Phường Minh Phụng - TPHCM: Điểm đến du lịch văn hóa, lịch sử và ẩm thực

Có một Chợ Lớn rất khác là tên 1 tour du lịch từng được Sở Du Lịch TPHCM tổ chức để đưa du khách đến với những địa điểm như Khánh Vân Nam Viện, chợ Thiếc, khu ẩm thực Hà Tôn Quyền. Những nơi này đều thuộc địa bàn phường Minh Phụng.

Phường Minh Phụng sáp nhập từ phường 1,7,16 của quận 11 trước đây. Minh Phụng vốn là tên thôn có từ triều Gia Long, dưới thời Pháp thuộc, thôn Minh Phụng được nhập vào thành phố Chợ Lớn. Rồi sau này không còn tên thôn Minh Phụng nhưng địa danh Minh Phụng vẫn lưu lại ở tên đường và tên đình.

Điểm du lịch hấp dẫn

Đình Minh Phụng (558-600 đường Hồng Bàng) trong ký ức của những người thế hệ 5X như bà Đồng Thị Mão (75 tuổi) là 1 "sân khấu xóm". Nhà ở ngay sau đình, bà Mão cho biết: "Tôi sinh ra và lớn lên ở đây, trước đó ông bà và cha mẹ tôi cũng sinh sống tại chỗ này. Đình Minh Phụng trước đây chỉ là vách ván, lợp ngói. Năm 1959, đình được xây dựng lại to đẹp như bây giờ.

Tôi còn nhớ lúc nhỏ mỗi dịp lễ Kỳ Yên ở đình là dân chúng trong xóm được xem hát bội, cải lương. Ngày xưa lễ diễn ra tưng bừng suốt 3 ngày 3 đêm từ 16 đến 18 tháng Giêng Âm lịch, vui lắm. Bây giờ lễ vẫn còn nhưng không có hát bội, cải lương để xem".

Hí viện Minh Phụng - dấu tích một thời ở đình Minh Phụng cho thấy nơi này từng là điểm hát bội, cải lương khi xưa

Trong ký ức của bà, ngoài đình Minh Phụng bà còn nhớ hay đi viếng chùa Gò (Phụng Sơn Tự, 1408 đường Ba Tháng Hai). "Chùa nằm trên 1 cái gò, xung quanh là 1 bàu chuông. Tôi nghe ông bà ngày xưa kể mỗi khi đêm đến từ dưới đáy bàu vọng lên tiếng chuông".

Theo cuốn Chùa Phụng Sơn - Lịch sử và văn hóa của tác giả Đặng Hoàng Lan và Hầu Hải Tải, chùa Phụng Sơn (chùa Gò) được thiền sư Liễu Thông thành lập từ đầu thế kỷ XIX từ đời vua Gia Long (1802-1819) trên một vùng đất có dấu ấn của 2 lớp văn hóa là đền thần Bà La Môn giáo và sau này là ngôi chùa Khmer cổ kính. Đây là địa điểm duy nhất ở TPHCM còn lại vết tích của nền văn hóa Óc Eo cách nay hơn 1.500 năm.

Tích sử chùa ghi rằng vào thời vua Gia Long, khi người Khmer quyết định bỏ chùa đi đã đem theo tượng Phật và chuông bằng đồng chất lên lưng một con voi trắng. Không may, khi voi di chuyển được một đoạn thì bất ngờ bị sụt chân xuống ao sen quanh chùa khiến tượng Phật, chuông đồng rơi xuống nước. Trong khuôn viên chùa hiện còn thờ tượng voi trắng cõng trên lưng tượng Phật và bên cạnh có tấm bia ghi lại nội dung giai thoại nói trên.

Phụng Sơn Tự là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia tại phường Minh Phụng

Sau này, người ta vớt được tượng Phật rồi đem vào chùa thờ còn chiếc chuông tìm không thấy. Từ đó vào những ngày lành mỗi tháng, dân quanh vùng thường nghe tiếng chuông từ dưới bàu nước vang lên. Theo thời gian bàu nước bị người dân lấn chiếm đất, đổ chất thải nên ao nước này bị ô uế, mất đi và không còn ai nghe thấy tiếng chuông nữa.

Dân gian kể lại rằng, Thiền sư Liễu Thông trên đường từ Trung vào Nam đến vùng đất Gia Định đã dừng chân tại một gò đất cao bao quanh là sắc xanh của bàu sen cùng những đóa hoa sen hồng đang đua nhau khoe sắc. Ông chọn gò đất này dựng một thảo lư nhỏ với mái lá đơn sơ, thờ tượng Phật còn sót lại của chùa Khmer cũ. Ngày nọ, có một con chim phụng bay đến đậu trên cây ngô đồng trước am cất tiếng gáy vang. Thấy đây là một điềm lành hiếm có thiền sư là lấy tên Phụng Sơn đặt cho chùa.

Qua hơn 200 năm, chùa vẫn rợp bóng cây xanh với nhiều cây cổ thụ có tuổi đời ngoài trăm năm. Tuy nhiên, nổi tiếng hơn cả là cây bạch mai được trồng từ năm 1909, được xem là cây mai cổ thụ quý hiếm bậc nhất Sài Gòn. Ngôi cổ tự này đã được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1988.

