Người xinh như hoa đam mê nghề… thợ đục

Người đẹp cầm đục

Cô là Lê Thị Hà, 33 tuổi, chủ cơ sở điêu khắc gỗ ở xã Gò Nổi, TP Đà Nẵng. Trò chuyện với chúng tôi, Hà niềm nở chia sẻ về công việc. 2 người thợ, cũng là học trò được cô đào tạo suốt 5 năm qua, đang chăm chỉ đục đẽo 2 tấm gỗ có đường kính chừng 1m. Dừng tay trước bức sơn thủy còn dang dở, Hà cho biết: “Ở vùng Đà Nẵng - Quảng Nam, xưa nay có làng mộc Kim Bồng của Hội An. Còn vùng Gò Nổi quê em không có nghề gỗ điêu khắc, gần như chỉ có em làm, đó là cả một quá trình em mày mò ra Bắc, vào Nam học hỏi”.

Lê Thị Hà tỉ mẩn gửi hồn mình vào từng thớ gỗ

Sản phẩm của Hà chuyên về tranh tượng, phù điêu và trang trí gỗ trong nhà. Khác với làm mộc dân dụng, mỗi tác phẩm của Hà làm ra mất từ 1 đến vài tháng, tùy kích thước và chi tiết. “Sản phẩm của em đều làm thủ công, đó là khác biệt để khách hàng lựa chọn. Từ một thớt gỗ đường kính 1m, dày khoảng 10 - 20cm, khách hàng sẽ lên ý tưởng hoặc mình sẽ gợi ý giúp họ. Rồi mình sẽ vẽ chi tiết, có khi phải mất hàng đêm mới vẽ xong. Xong bản vẽ, mình sẽ gửi cho khách hàng xem. Họ vừa ý, mình mới bắt tay làm. Toàn bộ tranh của em đều làm bằng tay, tạo ra những khối nổi bông sen, cánh hạc, cuống hoa… Khác với dùng máy cắt. Mỗi bức tranh đều không giống nhau và khách hàng ưng ở sự độc đáo đó” - Hà nói.

Do độ độc bản và cách làm thủ công, giữ được từng đường nét, hồn gỗ nên tay nghề của Hà được giới sành chơi gỗ ở các tỉnh phía Bắc và TPHCM chọn mặt gửi vàng. “Khách họ tin tưởng nên đặt em làm. Sản phẩm làm ra, họ ưng ý thì lại giới thiệu người khác. Vì thế em có đơn hàng đều đặn, đa phần là từ khách hàng quen” - cô tự hào.

Sản phẩm của Hà làm ra gồm nhiều kích cỡ, giá cả khác nhau. Có những tấm tranh dài 6 - 7m, giá lên đến 300 triệu đồng, nhưng cũng có những sản phẩm giá chỉ từ vài triệu đến vài chục triệu đồng. Vừa làm chủ, vừa tự tay đục đẽo, kết nối khách hàng, đào tạo học viên… công việc của cô gần như quanh năm. Cô bảo, nhận đơn hàng, nếu cô tự tay làm thì có cả tiền công, còn để thợ làm thì lời được vài triệu. Đó là lý do mỗi ngày cô vẫn phải đục đẽo, đến tối còn tranh thủ live stream bán trầm hương, vòng đeo tay bằng gỗ… Mùa giáp tết thì phải tranh thủ đục đẽo cả đêm”.

Hiện tại, ngoài 2 thợ chính là người cùng xã đang theo học nghề, Hà còn nhận thêm 2 thợ khoán mang sản phẩm về nhà tự hoàn thiện. Nhiều học viên của cô ở Nam Định, Nghệ An, Gia Lai cũng đã thạo nghề và về quê lập nghiệp.

Cái duyên với nghề

Lê Thị Hà cho biết, học xong phổ thông, trước khi đến với nghề mộc, cô từng vào TPHCM mưu sinh, rồi trở về quê học nghề tóc, ra Đà Nẵng học may… nhưng không “có duyên” nên quay về quê xin theo học nghề mộc. “Lúc đầu cha em phản đối dữ lắm vì thấy nghề mộc nặng nhọc. Cả lớp học toàn con trai, chỉ mình em con gái, chứng tỏ cái nghề của đàn ông. Nhưng em cứ theo nên về sau cha cũng ủng hộ. Vừa học, vừa làm hết 5 năm thì em ra làm riêng cho tới nay” - Hà kể.

Một tác phẩm hoàn thiện chuẩn bị giao cho khách hàng

Quá trình làm nghề của cô cũng gian nan. Ban đầu, cô ra chợ Miếu Bông ở Đà Nẵng thuê mặt bằng làm được một thời gian thì dời vào chợ Nam Phước. Quãng thời gian đó cô vừa tự mày mò con đường riêng, vừa đánh giá thị trường. Thấy khách quanh vùng ít chuộng tranh gỗ mỹ nghệ nên cô khăn gói ra Bắc, tìm về các làng nghề gỗ nổi tiếng ở Bắc Ninh, Nam Định để học thêm về nghề.

Dần dà, khách thấy Hà đam mê nghề, nên giới thiệu thêm khách hàng cho cô. Trong những ngày đầu làm nghề, vốn liếng không có, cô phải gom góp dần từng đồng để mua thêm đồ nghề và đích thân đi tìm mua gỗ nguyên liệu ở khắp nơi. Tay nghề của cô dần có tiếng tăm trong giới làm gỗ, cô lại có năng khiếu vẽ nên công việc ngày càng tốt dần lên. Rồi cô trở về quê nhà nhận việc để làm riêng. Lúc đầu cô làm một mình, sau nhận thêm người vào đào tạo. Đến khi trưởng thành, ai đứng được riêng thì về làm riêng, không tự làm riêng được thì tiếp tục đồng hành với cô.

Giới thiệu với chúng tôi một số tác phẩm của mình, Hà trầm ngâm: “Anh thấy đấy, một công việc nặng nhọc. Các bạn nữ bây giờ khó có ai theo đuổi. Cầm cái dùi, cái đục, cặm cụi với bụi bặm, với những tảng gỗ to, chỉ nghĩ thôi người ta đã khiếp. Nhưng với em, từ nhỏ đã không còn mẹ, mọi khổ cực đều đã trải qua. 15 năm làm nghề không dài, nhưng cũng không ngắn. Để công việc được như hôm nay là cả một quá trình học hỏi, tích lũy, rút kinh nghiệm từ Nam ra Bắc, cộng với niềm đam mê nghề vô bờ bến…”.

Lê Đình Dũng