Công việc linh hoạt: Cơ hội hay gánh nặng cho phụ nữ?

Cánh cửa mới cho phụ nữ

Tại Trung Quốc, các sáng kiến như “Công việc cho mẹ” hay “Vị trí thân thiện với phụ huynh” đang tạo ra cơ hội thiết thực. Những công việc này thường gần nhà, giờ giấc cố định hoặc linh động, cho phép phụ nữ vừa kiếm thêm thu nhập vừa chăm sóc con nhỏ.

Chị Yang Shixiu - một bà mẹ 40 tuổi ở tỉnh Hồ Bắc, kiếm được từ 3.000-3.500 nhân dân tệ mỗi tháng tại một xưởng phân loại nấm. Công việc kết thúc lúc 17 giờ, giúp chị về nhà đúng lúc con trai 14 tuổi tan học. Chị chia sẻ: “Trước đây, tôi cảm thấy lo lắng khi ở nhà cả ngày mà không kiếm được tiền. Bây giờ tôi có thể tự nuôi sống bản thân mà vẫn chăm sóc được cho con. Cuộc sống đầy đủ và cân bằng hơn”.

Mô hình công việc trên đang được mở rộng sang các vị trí có kỹ năng cao hơn. Fanshu - một nền tảng đọc trực tuyến lớn ở Thượng Hải - áp dụng WFH cho phụ nữ mang thai và chăm con nhỏ đã thiết kế các chính sách hỗ trợ sự nghiệp lâu dài như tư vấn tâm lý và các khóa học miễn phí.

Những chính sách thân thiện này không chỉ hỗ trợ phụ nữ mà còn khuyến khích nam giới chia sẻ trách nhiệm với những công việc gia đình. Anh Feng Guangyuan - Giám đốc quan hệ của Fanshu - tâm sự: “Tôi từng lo việc chăm sóc con cái sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất công việc. Nhưng công ty cho biết các tình huống khẩn cấp của gia đình sẽ được cảm thông. Điều này mang lại tự tin cho những người cha trong việc chia sẻ trách nhiệm gia đình”.

Có thể là gánh nặng

Dù mang lại nhiều lợi ích, công việc linh hoạt lại là con dao 2 lưỡi. Một tiktoker mô tả: “Làm phụ huynh với công việc linh hoạt là một phước lành và cũng là một lời nguyền”. Mô tả này thu hút hơn 96.000 lượt xem. Là người có công việc linh hoạt, nữ tiktoker cảm thấy bị mắc kẹt giữa công việc và gia đình.

Các nghiên cứu cho thấy làm việc tại nhà có thể giảm khoảng cách giữa các bà mẹ và phụ nữ khác cùng ngành, giúp họ trở lại công việc toàn thời gian sớm hơn. Tuy nhiên, giáo sư kinh tế Elizabeth Dhuey (Canada) cảnh báo: “Nếu chỉ có một lựa chọn làm việc tại nhà cho vợ chồng thì rất có thể phụ nữ sẽ là người chọn nó. Điều này dẫn đến nhiều hệ quả tiêu cực về mặt phát triển sự nghiệp”. Ước tính tại Canada, mỗi đứa con tương ứng sự giảm sút lâu dài về thu nhập và thăng tiến khoảng 5 - 7% cho phụ nữ như một “hình phạt làm mẹ”.

Trong gia đình, phụ nữ thường là người phải hy sinh nhiều hơn - Ảnh minh hoạ: Getty Images

Để công việc thực sự thân thiện

Phân tích của Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cho thấy, khi thu nhập của vợ cao hơn, chồng có xu hướng tham gia nhiều hơn vào việc chăm sóc con cái, gia đình. Khi chồng về nhà sớm hơn, thời gian làm việc nhà của vợ sẽ giảm. Như vậy, việc thu hẹp khoảng cách lương theo giới tính và thúc đẩy văn hóa tan làm đúng giờ có thể là chìa khóa để thay đổi vai trò giới trong gia đình.

Các chuyên gia cũng cho rằng cần những giải pháp cụ thể để quản lý sự linh hoạt một cách công bằng. Các giải pháp bao gồm việc thiết lập các khối thời gian tập trung, nơi công việc không bị gián đoạn bởi trách nhiệm gia đình; thỏa thuận “giờ làm việc nhà” bằng cách chỉ định rõ ai là người xử lý các công việc chăm sóc hoặc trường hợp khẩn cấp trong ngày; cùng tạo ra kế hoạch linh hoạt thông qua việc lên lịch trách nhiệm hằng tuần cho vợ và chồng.

Tóm lại, công việc linh hoạt thân thiện với gia đình là một tiến bộ xã hội. Nhưng để phụ nữ không trở thành người mặc định phải hy sinh, sáng kiến này đòi hỏi sự thay đổi toàn diện từ chính sách tiền lương công bằng, sự hỗ trợ của doanh nghiệp, và quan trọng nhất là sự chia sẻ trách nhiệm gia đình một cách có ý thức.

Linh La (theo Xinhua, HR Reporter, Korea JoongAng Daily)