Đã tìm ra cách buộc vi rút HIV hiện hình, mở đường cho việc loại bỏ vi rút khỏi cơ thể

Hình minh họa về các hạt vi rút HIV với khả năng ẩn náu bên trong một số tế bào bạch cầu nhất định - Ảnh: Ruslanas Baranauskas/Science Photo Library/Getty Images

Khả năng ẩn náu bên trong tế bào bạch cầu của vi rút HIV là một trong những thách thức chính đối với các nhà khoa học đang tìm kiếm phương pháp chữa trị căn bệnh thế kỷ. Điều đó nghĩa là chỉ cần tồn tại một ổ chứa HIV trong cơ thể, nó có khả năng tái hoạt động và cả hệ thống miễn dịch lẫn thuốc đều không thể giải quyết được nguồn bệnh triệt để.

Nhóm nhà nghiên cứu từ Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty ở Melbourne, Úc đã trình diễn cách làm cho vi rút có thể nhìn thấy được, mở đường cho việc loại bỏ hoàn toàn vi rút khỏi cơ thể.

Thủ thuật này dựa trên công nghệ mRNA - từng được sử dụng trong vắc-xin COVID-19 do Moderna và Pfizer/BioNTech sản xuất.

Trong một bài báo được công bố trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu mô tả việc lần đầu tiên tìm ra con đường đưa mRNA vào các tế bào nơi HIV ẩn náu, bằng cách bao bọc nó trong một bong bóng mỡ nhỏ được pha chế đặc biệt. Sau đó, mRNA sẽ hướng dẫn các tế bào để lộ ra vi rút.

Trên toàn cầu, có gần 40 triệu người đang sống chung với HIV, những người phải dùng thuốc trong suốt quãng đời còn lại để ức chế vi rút và đảm bảo họ không phát triển các triệu chứng hoặc lây truyền vi rút.

Đối với nhiều người, căn bệnh này vẫn gây tử vong. Số liệu từ Chương trình chung của Liên hiệp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) cho thấy cứ mỗi phút lại có một người tử vong vì HIV vào năm 2023.

Tiến sĩ Paula Cevaal - nghiên cứu viên tại Viện Doherty và là đồng tác giả của nghiên cứu - cho biết: Trước đây mọi người cho rằng không thể đưa mRNA đến loại tế bào bạch cầu là nơi trú ngụ của HIV, vì những tế bào đó không hấp thụ các bong bóng chất béo hoặc các hạt nano lipid (LNP).

Dù vậy, nhóm nghiên cứu đã phát triển một loại LNP mới mà các tế bào bạch cầu chứa HIV sẽ chấp nhận, được gọi là LNP X. Tiến sĩ Paula nói thêm: "Chúng tôi hy vọng rằng thiết kế hạt nano mới này có thể là một con đường mới để chữa khỏi HIV".

Cần phải nghiên cứu thêm để xác định xem việc cô lập vi rút có đủ để hệ thống miễn dịch trong cơ thể đối phó với vi rút hay không, hoặc liệu công nghệ này có cần phải kết hợp với các phương pháp khác nhằm loại bỏ HIV khỏi cơ thể hay không.

Nghiên cứu này diễn ra trong phòng thí nghiệm và được thực hiện trên các tế bào do bệnh nhân HIV hiến tặng. Con đường sử dụng công nghệ này như một phần của phương pháp chữa trị cho bệnh nhân còn dài và sẽ cần các thử nghiệm thành công trên động vật, sau đó là các thử nghiệm an toàn trên người. Quy trình có thể mất nhiều năm trước khi các thử nghiệm hiệu quả bắt đầu.

Tiến sĩ Michael Roche - Đại học Melbourne (Úc) và là đồng tác giả chính của nghiên cứu - nhận định, khám phá này có thể có ý nghĩa rộng hơn ngoài HIV, với các tế bào bạch cầu trong thí nghiệm cũng liên quan các bệnh khác bao gồm cả ung thư.

Linh La (theo the Guardian)