Di sản văn hóa là nguồn lực phát triển

Đó là nhận định của ông Nguyễn Minh Nhựt, phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao (VHTT) TPHCM tại Hội nghị Di sản văn hóa (DSVH) toàn thành triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần I (nhiệm kỳ 2025 – 2030).

Phó giám đốc Sở VHTT TPHCM Nguyễn Minh Nhựt báo cáo công tác bảo tồn và phát huy DSVH trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2020 - 2025 - Ảnh: Ngọc Tuyết

Báo cáo công tác bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn thành phố (TP) giai đoạn 2021 – 2025, phó giám đốc Sở VHTT TPHCM Nguyễn Minh Nhựt cho biết, TP đã đưa nội dung lập hồ sơ địa đạo Củ Chi vào danh mục dự kiến lập hồ sơ di sản thế giới – đây là bước tiến quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược trong công tác bảo tồn và phát huy di sản.

Sở cũng đã có tờ trình đề nghị UBND TPHCM cho phép thành lập Quỹ Bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn TP và sẽ thực hiện các bước thành lập Quỹ theo quy định tại Luật DSVH năm 2024 và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật DSVH năm 2024.

Về công tác tu bổ di tích lịch sử - văn hóa, từ năm 2021 đến 2025, địa bàn TP có 83 di tích, công trình, địa điểm thuộc danh mục kiểm kê di tích và các hạng mục của di tích quốc gia đặc biệt Côn Đảo đã được tu bổ, tôn tạo và đang được bảo quản, phát huy giá trị với tổng đầu tư hơn 1.422 tỷ đồng (gần 1.000 tỷ đồng từ ngân sách).

Hiện tại, có 7/9 bảo tàng trực thuộc Sở VHTT TPHCM được xếp hạng I và là thành viên của Hội đồng Bảo tàng quốc tế. Số lượng bảo tàng ngoài công lập tiếp tục tăng, có 8/12 bảo tàng được cấp phép hoạt động trong giai đoạn 2021 – 2025 (gấp đôi cả giai đoạn 2010 – 2015 và 2015 – 2020 cộng lại).

Các bảo tàng xếp hạng I tập trung ở khu vực trung tâm TPHCM thu hút rất đông du khách - Ảnh: Ngọc Tuyết

Định hướng giai đoạn tới, một số chỉ tiêu được đặt ra: đến năm 2030, 70% công trình, địa điểm thuộc danh mục kiểm kê được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa; phấn đấu hoàn thành tu bổ, tôn tạo 100% di tích quốc gia đặc biệt, 70% di tích quốc gia và di tích TP có dấu hiệu xuống cấp; phấn đấu tổ chức phát huy 40% di tích hiện có kết hợp với du lịch trở thành điểm đến đặc trưng của địa phương (hiện nay chỉ là 20%); triển khai và hoàn thành công tác lập quy hoạch các di tích quốc gia đặc biệt, quy hoạch khảo cổ…

Cùng với đó tiếp tục các dự án: mở rộng giai đoạn 2 Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TPHCM; nâng cấp, cải tạo Bảo tàng TPHCM; mở rộng trưng bày Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ; dự án phòng trải nghiệm đa năng Bảo tàng Lịch sử. Đặc biệt là tham mưu xây dựng mới Bảo tàng TP tại Công viên lịch sử Văn hóa - Dân tộc xứng tầm một siêu đô thị.

Tại hội nghị, giám đốc Sở VHTT TPHCM Trần Thế Thuận cũng định hướng thảo luận xoay quanh đánh giá, rà soát, cập nhật, phân tích các điểm mới của pháp luật về công tác DSVH; giới thiệu, phân tích các mô hình tốt, cách làm hay trong bảo tồn và phát huy DSVH thời gian qua tại các địa phương, đơn vị ở cả 3 khu vực; chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn trong công tác quản lý.

Cùng với đó là định hướng công tác bảo tồn, phát huy giá trị DSVH trong giai đoạn sắp tới theo mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đã đề ra, cũng như những yêu cầu từ Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần I.

TPHCM có 3 di sản được UNESCO tôn vinh là DSVH phi vật thể đại diện của nhân loại, là: Đờn ca tài tử Nam bộ (ảnh), Ca trù, Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt - Ảnh: Ngọc Tuyết

Theo ông Trần Thế Thuận, việc bảo tồn di tích lịch sử và khai thác phục vụ du lịch thường có xung đột với nhau. Làm sao vừa làm tốt công tác bảo tồn DSVH nhưng vẫn khai thác và phát huy được giá trị này để mang lại nguồn thu vì di sản chính là tài sản – không chỉ về vật chất mà còn là tài sản tinh thần.

Lãnh đạo Sở VHTT TPHCM mong lắng nghe được nhiều ý kiến thiết thực giải quyết hài hòa, cân đối giữa các yếu tố để đưa DSVH thực sự trở thành nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Đông A