"Ông hoàng" cải lương đã về trời

NSƯT Vũ Linh thời trẻ - ảnh: Internet

Một đời nhả tơ

Nửa thế kỷ làm nghề, ngoài sự nổi tiếng và tình cảm đặc biệt của công chúng, NSƯT Vũ Linh còn có một gia sản giá trị khác: lòng kính trọng và sự yêu thương gần như tuyệt đối của những người làm nghề.

Nghe tin sức khỏe của ông chuyển biến xấu, NSƯT Phương Hồng Thủy vội đặt vé chuyến bay sớm nhất từ Mỹ về Việt Nam. Là 1 trong 4 cô đào nổi tiếng tên tuổi gắn liền với NSƯT Vũ Linh (Tài Linh, Phương Hồng Thủy, Thanh Thanh Tâm và Ngọc Huyền), với NSƯT Phương Hồng Thủy, NSƯT Vũ Linh không đơn thuần chỉ là người bạn diễn ăn ý, mà còn là người anh thân thương, người thầy nghiêm khắc nhưng luôn sẵn sàng làm “bệ đỡ” cho các thế hệ đàn em.

Vốn rất thân thiết với NSƯT Vũ Linh, theo sát từng diễn biến bệnh tật của ông, NSƯT Phương Hồng Thủy vẫn thảng thốt: “Tôi không thể tin mình đã mất một người anh luôn luôn là “đại ca” che chở cho đàn em. Bất kể là lớp nghệ sĩ cùng trang lứa hay lớp nghệ sĩ lứa con cháu, mỗi khi lên sàn tập, anh luôn để tâm và dạy từng câu ca, từng cách nhả chữ, cách thoại lời đến điệu bộ, ánh mắt, nét mặt… Với tôi, anh mãi là Hàn Mặc Tử, là anh Vũ Khắc Điệp, là anh Thân trong Duyên Kiếp… Anh thông ngôn tên Liêm đi rồi thì còn ai để tặng hoa cho cô đào hát Cầm Thanh nữa… Với tôi, đây là một mất mát quá lớn!”.

Đúng như lời chia sẻ của NSƯT Phương Hồng Thủy, có lẽ, NSƯT Vũ Linh là trường hợp đặc biệt nhất của sân khấu cải lương - người có thể đứng chung với rất nhiều cô đào, thuộc nhiều thế hệ. Ngoài 4 cô đào gắn liền với tên tuổi NSƯT Vũ Linh, công chúng còn thấy anh rất ăn ý với nghệ sĩ Phượng Liên, nghệ sĩ Thanh Hằng, Phượng Mai, Ngọc Đáng… đến lớp nghệ sĩ trẻ hơn như Trinh Trinh, NSƯT Tú Sương, NSƯT Lê Hồng Thắm, NSƯT Thy Trang… Đáng khâm phục hơn, dù hát chung với các bạn diễn đồng trang lứa hay lớp nghệ sĩ em cháu, anh kép Vũ Linh luôn ở trong tâm thế dìu đỡ, giúp các cô đào phát huy thế mạnh trong ca diễn và có cơ hội tỏa sáng.

Song Linh (Vũ Linh - Tài Linh) - đôi đào kép nổi tiếng của sân khấu cải lương ảnh: Internet

“Được xem cậu Năm Vũ Linh diễn từ khi còn nhỏ ở đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ của gia đình, cậu là nghệ sĩ nam mà tôi thần tượng và học hỏi rất nhiều từ cách ca diễn đến thái độ làm nghề và tình yêu dành cho nghệ thuật cải lương. Cậu Năm Vũ Linh có duyên sân khấu và sức hút rất mãnh liệt. Mỗi khi xuất hiện trên sân khấu, cậu không chỉ lôi cuốn khán giả mà còn cuốn hút cả chính bạn diễn” - NSƯT Tú Sương xúc động chia sẻ.

Sở hữu nhiều lợi thế từ ngoại hình đến giọng ca, cách diễn nhưng NSƯT Vũ Linh chưa bao giờ chủ quan với những gì mình đã có. Từng có lúc, chỉ vì một câu nói của bầu sô: “Phải sải ngựa sao cho giống như thiệt”, NSƯT Vũ Linh và một số đồng nghiệp đã quyết tâm tập sải ngựa nhiều đêm liền. Họ đã khiến nhiều người trong đoàn khi đó phải ngạc nhiên vì cường độ tập luyện và quyết tâm.

Năm 1995, khi tham gia giải Trần Hữu Trang - hạng mục Diễn viên xuất sắc - anh kép trẻ Vũ Linh vốn được yêu mến nhờ gương mặt sáng đẹp, giọng ca truyền cảm, phong cách diễn hào hoa đã dám làm mình già đi, xấu đi để hóa thân thành lão tướng Địa Lô (vở Bức ngôn đồ Đại Việt). Đây là vai diễn không chỉ có yêu cầu khác biệt về hình thức mà còn là thách thức không nhỏ khi phải thể hiện tính cách, giọng ca, cách thoại lời… Nỗ lực phải luôn khác biệt với chính mình đã mang về cho anh chiếc huy chương Vàng hạng mục Diễn viên xuất sắc của  giải Trần Hữu Trang năm đó.

Tấm lòng của người nghệ sĩ

Không chỉ khắt khe với chính mình, ông còn đòi hỏi sự chỉn chu ở tất cả nghệ sĩ cùng diễn chung tác phẩm. Khi còn khỏe, mỗi buổi tập, ông luôn đến sân khấu từ rất sớm; lặng lẽ quan sát từ hàng ghế khán giả, ông nhắc cả ê kíp từ cách ca, cách diễn. Anh Năm, cậu Năm khi đó trở thành “ông thầy” với kỷ luật sắt. Ngay cả trong lúc tập, ông cũng không chấp nhận việc tập qua loa lấy lệ, lướt cho nhanh những chi tiết nhỏ. NSƯT Vũ Linh  quan niệm: “Khi tập phải thật chi tiết để có sự phối hợp nhịp nhàng, để khi diễn thật, tất cả phải là một tổng thể hoàn chỉnh, hạn chế tối đa những sai sót có thể ảnh hưởng đến khán giả”.

Tuy sức khỏe không ổn định nhưng NSƯT Vũ Linh vẫn tích cực tham gia các chương trình biểu diễn thiện nguyện, những dự án xã hội mà mới nhất là MV cổ vũ công tác phòng, chống dịch của các nghệ sĩ sân khấu thành phố - ảnh: Internet

Trút bỏ xiêm y lộng lẫy, “ông hoàng sân khấu” quan tâm đến từng nhân viên hậu đài, trăn trở phải làm sao tổ chức được các xuất diễn để lứa diễn viên trẻ vừa có cơ hội làm nghề, tiếp xúc với công chúng, tăng thu nhập… đồng thời cải thiện đời sống cho anh em công nhân hậu đài. Trong tâm trí của NSƯT Vũ Linh, sân khấu cải lương và tất cả thành tố tạo nên không gian đó đều là người một nhà.

Hầu hết nghệ sĩ biết tình trạng bệnh tật của NSƯT Vũ Linh nhưng giấu đi nỗi lo, để ông có những ngày cuối đời bớt âu lo, khắc khoải. Ngôi nhà của ông vẫn luôn đầy ắp tiếng cười. Những ngày không có show hoặc những dịp đặc biệt, bạn bè, đồng nghiệp lại về bên ông để cùng nhau ca hát, nói chuyện nghề… nhằm xoa dịu nỗi nhớ nghề cho người đồng nghiệp mà họ yêu mến, thần tượng.

Ngày ông mất, cô đào Thanh Thanh Tâm đã không kịp về bên anh kép yêu thương của mình. Chị chỉ kịp gửi lời qua bạn đồng nghiệp là NSƯT Phương Hồng Thủy: “Hãy nói với anh Năm là em gửi cả trái tim của em về bên anh”.

Dù biết sinh lão bệnh tử là quy luật của tạo hóa, sự ra đi của NSƯT Vũ Linh vẫn để lại một khoảng trống khó lấp đầy: “Từ nay anh chị em nghệ sĩ và người hâm mộ đã mất đi một nghệ sĩ tài hoa, một người anh cả luôn tâm huyết và khao khát chỉ dạy nghề cho đàn em, cháu... một tượng đài của ngành sân khấu cải lương”. Đó không chỉ là nỗi niềm của NSƯT Thoại Mỹ mà còn là tâm trạng chung của đồng nghiệp và khán giả.

Vĩnh biệt một tài năng. Từ hôm nay, kiếp tằm đã thôi không còn nhả tơ nữa…  

Thảo Vân