Những món ăn độc đáo của người dân tộc Thái trên cao nguyên Đắk Lắk

Rời quê Sơn La vào Đắk Lắk lập nghiệp đã hơn 20 năm nay, người dân tộc Thái ở thôn 1 (xã Hòa Phú, tỉnh Đắk Lắk) vẫn luôn “giữ lửa” tình yêu với ẩm thực truyền thống.

Chị Lù Thị Hạnh (trú tại thôn 1, xã Hòa Phú) luôn “giữ lửa” tình yêu với ẩm thực truyền thống của dân tộc Thái

Trong kho tàng ẩm thực phong phú của người Thái, nhắc đến thịt trâu, thịt bò gác bếp là nhắc đến những món ăn vừa đậm hương vị núi rừng, vừa gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt và phong tục tập quán qua bao thế hệ.

Những thớ thịt tươi ngon sau khi làm sạch, để ráo được thái dọc thành miếng dài, tẩm ướp bằng gia vị cổ truyền rồi treo hong trên than hồng suốt ngày đêm. Khi thịt đạt độ khô vừa phải, chỉ cần nướng sơ lại trên than cho nóng là đã có thể thưởng thức hương vị đặc trưng - vừa dẻo dai, vừa thơm nồng, quyện trong mùi khói bếp dân dã.

Món thịt trâu, thịt bò gác bếp của người Thái luôn khiến thực khách mê say bởi hương vị đặc trưng

Không kém phần đặc sắc là món xôi tím. Đây là món ăn luôn khiến thực khách dừng ánh nhìn lâu hơn bởi sắc màu bắt mắt, được nhuộm từ một loài cây rừng. Nguyên liệu chính để làm món ăn này là nếp nương - loại trỉa trên những triền đồi cao, hạt nhỏ, thơm dẻo, được gửi vào tận từ Sơn La. Nguyên liệu đi cùng là lá cẩm, khi hái về được rửa sạch, đun sôi cho đến khi tiết ra thứ nước sánh đặc, mang màu tím biếc đặc trưng.

Quá trình chế biến món xôi tím cũng thể hiện sự kỳ công của người Thái. Gạo nếp sau khi vo kỹ được ngâm trong nước lá cẩm đã để nguội suốt cả chục tiếng đồng hồ nhằm giúp cho từng hạt gạo thấm đều sắc tím. Sau đó, gạo được vớt ra, để ráo rồi cho vào chõ (vật dụng dùng để đồ xôi được làm bằng gỗ - PV) đặt trên bếp lửa.

Hơi nóng từ bếp than bập bùng len qua từng khe chõ, làm hạt nếp nở căng tròn, quyện màu tím ngọt ngào. Sắc tím ấy đậm hay nhạt không chỉ phụ thuộc vào độ đặc loãng của nước lá cẩm, mà còn ở bàn tay khéo léo và kinh nghiệm của người đồ xôi.

Món xôi tím của người Thái tạo ấn tượng đặc biệt bởi màu sắc đẹp mắt

Món gà nướng của người Thái cũng rất hấp dẫn

Ẩm thực của dân tộc Thái còn hấp dẫn thực khách bằng món gà nướng. Gà sau khi làm sạch được ướp cùng hạt dổi, lá chanh và các loại gia vị, rồi nướng trên than hồng. Người nướng phải kiên nhẫn trở đều tay để gà chín vàng, thơm lừng mà không bị cháy sém.

Đặc biệt, muối chẩm chéo được người Thái chế biến đã trở thành “linh hồn” giúp tôn lên hương vị của các món ăn truyền thống. Chẩm chéo được làm từ ớt đỏ phơi khô, rang lên cho dậy mùi, rồi giã nhuyễn cùng mắc khén, hạt dổi, lá chanh, muối và chút bột ngọt. Hỗn hợp sền sệt ấy vừa cay nồng, vừa thơm ngậy, đủ sức đánh thức mọi giác quan, biến bất kỳ món ăn nào khi chấm cùng cũng trở nên đậm đà và khó quên.

Muối chẩm chéo của người dân tộc Thái

Không chỉ vậy, rượu nếp Thái cũng khiến nhiều thực khách phải trầm trồ. Vị ngọt dịu, hương thơm nồng ấm của men rượu truyền thống như kéo người thưởng thức trở lại với không gian ấm áp, thân tình của núi rừng Tây Bắc.

Các món ẩm thực truyền thống của dân tộc Thái được mang đến các hội chợ, chương trình văn hóa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để giới thiệu với du khách

Thời gian gần đây, nhiều món ăn truyền thống của đồng bào Thái ở xã Hòa Phú đã được quảng bá rộng rãi trên mạng xã hội và nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng của cộng đồng. Không chỉ dừng lại ở đó, những hương vị đặc sắc này còn hiện diện tại các hội chợ, chương trình khởi nghiệp trong tỉnh, trở thành cầu nối đưa ẩm thực Thái đến gần hơn với du khách bốn phương.

Văn Nguyên