Nông thôn mới chờ ngày về đích

Đất cằn nở hoa… 

Về Cần Giờ, ghé xã Lý Nhơn, bùn lầy ngập nửa bánh xe; qua Tam Thôn Hiệp, cả đoàn phải xuống xe xúm vào đẩy; vào thăm mấy chị em người dân tộc Khơ-me ở khu Bà Xáng, xã Bình Khánh, đường đi cũng trắc trở…

Nhưng đó là chuyện của ngày xưa. Còn bây giờ, đường về Cần Giờ bon bon xe chạy… Chúng tôi ghé thăm vườn cây ăn trái kết hợp du lịch của gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc Nương ở thị trấn Cần Thạnh. Hương nhãn, hương xoài làm dịu cái nắng tháng Năm. Bà Nương kể về hành trình thoát nghèo nơi vùng đất biển khô cằn với 50 triệu đồng vốn từ chương trình khuyến nông và sáu năm cho cuộc đổi đời với biết bao mồ hôi nước mắt.

Trên 2ha đất lúa, gia đình bà đã cải tạo thành vườn theo hướng phục vụ du lịch với các loại cây ăn trái như nhãn, xoài, ổi, mãng cầu và ao cá với ngót nghét 10.000 con cá chẽm, cá mú, cá nâu… Ngay bên sông Rạch Lở, bà đầu tư 44 vỉ nuôi hàu với sản lượng xấp xỉ 17 tấn/năm. Trung bình mỗi năm thu nhập gia đình bà Nương tăng thêm từ 70-100 triệu đồng. Bà Nương khiêm tốn: “Tôi thành nông dân sản xuất giỏi cũng nhờ có các anh em ngoài thị trấn động viên, chia sẻ kinh nghiệm”. 

Trên cánh đồng rau sạch, an toàn ở xã Hưng Long, huyện Bình Chánh

Cũng như bà Nương, rất nhiều nông dân ở các huyện Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè, Bình Chánh, Cần Giờ… cũng “đổi đời” nhờ chương trình Xây dựng nông thôn mới. Niềm vui còn được nhân lên khi trạm xá, trường học đã về tận ngõ, ánh sáng và nước sạch đã đến từng nhà…

Nói như lão nông Hoàng Văn Hào ở Củ Chi: “Từ trước đến giờ cứ nghe “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, thì bây giờ chương trình nông thôn mới là minh chứng”.

Những lực cản làm chậm tiến trình về đích

Bên cạnh những kết quả thì chương trình Xây dựng nông thôn mới cũng đang gặp nhiều trở ngại, thậm chí tai tiếng, nhất là ở hai huyện Bình Chánh và Củ Chi. 

Tại huyện Bình Chánh, việc thực hiện đề án Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015 đã quá hạn 5 năm nhưng vẫn… chưa hoàn thành với 5 công trình chưa được nghiệm thu, 13 công trình chưa quyết toán. Việc khảo sát các công trình để đưa vào danh mục đầu tư xây dựng chưa chặt chẽ đã dẫn đến 31 công trình phải cắt khỏi danh mục thực hiện.

Chưa hết, theo Thanh tra thành phố, UBND huyện Củ Chi đã sử dụng nguồn kinh phí dự phòng, vượt thu, kết dư ngân sách để chi cho những nội dung phát sinh ngoài dự toán. Tệ hơn, có đơn vị còn để tiền ngoài sổ sách… Theo thống kê, có 81 tài sản đất công bị sử dụng sai mục đích; 20/729 dự án không được thực hiện đúng đề án…

Nếu “vạch lá tìm sâu” thì câu chuyện xây dựng nông thôn mới sẽ còn rất nhiều chuyện để bàn và đáng bàn. Đó là những dự án đường sá như đường Tô Ký, Đặng Thúc Vịnh (huyện Hóc Môn), Nữ Dân Công, Quách Điêu, Phạm Hùng (huyện Bình Chánh)… đang kéo lê từ năm này sang năm khác khiến người dân phải sống trong ô nhiễm nắng bụi, mưa ngập và bao nguy cơ bệnh tật…

Sự chậm trễ trong các dự án hạ tầng làm cho kết cấu hạ tầng của vùng nông thôn chưa bắt kịp tốc độ phát triển về kinh tế - xã hội của thành phố. Ở một số huyện, hệ thống trường học các cấp chưa được quan tâm đầu tư theo yêu cầu mới; việc ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ vào sản xuất nông nghiệp cũng chưa được thực hiện; tình hình an ninh, trật tự xã hội vẫn còn tiềm ẩn nhiều phức tạp…

Nhưng gây bức xúc dư luận hơn cả là những sai phạm trong quản lý tài sản, đất đai, thu chi ngân sách, thất thoát tiền của Nhà nước… Chị Huỳnh Thị Tố Uyên - kỹ sư môi trường, cũng là một nông dân trồng rau sạch ở xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh - trăn trở: “Tôi cứ bần thần, sao một chương trình tốt đẹp, nhân văn như chương trình Xây dựng nông thôn mới lại bị tai tiếng như vậy”.

Trăn trở ấy cũng là tâm tư của bao người khi thấy những ruộng đồng phì nhiêu thay vì phải là nơi sản xuất nông nghiệp công nghệ cao để cho ra các sản phẩm an toàn, chất lượng phục vụ người dân thành phố thì lại bị lấp đầy bởi những ngôi nhà không phép.

Ông Tư, một lão nông lâu năm ở xã Nhuận Đức, huyện Củ Chi ngậm ngùi: “Sống bao lâu nay ở đất này, tôi thấy việc xây dựng nông thôn mới đã giúp Nhuận Đức từng ngày thay da đổi thịt là có thật. Tôi thương từng anh em cán bộ khuyến nông tất tả với dân. Đó cũng là công việc khởi từ tâm của cả chính quyền và nhân dân. Ấy vậy mà lại có người sai phạm, nghe sao thật buồn!”.

Sáng 17/5, đích thân Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân đã về huyện Bình Chánh để thị sát chuyện xây nhà không phép ngay trên đất ruộng. Mong rằng tất cả những sai phạm rồi sẽ bị xử lý đến nơi đến chốn, những cản ngại rồi sẽ bị đẩy lùi, để tiến trình xây dựng nông thôn mới mau về đích.

H. Chi - T. Ân - C. Thảo - M. Huê