Từ Sao la, lo cho loài Mang lớn

Ngày 4/8, BQL Vườn quốc gia Sông Thanh (huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) phối hợp với Đại học Nông lâm TP.HCM tổ chức hội thảo về bảo tồn loài thú có gen cổ đại là Mang lớn để nhìn nhận lại về thực trạng cũng như đưa ra các giải pháp bảo tồn cho loài thú này.

Nguy cơ tuyệt chủng

Mang lớn và Sao la là hai loài động vật có gen cổ đại rất đặc biệt. Hai cá thể này chỉ tồn tại ở dãy núi Trường Sơn của Việt Nam, Lào và một phần nhỏ ở Campuchia. Mang lớn là động vật nguy cấp, đặc hữu sinh sống trong sinh cảnh rừng thuộc dãy Trường Sơn. Mặc dù mới được phát hiện vào những năm 1990, cùng với Sao la và Thỏ vằn Trường Sơn nhưng Mang lớn cũng là loài thú móng guốc có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất trên thế giới vì có khu vực phân bố nhỏ nhất trong các loài thú móng guốc khác.

Mang lớn đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cực cao

Ông Đinh Văn Hồng - Phó giám đốc phụ trách BQL Vườn quốc gia (VQG) Sông Thanh, cho biết: “Loài Mang lớn được đánh giá là loài cực kỳ nguy cấp theo danh lục Đỏ của IUCN. Tuy nhiên, cho đến nay tại Việt Nam, chúng ta vẫn chưa có một chiến lược bảo tồn cụ thể nào để bảo vệ các quần thể Mang lớn đang có nguy cơ tuyệt chủng này”, ông Hồng nói.

Việc người dân sử dụng bẫy dây khiến nhiều cá thể Mang lớn dính bẫy rồi chết

Còn ông Nguyễn Đức Tú – Điều phối viên của tổ chức IUCN Việt Nam (Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế) thông tin: “Chúng ta đã từng có bầy bò xám nhưng cuối cùng lại để bị tuyệt chủng trên đất nước của mình. Sao la, lần cuối cùng nhìn thấy hình ảnh của chúng là cách đây đã 9 năm rồi. Vậy nên, đối với loài Mang lớn này, chúng ta cần phải rút kinh nghiệm sâu sắc từ 2 loài trước đó để có kế hoạch, chiến lược bảo tồn chúng hiệu quả hơn. Hiện nay, nhiều nơi và mới đây là VQG Sông Thanh đã phát hiện nhiều cá thể Mang lớn, vì vậy cơ hội để chúng ta bảo tồn chủng loài này vẫn còn kịp”, ông Tú nói.

Giải 2 bài toán lớn

Việc con người săn bắt, xâm lấn môi trường sống khiến cho loài Mang lớn, Sao la đứng trước nguy cơ tuyệt chủng

Tại hội thảo, việc thành lập mạng lưới liên kết bảo tồn Mang lớn Việt Nam được mọi người đồng ý, hướng đến trong tương lai có một mạng lưới đủ mạnh để bảo tồn không chỉ Mang lớn, Sao la mà còn là những động vật quý hiếm khác.

Ông Nguyễn Văn Thái – Đại diện tổ chức Save Vietnam Wildlife (Trung tâm Bảo tồn động vật hoang dã) cho biết, rất nhiều khu vực Mang lớn đang sinh sống có nhiều bẫy dây hay dùng súng săn bắn của người dân. Đã có rất nhiều cá thể Mang lớn đã bị dính bẫy và chết được tìm thấy. Vì thế, chủng loài này đang ở bên bờ vực tuyệt chủng.

Tăng cường tuần tra giám sát, kết nối thành một mạng lưới thống nhất để bảo tồn loài Mang lớn là mục tiêu hướng đến của các VQG trong cả nước

“Để tránh tình trạng săn bắt động vật hoang dã thì không còn cách nào khác là phải tăng cường tuần tra, bắt, gỡ bẫy, xử lý các hành vi vi phạm. Tuyên truyền cho người dân hiểu rõ giá trị của sự đa dạng sinh học mà chúng ta đang có. Để thực hiện điều này thì chính quyền, người dân, công an, kiểm lâm… cũng buộc phải vào cuộc, tạo sinh kế để người dân thoát ly khỏi rừng. Năm 1992, chúng ta lần đầu tiên phát hiện được cá thể Sao la tồn tại trên dãy Trường Sơn. Tuy nhiên, đến nay Sao la hầu như đã vắng bóng. Chúng ta phải tránh lặp lại tình trạng như đã từng với loài Sao la”, ông Thái cho hay.

Theo ông Nguyễn Đức Tú, để làm được điều này thì phải giải quyết được 2 bài toán: kinh tế và chính trị. Về chính trị, phải có sự liên kết, vào cuộc của chính quyền địa phương từng huyện, tỉnh cho đến các quốc gia khác thì mới có thể bảo tồn một cách chặt chẽ, bài bản. Mà để làm được việc đó thì phải có kinh phí để thực hiện một cách rốt ráo, chuyên nghiệp.

Nguyễn Dương