Tượng gốm Sài Gòn xưa: Hơi thở phương Nam trong từng nét tạo hình

15/10/2025 - 18:52

PNO - Một góc Sài Gòn xưa sẽ được tái hiện sinh động qua những pho tượng gốm trong chuyên đề trưng bày “Tượng gốm Sài Gòn xưa - Nghệ thuật và di sản”, diễn ra từ ngày 15/10 đến 17/11/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TPHCM.

Tượng trang trí kiến trúc
Tượng trang trí kiến trúc

Từ lâu, Sài Gòn - Gia Định đã là vùng đất tụ hội của nhiều lớp cư dân, nơi nghề gốm sớm hình thành và phát triển thành nét văn hóa đặc trưng của đô thị phương Nam. Vào thế kỷ XVIII - XIX, các lò gốm nổi tiếng như Hưng Lợi, Bửu Nguyên, Đồng Hòa… đã quy tụ nhiều nghệ nhân khéo tay, tạo nên những sản phẩm không chỉ phục vụ đời sống thường nhật mà còn mang đậm giá trị nghệ thuật và tín ngưỡng dân gian.

Gốm Sài Gòn hiện diện trong từng ngóc ngách đời sống: từ đồ gia dụng, vật liệu xây dựng, phù điêu cho đến tượng trang trí kiến trúc đình, chùa, hội quán. Đặc biệt, các nhóm tượng thờ Phật giáo và tượng dân gian phản ánh sinh động đời sống tâm linh phong phú, sự giao thoa tín ngưỡng và tinh thần sáng tạo của cư dân phương Nam.

Trưng bày lần này giới thiệu hơn 50 hiện vật tượng gốm tiêu biểu, thể hiện đa dạng chủ đề, chất liệu và phong cách tạo hình. Qua bàn tay khéo léo của người nghệ nhân, đất và lửa trở thành phương tiện kể chuyện di sản -nơi từng ánh nhìn, dáng đứng, sắc men của mỗi pho tượng như gợi lại không khí Sài Gòn xưa, một đô thị vừa bình dị vừa tinh tế.

Các hiện vật được trưng bày chủ yếu thuộc sưu tập gốm Sài Gòn - Gia Định, được lưu giữ trong kho tàng của Bảo tàng Lịch sử TPHCM suốt nhiều thập niên. Điểm đặc sắc của dòng tượng gốm này là sự dung hòa giữa tính dân gian và nghệ thuật tạo hình tinh tế, thể hiện sâu sắc tâm hồn và tín ngưỡng của người dân đô thị xưa.

Tượng Ông Nhật - Bà Nguyệt
Tượng Ông Nhật - Bà Nguyệt

Nhiều tác phẩm liên quan đến văn hóa tôn giáo
Nhiều tác phẩm liên quan đến văn hóa tôn giáo

Mỗi dáng hình, sắc men là một mảnh ký ức kể chuyện đời sống và tâm hồn người dân phương Nam
Mỗi dáng hình, sắc men là một mảnh ký ức kể chuyện đời sống và tâm hồn người dân phương Nam

Khách tham quan sẽ bắt gặp những tượng Mẫu, tượng Hộ Pháp hay các hình tượng dân gian quen thuộc như Ngọc nữ dâng bình, Gia Quan tấn nước... tất cả được chế tác từ đất nung hoặc gốm men, với đường nét giản dị nhưng giàu biểu cảm. Mỗi tác phẩm là một câu chuyện nhỏ về con người và đời sống tinh thần của vùng đất phương Nam trong buổi đầu khai mở.

Sự kiện không chỉ là dịp tôn vinh giá trị nghệ thuật của nghề gốm truyền thống, mà còn mở ra cơ hội để công chúng khám phá vẻ đẹp di sản trong không gian trưng bày của bảo tàng. Đây cũng là hành trình kết nối ký ức lịch sử, khơi dậy niềm tự hào về nghề gốm đất Sài Gòn - một di sản góp phần định hình diện mạo đô thị hôm nay.

Không gian trưng bày thu hút nhiều bạn trẻ
Không gian trưng bày thu hút nhiều bạn trẻ

Trong không gian trưng bày, một du khách Hàn Quốc chia sẻ anh đặc biệt ấn tượng với tượng Tiêu Diện Đại Sĩ - tác phẩm có kích thước lớn và tạo hình uy nghi, nổi bật giữa những tượng gốm khác. Anh cho biết, dù không am hiểu sâu về Phật giáo, nhưng vẫn cảm nhận được sự mạnh mẽ và tinh tế trong từng đường nét. “Tượng rất đồ sộ và sống động, như có linh khí riêng” - anh nói, bày tỏ sự khâm phục trước tay nghề khéo léo và cảm xúc mà nghệ nhân Việt gửi gắm trong tác phẩm.

Du khách nước ngoài chiêm ngưỡng những bức tượng
Du khách nước ngoài chiêm ngưỡng những bức tượng ấn tượng

“Tượng gốm Sài Gòn xưa - Nghệ thuật và Di sản” vì thế không chỉ là trưng bày mỹ thuật, mà còn là cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa bàn tay người thợ và tâm hồn đô thị. Từ những pho tượng nhỏ bé, người xem có thể cảm nhận được sự kiên nhẫn, niềm tin và tình yêu nghề của bao thế hệ nghệ nhân, những người đã gìn giữ và thổi hồn vào di sản đất Sài Gòn.

Khánh Đan

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI