Những thắc mắc thường gặp xung quanh vắc xin phòng cúm mùa cho người bệnh nền và người cao tuổi

Hiện cả nước đang trong mùa mưa, thời tiết ẩm ướt tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn, virus phát triển đặc biệt là vi rút cúm mùa. Bên cạnh đó, nền nhiệt thay đổi, chênh lệch giữa ban ngày và cuối giờ chiều khi mưa đến, khiến hệ hô hấp và miễn dịch suy giảm, làm cho cơ thể dễ nhiễm cúm hơn.

BS.CKI Nguyễn Lê Nga, Quản lý Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết cúm mùa có khả năng lây lan cao, do hai chủng vi rút cúm phổ biến A và B gây ra. Theo thống kê của Bộ Y tế, hằng năm nước ta có từ 600.000 - 1.000.000 ca mắc cúm. Trong đó, người cao tuổi và có bệnh nền khi nhiễm cúm sẽ có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng, khó phục hồi sức khỏe. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn chưa hiểu rõ về những biến chứng của cúm mùa và giá trị của vắc xin phòng cúm khiến bản thân bỏ lỡ cơ hội phòng bệnh.

Hãy cùng bác sĩ Nga giải đáp những thắc mắc thường gặp ở người có bệnh lý nền và cao tuổi xung quanh bệnh cúm và vắc xin phòng cúm.

* Vì sao người cao tuổi có nguy cơ cao gặp biến chứng khi nhiễm cúm?

- Bác sĩ Nguyễn Lê Nga: người cao tuổi có hệ miễn dịch suy yếu, vi rút cúm dễ dàng nhân lên, xâm lấn và gây tổn thương sâu rộng các cơ quan. Bên cạnh đó, người cao tuổi thường mắc các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, việc nhiễm cúm gây khó khăn trong việc kiểm soát bệnh nền, tăng nguy cơ viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng máu, rối loạn đường huyết, nhồi máu cơ tim… và có thể tử vong.

Theo Quỹ Quốc gia về Bệnh truyền nhiễm (NFID) của Mỹ, cúm làm tăng nguy cơ đau tim lên 3-5 lần và đột quỵ lên 2-3 lần trong 2 tuần đầu nhiễm bệnh đối với những người trên 65 tuổi. Ở người trên 60 tuổi, mắc bệnh tim mạch, khi mắc cúm, nguy cơ tử vong tăng gấp 5 lần và ở người mắc bệnh phổi mạn tính, nguy cơ tử vong tăng lên đến 12 lần.

Người cao tuổi và có bệnh nền khi mắc cúm sẽ làm tăng nguy cơ nhập viện, tử vong - Ảnh: Vecteezy

* Người cao tuổi, bệnh nền nên tiêm phòng cúm vào thời điểm nào?

- Tại các vùng ôn đới, cúm mùa thường xảy ra vào mùa lạnh. Ở nước nhiệt đới gió mùa như Việt Nam, cúm có thể xuất hiện quanh năm. Không chỉ lây lan mạnh hơn vào mùa lạnh, cúm có thể phát triển mạnh vào mùa mưa. Lý do thời tiết mùa mưa nền nhiệt thay đổi thất thường trong ngày khiến hệ miễn dịch của con người suy giảm, hàng rào niêm mạc đường hô hấp nhạy cảm hơn, khó chống chọi lại tác nhân gây bệnh như cúm xâm nhập.

5 năm trở lại đây, các bệnh viện ghi nhận nhiều ca nhập viện vì cúm, có những đợt bùng phát xảy ra ngay giữa năm. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều người hiểu lầm chỉ nên tiêm cúm khi thời tiết lạnh.

Các tổ chức y tế lớn trên thế giới đều khuyến cáo có thể tiêm vắc xin cúm vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, không nên đợi có dịch bệnh, dễ xảy ra tình trạng khan hiếm vắc xin. Vắc xin cúm cần thời gian để tạo kháng thể bảo vệ sau 2-3 tuần, người cao tuổi và có bệnh nền nên sắp xếp tiêm chủng sớm để được bảo vệ tối ưu.

Tiêm vắc xin cúm giúp phòng bệnh, giảm nhập viện cho người cao tuổi, có bệnh nền - Ảnh: Mộc Nhiên

* Vắc xin cúm có an toàn cho người cao tuổi, người có bệnh nền?

- Vắc xin cúm sử dụng tại Việt Nam là vắc xin bất hoạt, không chứa vi rút sống, chỉ chứa thành phần kháng nguyên của vi rút cúm nên không còn khả năng gây bệnh nhưng vẫn giúp kích thích cơ thể sinh kháng thể bảo vệ trước mầm bệnh xâm nhập thật trong tương lai. Người cao tuổi, người có bệnh nền và người có hệ miễn dịch suy yếu hoàn toàn tiêm được vắc xin phòng cúm.

Các nghiên cứu chứng minh vắc xin phòng cúm giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, rối loạn đường huyết…, nhập viện và tử vong. Theo CDC Mỹ và các nghiên cứu đăng trên Thư viện Y khoa quốc gia Mỹ, vắc xin phòng cúm giúp giảm đáng kể các biến cố tim mạch và giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim từ 15-45%, giảm 79% số người mắc đái tháo đường phải nhập viện.

Trước khi tiêm vắc xin cúm, người cao tuổi, có bệnh nền cần được bác sĩ thăm khám sức khỏe - Ảnh: Mộc Nhiên

Người lớn chỉ cần tiêm vắc xin phòng cúm mùa mỗi năm một lần. Lý do là vì vi rút cúm liên tục biến đổi, vắc xin cúm cần được cập nhật mỗi năm để phù hợp với chủng cúm đang lưu hành theo khuyến cáo của WHO.

Gia Nghi

Nguồn: VNVC