TPHCM: Xây dựng hệ sinh thái việc làm thu hút người lao động

Công nhân rời phố, nhà trọ ế ẩm

Trên các tuyến đường Trần Thanh Mại, Lê Đình Cẩn, đường số 5 (phường Tân Tạo), hàng loạt khu nhà trọ treo bảng “cho thuê phòng”, “phòng giá rẻ”. Khác với trước đây, lượng người đến hỏi thuê phòng để ở hiện rất thưa thớt. Vì thế nhiều khu trọ rơi vào cảnh vắng vẻ, có nơi trống đến 30 - 40% số phòng.

Anh Hà Quỳnh Thanh (quê Vĩnh Long) chia sẻ: “10 năm trước, TPHCM giống như miền đất hứa với bao người trẻ từ các tỉnh lẻ mơ ước tìm cơ hội đổi đời. Nhưng giờ đây, thu nhập tăng không bao nhiêu, chi phí thì ngày càng đắt đỏ, khiến việc dành dụm trở nên khó khăn. Trong khi đó, ở các miền quê cũng đã phát triển, nhà máy, xí nghiệp mở rộng, tạo nhiều việc làm.

Nhiều khu trọ trên đường Trần Thanh Mại (phường Tân Tạo) thưa vắng khách thuê

Làm việc ở quê lương không thấp hơn thành phố là bao, lại được gần gia đình, chi phí rẻ, chuyện học hành của con cái cũng không áp lực”. Với suy nghĩ ấy, anh Thanh dự định cuối năm nay sẽ trả phòng để “hồi hương”. Tương tự, chị Lê Thị Mai - quê Vĩnh Long, làm công nhân tại phường Tân Thới Hiệp - cũng dự định trở về quê để giảm chi phí và được ở gần gia đình.

Tại TPHCM, thời gian qua, nhiều công nhân còn đối mặt với tình trạng giảm giờ làm, mất việc. Anh Nguyễn Văn Quý - quê Gia Lai, công nhân may tại khu chế xuất Tân Thuận - cho biết, trước đây anh làm đủ 8 tiếng, lương gần 9 triệu đồng. Giờ công ty ít việc, chỉ bố trí làm 4-5 giờ mỗi ngày, lương còn khoảng 5 triệu đồng, trong khi tiền trọ và mọi chi phí sinh hoạt vẫn y nguyên. “Có tháng tôi phải vay tiền để đóng trọ. Nếu tình hình kéo dài, vợ chồng tôi chắc chắn phải về quê làm nông” - anh Quý nói.

Trước xu thế “bỏ phố về quê” của công nhân, chủ các khu phòng trọ cũng lao đao. Chị Trần Thị Nhàn - chủ dãy trọ trên đường Lê Đình Cẩn, phường Tân Tạo - cho biết, trong 24 phòng trọ của chị chỉ 15 phòng có khách. “Hơn 15 năm cho thuê trọ, chưa bao giờ tôi chứng kiến cảnh đìu hiu như những năm gần đây. Trước kia phải giữ chỗ, giờ treo bảng cả tháng mới có vài người hỏi, mà nghe giá xong lại lắc đầu, dù đã giảm giá 20%, miễn phí điện nước tháng đầu” - chị Nhàn than thở.

Để thay đổi tình hình, chị Nhàn dự tính sẽ cải tạo một số phòng thành căn hộ mini, bổ sung wifi tốc độ cao, máy giặt miễn phí để hút khách là nhân viên văn phòng hoặc gia đình trẻ có thu nhập khá.

Trước đó, một số chủ trọ cũng đã nỗ lực chăm lo, đổi mới môi trường ở trọ như xây dựng, sửa chữa phòng rộng rãi, tiện nghi, có điện nước riêng, có chỗ để xe bên ngoài, có lối thoát hiểm và đảm bảo an toàn cháy nổ… để giữ chân khách trọ.

Tái cơ cấu để thích ứng tình hình mới

Ông Nguyễn Văn Khuôn - Phó chủ tịch UBND phường Tam Bình - cho biết, thời gian gần đây tình trạng người lao động từ các tỉnh, thành rời TPHCM về quê ngày càng nhiều. Tại khu chế xuất Linh Trung 2, khoảng 40% công nhân đã rời đi. Sau dịch COVID-19, chuỗi cung ứng nguyên liệu bị đứt gãy, nhiều doanh nghiệp không có đơn hàng mới, buộc phải thu hẹp quy mô, cắt giảm lao động.

Tình hình ở khu công nghiệp (KCN) Bình Chiểu còn khó khăn hơn khi tỉ lệ công nhân rời bỏ lên tới 60%, do nhiều công ty chuyển dịch hoạt động sang địa bàn khác. Tại KCN Sóng Thần có tới gần 80% doanh nghiệp chuyển sang KCN Tân Uyên, khiến số lượng lao động sụt giảm đáng kể. Sự sụt giảm này đã tác động lớn đến đời sống kinh tế - xã hội của phường Tam Bình từ thu nhập, hoạt động buôn bán nhỏ lẻ, đến các dịch vụ khác.

Trước thực tế trên, UBND phường Tam Bình đã nhanh chóng triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, chính quyền đã vận động các chủ nhà trọ nâng cấp cơ sở vật chất, giảm giá thuê để giữ chân người lao động, đồng thời tận dụng lợi thế gần Đại học Quốc gia TPHCM để thu hút sinh viên đến thuê trọ. Ngoài ra, phường cũng quan tâm đến đời sống của các gia đình công nhân ở trọ, đảm bảo con em họ được tiếp cận giáo dục tại các trường học trên địa bàn, giúp người lao động an tâm sinh sống, gắn bó.

Đối với các chủ nhà trọ, chính quyền khuyến khích chuyển đổi ngành nghề phù hợp với quy hoạch như xây dựng bãi giữ xe container hoặc nhà kho, để tận dụng hiệu quả quỹ đất và đa dạng sinh kế. Song song đó, phường kêu gọi mở rộng đầu tư, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hoạt động ổn định.

Đặc biệt, UBND phường phối hợp với các đơn vị cung ứng việc làm miễn phí, hỗ trợ kết nối, giới thiệu việc làm để giúp người lao động nhanh chóng có công việc mới, từ đó duy trì sự gắn bó với địa phương.

Ông Phạm Văn Tuyên - Phó giám đốc Sở Nội vụ TPHCM - nhìn nhận, làn sóng lao động rời thành phố sau đại dịch COVID-19 gây thiếu hụt nguồn nhân lực, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, ông Phạm Văn Tuyên cũng cho rằng, đây là tín hiệu tích cực phản ánh sự phát triển kinh tế đồng đều hơn giữa các địa phương.

“Người lao động về quê có việc làm, có thu nhập ổn định, chứng tỏ các tỉnh đang phát triển mạnh mẽ hơn trước. Điều này, xét về lâu dài, sẽ góp phần cân bằng sự phát triển chung của cả nước” - ông nói.

Trước bài toán thiếu lao động, TPHCM buộc phải đổi mới mô hình phát triển. Các doanh nghiệp cần tái cơ cấu, ưu tiên ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, hạn chế phụ thuộc vào lao động giản đơn. Thành phố cũng định hướng chọn lọc các dự án đầu tư, ưu tiên công nghệ cao, thay vì “trải thảm” cho tất cả ngành nghề như trước. Hiện nay, TPHCM đang tăng cường kết nối với thị trường lao động các tỉnh, thành để bổ sung nguồn nhân lực, đặc biệt là lao động có tay nghề cao…

Thanh Tâm