Tôn tạo, giữ gìn Côn Đảo như một “Bàn thờ Tổ quốc”

Hội thảo do Sở Văn hóa - Thể thao (VHTT) TPHCM và trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM tổ chức vào sáng 28/11 thu hút sự quan tâm của nhiều nhà quản lý, nhà khoa học và người làm văn hóa cơ sở.

Cơ chế quản lý thiết chế văn hóa đặc thù cho Côn Đảo

Theo PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, hiện tại, đặc khu Côn Đảo ngoài hệ thống thiết chế cơ sở (nhà văn hóa - thể thao, trung tâm văn hóa học tập cộng đồng…), còn các thiết chế văn hóa và du lịch quan trọng khác, như: Bảo tàng Côn Đảo, di tích nhà tù Côn Đảo, nghĩa trang Hàng Dương, An Sơn miếu (di tích liên quan đến lễ giỗ bà Phi Yến)…

PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng phát biểu tại hội thảo.

Và tuy có nét chung cùng là biển đảo thuộc vùng Đông Nam bộ và từng là nơi giam cầm chiến sĩ cách mạng, nhưng khác với Phú Quốc là nơi có điều kiện phát triển mô hình “công nghiệp du lịch theo quy mô mở” nhiều hơn, Côn Đảo do tính chất đặc thù cho thấy định hướng phát triển hợp lý nhất vẫn phải dựa trên cơ sở ưu tiên bảo tồn và phát huy thật tốt mọi nguồn tài nguyên thiên nhiên, lịch sử - văn hóa vốn có với những giá trị đặc biệt to lớn, quý giá.

“Giá trị sinh thái đặc thù như Hòn Trứng, Hòn Bảy Cạnh, các khu rừng nguyên sinh, bãi san hô, rùa biển…; các giá trị văn hóa tâm linh từ di tích - lễ hội dân gian địa phương; đặc biệt nổi bật là nơi ghi đậm dấu ấn tội ác thực dân, đế quốc tại Nghĩa trang Hàng Dương cùng hệ thống tù ngục đày đọa bao nhiêu chiến sĩ cách mạng… Tất cả xứng đáng được tôn tạo, giữ gìn như một “Bàn thờ Tổ quốc” thậm chí ý nghĩa sâu rộng hơn, không chỉ để tưởng niệm, mà còn là nơi chiêm nghiệm nhiều giá trị xã hội” – PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng phân tích.

Hệ thống di tích nhà tù Côn Đảo có giá trị đặc biệt.

Theo PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng, để thực hiện mục tiêu chiến lược theo hướng nói trên, việc đầu tư tôn tạo phát triển các thiết chế di sản văn hóa Côn Đảo với tư cách là các “trọng điểm du lịch” không chỉ của riêng địa phương mà còn là của cả nước.

“Rất cần phải được xác lập rõ các thể chế mới dựa trên Luật Di sản, các văn bản đã ban hành kết hợp với Luật Du lịch, kể cả “Đề án phát triển công nghiệp văn hóa” của chính phủ và TPHCM…” – PGS.TS Huỳnh Quốc Thắng nhận định.

Tìm mô hình quản lý mới hiệu quả cho hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở

Phát biểu tại hội thảo, phó giám đốc Sở VHTT TPHCM Võ Trọng Nam cho biết, sau hợp nhất TPHCM, Bình Dương, và Bà Rịa - Vũng Tàu, toàn thành phố (TP) hiện có 38 đơn vị trung tâm VHTT được chuyển giao từ các trung tâm cấp huyện cũ, và hơn 175 trung tâm VHTT và học tập cộng đồng do các phường, xã, đặc khu trên địa bàn TP quản lý.

Phó giám đốc Sở VHTT TPHCM Võ Trọng Nam mong rằng, hội thảo nhận được nhiều ý kiến góp ý góp phần tạo ra những luận cứ quan trọng, những gợi mở mới để xây dựng mô hình hoạt động mới, cách làm mới, giải pháp hiệu quả đối với hệ thống thiết chế VHTT tại TPHCM.

Ông Trọng Nam cho rằng, việc chuyển giao và tổ chức lại hệ thống thiết chế VHTT trên quy mô rộng lớn nhất từ trước tới nay của TP cũng là dịp để tổ chức lại một hệ thống thiết chế VHTT hiện đại, đồng bộ và hiệu quả hơn. Nhưng cũng đặt ra không ít thách thức: mô hình tổ chức chưa thống nhất; cơ sở vật chất phân tán, xuống cấp; nguồn lực con người, cơ chế pháp lý tài chính chưa cụ thể; cơ chế phối hợp liên phường, liên xã còn bất cập; nhiều đơn vị chưa phát huy hết khả năng phục vụ cộng đồng…

Ông Nam kỳ vọng, hội thảo không chỉ đánh giá thực trạng, nhận diện khó khăn, mà còn hướng đến mục tiêu lớn hơn: “xác định mô hình quản trị, cơ chế chính sách và giải pháp để các thiết chế VHTT tại cơ sở thật sự trở thành “trung tâm sinh hoạt VHTT của cộng đồng” gắn với phát triển các ngành công nghiệp văn hóa của TP mới sau sáp nhập”.

Hệ thống thiết chế VHTT cơ sở được tổ chức lại, hướng đến phục vụ công nghiệp văn hóa.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng đã đóng góp ý kiến, trao đổi xoay quanh các vấn đề: cơ sở pháp lý đảm bảo hệ thống thiết chế VHTT cơ sở vận hành hiệu quả trong mô hình chính quyền đô thị 2 cấp hiện nay và giai đoạn sắp tới; cơ chế phân quyền, phân cấp giữa các sở ngành, đoàn thể liên quan đến lĩnh vực VHTT và chính quyền phường xã; xác định chức năng - nhiệm vụ, mô hình tổ chức, cơ chế quản lý, phương thức hoạt động... đảm bảo tính thống nhất, phù hợp và phát huy vai trò từng thiết chế cơ sở trong bối cảnh mới; phương án đẩy mạnh hoạt động VHTT theo hướng sáng tạo gắn với tuyên truyền, quảng bá đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, qua đó đóng góp hiệu quả cho chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa của TP và quốc gia.

Bài - ảnh: Đông A