Ngoài 2 di tích lịch sử văn hóa trên, trên địa bàn phường còn địa điểm lịch sử nổi bật là đồn cây Mai. Vị trí của đồn vốn là 1 ngôi chùa nhưng bị Pháp chiếm đóng tháo dỡ và lập nên đồn lính. Sau năm 1975 đồn trở thành doanh trại quân dội nhân dân Việt Nam đến nay. Dấu tích xưa của đồn giờ chỉ còn là bức tường thành cao bao quanh doanh trại và gốc bạch mai cổ thụ nằm bên trong trại.

Dấu tích xưa của đồn cây Mai còn thấy ở bức tường thành bao quanh doanh trại

Cách đồn cây Mai chưa đến 1km, nằm ẩn trong một con hẻm đường Nguyễn Thị Nhỏ (số 269/2) có 1 kiến trúc lịch sử độc đáo của người Hoa là Khánh Vân Nam Viện. Đây là ngôi chùa duy nhất ở Việt Nam thờ đạo Lão và là điểm đến trong tour Có một Chợ Lớn rất khác. Cụm công trình mang đậm phong cách kiến trúc vùng Quảng Đông với những bờ mái thẳng trang trí tượng gốm, tường hồi cao, bề mặt ngoại thất ốp gạch men đỏ vàng tạo nên 1 tổng thể mang sắc trầm huyền bí.

Khánh Vân Nam Viện là ngôi chùa đạo lão duy nhất ở Việt Nam

Hấp dẫn với ẩm thực đường phố

1 điểm đến nữa trong tour Có một Chợ Lớn rất khác được háo hức khám phá là phố ẩm thực sủi cảo Hà Tôn Quyền. Con đường Hà Tôn Quyền nằm trong địa bàn phường chỉ dài hơn 100m nhưng dày đặc hàng quán sủi cảo. Theo những người dân sống quanh đây, ngày trước chỉ có vài ba tiệm bán món ăn truyền thống người Hoa này, dần dần mới có thêm nhiều tiệm, thành hẳn 1 con đường ẩm thực sủi cảo.

Buổi sáng con đường trống trải, xe cộ chạy qua lại được nhưng đến khi chiều tối, chỉ có thể gửi xe đi bộ. Cách đây 2 năm chính quyền địa phương khai trương Phố ẩm thực Hà Tôn Quyền, địa điểm này trở thành một trong những điểm du lịch ẩm thực "hot" ở TPHCM. Ngoài các tiệm sủi cảo, còn có những quán mì, bánh tráng trộn, hotdog, chè, cà phê, các loại đồ uống phục vụ đa dạng nhu cầu du khách.

Phố ẩm thực Hà Tôn Quyền đông đúc nhộn nhịp vào ban đêm

Ngoài phố ẩm thực Hà Tôn Quyền, gần đó còn có 1 thiên đường ẩm thực khác nằm trên đoạn đường Nguyễn Thị Nhỏ thu hút những tín đồ ăn uống nhờ những hàng quán bán các món đặc trưng nhiều vùng miền. Từ bánh căn, bánh xéo Phan Rang; bánh xèo tôm nhảy Bình Định cho đến cơm tấm Sài Gòn, hủ tíu Nam Vang kiểu Triều Châu.

Sẽ thiếu sót nếu không nhắc đến ẩm thực trong chợ Thiếc. Chợ Thiếc từ lâu đã nổi tiếng với sự đa dạng và phong phú trong các món ăn, từ bình dân đến cao cấp, đáp ứng mọi nhu cầu của thực khách. Có nhiều món ngon trong chợ như bột chiên, mì, súp cua và đặc sản là thức uống sữa ngũ vị. Sữa ngũ vị bao gồm 5 loại sữa mè đen, đậu nành, đậu xanh, đậu phộng, khoai môn trộn lại cùng nhau. Quầy bán món này nổi tiếng ở đây là sữa ngũ vị cô Liên.

Chợ Thiếc là nơi bán vàng bình dân ở TPHCM

Bên cạnh ăn uống, chợ Thiếc còn có nét nổi bật là nơi bán nữ trang vàng giá rẻ ở TPHCM. Chợ Thiếc có tên gọi từ năm 1989, trước đó có tên chợ Phó Cơ Điều do nằm trên trục đường Phó Cơ Điều. Thời xưa, lúc chợ còn sơ khai chỉ là những lều sạp tạm, bán nông sản, hai bên đường là những cửa hàng sản xuất và bán đồ dùng bằng thiếc. Chẳng hạn như ống, máng xối, máng heo ăn, thùng xách nước, thùng tưới rau vì đây là vùng nông nghiệp, hồ ao ruộng vườn nhiều.

Sau này chợ được xây dựng bằng gạch khang trang như bây giờ. Theo thời gian những vật dụng bằng thiếc không còn phổ biến nên những cửa hàng này dần biến mất. Chợ Thiếc nổi lên như 1 chợ trang sức bình dân lớn nhất nước vì chỉ kinh doanh vàng nữ trang, vàng thấp tuổi. Chợ Thiếc cũng nổi tiếng với tên gọi chợ "âm phủ" vì là nơi bán hàng vàng mã lớn nhất TPHCM.

Bài và ảnh: H.Nhu