Chàng trai Cơ Tu và khát vọng đánh thức cây dược liệu giữa đại ngàn

Trồng cây và nhân giống

Xã miền núi Tây Giang hôm nay đã thay da đổi thịt, nhưng bao cái khó của vùng sâu, vùng xa vẫn đeo bám những người trẻ trên con đường lập nghiệp. Với hơn 90% dân số là đồng bào Cơ Tu, cuộc sống của bà con bao đời nay vẫn gắn chặt với nương rẫy và những sản vật thiên nhiên. Trong bối cảnh đó, anh C’lâu Thái Ngọc (30 tuổi, trú tại thôn Pr’ning) nổi lên như một điểm sáng về tư duy đổi mới.

Mỗi năm, vườn ươm của C’lâu Thái Ngọc cung ứng ra thị trường khoảng 35.000 cây ba kích giống, giúp bà con cùng phát triển kinh tế rừng

Cơ duyên đưa anh C’lâu Thái Ngọc đến với cây dược liệu không phải tình cờ, mà là sự kế thừa truyền thống. “Từ nhỏ, tôi đã được theo cha mẹ lên rừng, lên rẫy tìm cây ba kích mang về bán. Những ngày tháng ấy đã giúp tôi hiểu, rừng không chỉ cho gỗ, mà còn cho những vị thuốc quý có thể cứu người và nuôi sống mình” - anh Ngọc nói.

Tuy nhiên, thay vì chỉ khai thác làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên, anh Ngọc đã suy nghĩ về cách thuần hóa loài cây thiên nhiên này. Năm 2016, với sự tiếp sức từ nguồn vốn ưu đãi của chính quyền địa phương, anh bắt đầu đặt những cây ba kích giống đầu tiên xuống đất. Không canh tác đơn thuần, anh nghiên cứu mô hình trồng ba kích dưới tán cây keo - một giải pháp mang lại “lợi kép” khi đảm bảo độ che phủ rừng (đạt trên 74%) và tối ưu hóa diện tích đất sản xuất.

Để có được vườn ba kích 4ha như hiện nay, anh Ngọc đã trải qua không ít thăng trầm. Ba kích tím là loài cây “khó tính”, dù phù hợp với thổ nhưỡng Tây Giang, nhưng đòi hỏi quy trình chăm sóc tỉ mỉ. Qua nhiều năm kiên trì, anh rút ra kinh nghiệm trồng loại dược liệu này là đất phải tơi xốp, mùa khô phải đủ nước và đặc biệt là phải chịu khó vì cây cần đến 5 năm cho thu hoạch, củ mới đạt chất lượng dược tính cao nhất.

Với mật độ trồng khoảng 15.000 cây/ha, mỗi năm anh thu hoạch được 150 - 200kg củ thành phẩm, giá trị vào khoảng 75-100 triệu đồng. Song, tham vọng của chàng thanh niên Cơ Tu không dừng lại. Nhận thấy nhu cầu của thị trường về cây giống là rất lớn, anh đã xây dựng một vườn ươm rộng 500m2 ngay cạnh nhà. Mỗi năm, vườn ươm này cung ứng ra thị trường khoảng 35.000 cây giống, giúp bà con trong vùng có nguồn giống chất lượng để cùng phát triển kinh tế rừng.

Từ người làm rừng đến chủ cơ sở sản xuất

Năm 2022 đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình khởi nghiệp của C’lâu Thái Ngọc. Anh nhận thấy, nếu chỉ bán củ tươi thì giá trị kinh tế sẽ không cao và thương hiệu dược liệu quê hương sẽ mãi mờ nhạt. Vì thế, bằng số vốn tích lũy được sau nhiều năm, anh mạnh dạn đầu tư gần 500 triệu đồng để thành lập cơ sở dược liệu Ánh Dương, rồi lặn lội ra miền Bắc để tìm hiểu, đặt mua hệ thống lò nấu rượu, lọc rượu đạt tiêu chuẩn, cùng dây chuyền đóng chai, dán nhãn hiện đại.

“Lúc đầu tôi cũng lúng túng, từ việc vận hành máy móc đến các thủ tục pháp lý như đăng ký kinh doanh, kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm hay bảo hộ nhãn hiệu… May mắn là cán bộ xã luôn đồng hành, hướng dẫn tận tình” - Ngọc tâm sự.

Đến nay, cơ sở Ánh Dương đã cho ra đời nhiều sản phẩm, từ rượu ngâm ba kích tím trứ danh, chè dây đến các loại hoa quả sấy khô. Mỗi sản phẩm khi ra thị trường đều có đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc, minh bạch về chất lượng, tạo được niềm tin vững chắc với người tiêu dùng.

Thành công của C’lâu Thái Ngọc không chỉ gói gọn ở doanh thu 30 triệu đồng mỗi tháng, mà còn nằm ở giá trị cộng đồng mà anh tạo ra. Cơ sở của anh hiện đang tạo việc làm thường xuyên cho 4 lao động là người địa phương. Những thanh niên, phụ nữ Cơ Tu lúc nhàn rỗi có thể tham gia vào các khâu đóng gói, dán nhãn và phân phối sản phẩm để có thêm thu nhập.

Từ núi rừng xa xôi, C’lâu Thái Ngọc kiên trì tạo sự nghiệp vững chắc cho mình và giúp đỡ đồng bào

Ông Alăng Tối - Phó chủ tịch UBND xã Tây Giang - tự hào: “Ngọc là hình mẫu thanh niên vượt khó tiêu biểu. Anh đã biết ứng dụng công nghệ vào sản vật địa phương để nâng cao giá trị gia tăng. Sắp tới, xã sẽ hỗ trợ anh đưa các sản phẩm dược liệu tham gia chương trình OCOP và thúc đẩy chuyển đổi số trong kinh doanh”.

Theo ông Tối, việc đưa sản phẩm đạt chuẩn OCOP không chỉ là mục tiêu cá nhân của anh Ngọc, mà còn nằm trong chiến lược chung của địa phương giai đoạn 2022-2025. Những sản phẩm như ba kích, chè dây, cao đẳng sâm đang dần trở thành “sứ giả”, mang bản sắc văn hóa và tiềm năng của vùng cao Đà Nẵng đến với khách hàng trong cả nước…

Có thể nói, sau gần 10 năm miệt mài với đất rừng, C’lâu Thái Ngọc đã thực sự thoát nghèo và vươn lên làm giàu chính đáng. 2 giấy khen của UBND xã về thành tích tiêu biểu trong sản xuất nông nghiệp năm 2022 và 2023 là sự ghi nhận xứng đáng cho những giọt mồ hôi đã đổ xuống những sườn đồi Pr’ning.

Với sự chịu khó, tư duy nhạy bén và sự hỗ trợ của địa phương, những thanh niên miền núi đang lập nghiệp trên quê hương mình như C’lâu Thái Ngọc có cơ sở để hy vọng sẽ thành công; nguồn dược liệu và các sản phẩm nông nghiệp của Tây Giang chắc chắn sẽ còn vươn xa và mang lại cuộc sống ấm no cho đồng bào.

Lê Đình Dũng