặc hạ nguồn (marketing, phân phối và dịch vụ gia tăng).

Ông Thông nhấn mạnh, tư duy quản lý cần chuyển đổi căn bản: từ "kiểm duyệt" sang "hỗ trợ và định hướng đầu tư". Cơ quan quản lý cần đóng vai trò là đơn vị đồng hành, tạo điều kiện pháp lý thông thoáng và khuyến khích sáng tạo trong các ngành công nghiệp trải nghiệm.

Du lịch y tế kết hợp chăm sóc sức khoẻ là một lĩnh vực giúp kinh tế "Lifestyle" tại TPHCM phát triển - Ảnh: Quốc Thái

Thay vì dàn trải, TPHCM cần tập trung nguồn lực vào một vài lĩnh vực mũi nhọn có lợi thế cạnh tranh khu vực. Các lựa chọn chiến lược có thể là: du lịch y tế kết hợp chăm sóc sức khỏe (wellness), thời trang bền vững, hoặc ẩm thực đô thị cao cấp. Việc xác định rõ và đầu tư mạnh vào các mũi nhọn này sẽ tạo ra sự đột phá, định vị thương hiệu thành phố.

Giáo sư Trương Nguyện Thành - Giảng dạy tại Đại học Utah - bày tỏ sự tiếc nuối khi Việt Nam sở hữu kho tàng rau thơm, rau rừng phong phú, với mỗi loại rau đều mang câu chuyện và giá trị chữa trị (theo kinh nghiệm của ông nội ông - một lương y), nhưng lại chưa được kể chuyện một cách chiến lược. Ông nhấn mạnh ẩm thực Việt Nam không chỉ cần "ngon" mà phải "kể được câu chuyện" của một nguyên liệu truyền thống, tạo nên nét văn hóa sống độc đáo.

Việt Nam có đầy đủ chất liệu để phát triển kinh tế phong cách sống độc đáo, nhưng thiếu một chiến lược tổng thể và một cơ quan hoặc cá nhân điều phối (Coordinator) chịu trách nhiệm liên kết nhiều bên để tạo nên hiệu quả thực tế.

Để ẩm thực Việt Nam vươn xa, không chỉ cần ngon mà phải kể được câu chuyện - Ảnh: Quốc Thái

Ông Phạm Đức Hải – Nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân (HĐND) TPHCM đề xuất ba giải pháp chính sách cấp vĩ mô mà chính quyền cần tập trung thực hiện ngay. Nhà nước cần tạo cơ chế khuyến khích sự kết nối giữa các đơn vị kinh doanh (ví dụ: kết nối người bán phở với chuỗi cung ứng, du lịch, văn hóa liên quan) nhằm tăng hiệu quả kinh doanh. Thông điệp quảng bá cần được đổi mới để thật sự chạm tới từng cá nhân, giúp người tiêu dùng thấy được giá trị và lợi ích thiết thực của bản thân trong các hoạt động kinh tế phong cách sống. Nhà nước cần liên tục tạo ra và tận dụng tối đa các sự kiện văn hóa, thương mại, xã hội để tạo ra động lực phát triển cho nền kinh tế.

Ông Nguyễn Nguyên Phương – Phó Giám đốc Sở Công Thương TPHCM – khẳng định, thành phố đã và đang triển khai nhiều sáng kiến tạo ra giá trị lớn cho xã hội và doanh nghiệp, như chương trình bình ổn thị trường, kết nối cung cầu hàng hoá và thương hiệu “Tích xanh trách nhiệm”.

Đặc biệt, trong chương trình Khuyến mãi Hàng hiệu, Sở Công Thương đã mời nhiều sở, ngành tham gia, bao gồm Sở Giao thông vận tải (với ưu đãi di chuyển), Sở Du lịch (thu hút khách du lịch kết hợp mua sắm) và thậm chí Sở Y tế (khuyến mãi chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp).

Ông Phương nhấn mạnh đây là cách làm để học hỏi mô hình thành công như Singapore, nơi tất cả các chủ thể liên quan đều chia sẻ lợi ích và cùng nhau xây dựng một sản phẩm dịch vụ tốt nhất. Ông cam kết Sở Công Thương sẽ tiếp tục thu thập kiến thức, góp ý từ chuyên gia và gắn kết với các sở, ngành liên quan để tham mưu cho lãnh đạo thành phố những giải pháp tốt nhất, biến các đề xuất này thành hiện thực để hỗ trợ doanh nghiệp.

Thanh Hoa