Trao thực quyền, khả năng tự quyết

Ảnh minh họa

Sau hơn 2 năm triển khai, Nghị quyết 98 đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận, giúp TPHCM phục hồi kinh tế sau đại dịch, thúc đẩy đầu tư, tăng thu ngân sách và tạo ra các mô hình phát triển mới như TOD, BT, PPP. Một số chính sách từ thực tiễn của TPHCM đã được luật hóa, ảnh hưởng đến thể chế chung của cả nước.

Nhưng, Nghị quyết 98 vẫn chưa phát huy hết hiệu lực như kỳ vọng. Nhiều nội dung phải chờ hướng dẫn của bộ, ngành; có chính sách tốt nhưng không thể triển khai do vướng quy định chuyên ngành. Đặc biệt, dù đặt nhiều kỳ vọng, TPHCM vẫn chưa thu hút được nhà đầu tư chiến lược. Điểm nghẽn lớn nhất chính là yêu cầu đấu thầu khiến chính quyền thành phố không thể chủ động lựa chọn những đối tác đủ tầm, đủ lực để cùng bứt phá.

Do đó, việc sửa đổi Nghị quyết 98 cần được xem như một cuộc kiến tạo thể chế. Những đề xuất như cho phép chính quyền TPHCM chỉ định nhà đầu tư, nới thời hạn giải ngân lên 10 năm hay mở rộng phân cấp về quy hoạch chính là các giải pháp có tính đột phá, mở ra hành lang thể chế đủ rộng để thành phố bước đi vững vàng hơn trong hành trình vươn ra khu vực và thế giới.

Dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98 đã đặt trọng tâm vào 2 nhóm chính: cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược và mô hình khu thương mại tự do (FTZ). Đây là 2 động lực lớn, được kỳ vọng tạo cú hích để đưa TPHCM tiến nhanh hơn trên đường trở thành trung tâm tài chính và logistics quốc tế.

Việc thu hút được những nhà đầu tư chiến lược và triển khai những dự án quy mô hàng chục tỉ USD là chìa khóa để tạo ra bước ngoặt trong phát triển, đưa TPHCM bứt tốc mạnh mẽ giữa môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt của khu vực. Những nhà đầu tư tầm cỡ không chỉ mang đến nguồn vốn quy mô lớn mà còn kéo theo công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quản trị và sự kết nối vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh ưu đãi thuế không còn là công cụ chủ lực để hấp dẫn nhà đầu tư, những yếu tố như quỹ đất sạch, mức giá thuê hợp lý hay thời hạn thuê dài cho các dự án công nghệ cao ngày càng trở nên quan trọng, tạo nên sức hút thực chất. Để nổi bật giữa rất nhiều điểm đến đầu tư trong khu vực, TPHCM cần có các gói ưu đãi mang tính đột phá, từ tiếp cận đất đai thuận lợi, thủ tục hành chính tinh gọn cho đến các chương trình hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Việc dành ngân sách tài trợ cho hoạt động nghiên cứu, phát triển hoặc đào tạo lao động cũng là cách để TPHCM trở thành điểm đến hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư chiến lược quốc tế. Những ưu đãi này phải được thiết kế theo cách “đo ni đóng giày” cho từng lĩnh vực ưu tiên, đảm bảo phù hợp và hiệu quả.

Bất kỳ chính sách nào cũng thiếu thuyết phục nếu hạ tầng không đáp ứng yêu cầu. Tình trạng giao thông quá tải, nguồn cung năng lượng chưa ổn định hay hạ tầng số còn khoảng trống đều có thể khiến nhà đầu tư chần chừ. Vì thế, cải thiện hạ tầng cần được đặt song song với việc hoàn thiện cơ chế.

Trong yêu cầu đổi mới, cần tăng cường phân cấp, phân quyền. Điểm hạn chế của nhiều cơ chế đặc thù trước đây chính là việc bị các quy định trong những luật chuyên ngành cản bước. Cách giao quyền nhưng kèm điều kiện phải theo quy định khiến địa phương khó phát huy hết năng lực và sự chủ động.

Vì vậy, nghị quyết mới cần cách tiếp cận thẳng thắn hơn: trao thực quyền, khả năng tự quyết và sự linh hoạt đủ lớn để chính quyền TPHCM mạnh dạn thực hiện những ý tưởng đột phá nhằm hiện thức hóa khát vọng phát triển.

Phạm Cường