Nghệ thuật không phải sàn đấu, ngôn từ càng cần sự tử tế

Giật tít phản cảm

Nhiều ý kiến cho rằng cách đặt tựa này mang tính cợt nhả, thiếu tinh tế và rất kém duyên khi nhắc đến 2 nghệ sĩ trẻ đang làm nghề nghiêm túc, cũng như 1 ca khúc mang đậm tinh thần yêu nước. Giật tít để câu view vốn là căn bệnh nan y của mạng xã hội, nhưng khi điều đó xuất hiện trên một trang tin điện tử, nơi đáng lẽ cần sự chuẩn mực và chuyên nghiệp, thì đó là một sự lệch chuẩn đáng ngại.

Ngôn từ giật tít phản cảm của một trang tin điện tử

Trong khi nhiều nền tảng đang cố gắng xây dựng môi trường trao đổi lành mạnh, tôn trọng giá trị văn hóa, thì cách dùng ngôn từ kiểu “đá bay”, “bay màu” không chỉ phản cảm mà còn thể hiện thái độ thiếu tôn trọng với nghệ sĩ và khán giả.

Trong bất kỳ lĩnh vực sáng tạo nào, ngôn từ là tấm gương phản chiếu văn hóa và thái độ của người viết. Đặt từ “bay màu” cạnh Mưa đỏ, một ca khúc viết về lịch sử và lòng yêu nước của dân tộc Việt Nam là cách diễn đạt thiếu suy nghĩ, thậm chí xúc phạm cảm xúc người nghe. Mưa đỏ không chỉ là âm nhạc, đó là biểu tượng của ký ức dân tộc, là cách thế hệ trẻ tri ân quá khứ bằng nghệ thuật.

Càng không thể dùng từ “đá bay” khi nói về Hòa Minzy và Phương Mỹ Chi. Đó là 2 ca sĩ trẻ luôn nỗ lực theo đuổi con đường nghệ thuật tử tế. Một người được yêu mến bởi giọng hát giàu cảm xúc và sự chỉn chu trong từng sản phẩm. Một người kiên định với dòng nhạc dân ca, văn hóa truyền thống. Họ không phải đối thủ để “đá bay” nhau, mà là những nghệ sĩ đang cùng chung tay, góp sức làm phong phú thêm đời sống âm nhạc Việt.

Viết về văn hóa, nghệ thuật cần sự tôn trọng nhất định

Việc tạo ra sự đối kháng giả tạo chỉ để tăng lượt xem không chỉ làm sai lệch bản chất sự việc, mà còn gieo vào người đọc, nhất là giới trẻ, nhận thức sai lầm rằng nghệ thuật là cuộc tranh đua hơn thua, thay vì là hành trình sáng tạo và cống hiến. Đó cũng là hệ quả của đạo đức truyền thông bị xem nhẹ, khi người viết quên rằng mỗi câu chữ đều có sức định hình cảm xúc và nhận thức xã hội.

Phản ứng của công chúng khi dòng tít tựa được đưa lên mạng xã hội - Ảnh: Chụp màn hình

Ở các tòa soạn chuyên nghiệp, mỗi tiêu đề đều được biên tập kỹ lưỡng. Còn những trang tin đánh cược uy tín chỉ để câu lượt xem, họ không chỉ kéo mặt bằng truyền thông đi xuống, mà còn làm mờ ranh giới giữa báo chí và tin rác. Câu view không có lỗi, nhưng cách câu view thể hiện đạo đức nghề nghiệp. Một người viết giỏi có thể khiến tiêu đề hấp dẫn mà vẫn giữ sự tôn trọng. Báo chí viết về văn hóa - giải trí càng cần điều đó, bởi nó góp phần định hình gu thưởng thức và cách sử dụng từ ngữ của công chúng.

Khi ngôn ngữ mạng được dùng tuỳ tiện, điều đó vô tình hợp thức hóa lối diễn đạt hời hợt, cộc cằn, thiếu chiều sâu và đôi khi có cả sự vô văn hóa. Lâu dần, những từ ngữ lệch chuẩn ấy len lỏi vào giao tiếp đời thường, khiến cách nhìn về nghệ thuật và con người trở nên nông cạn.

Viết về nghệ thuật, hơn bao giờ hết, cần sự hiểu biết, văn hóa và lòng trân trọng. Sự cẩn trọng trong cách viết và lựa chọn ngôn từ không chỉ thể hiện thái độ chuyên nghiệp, mà còn góp phần xây dựng văn hóa ứng xử lành mạnh. Trong thời đại ai cũng có thể viết, điều quan trọng nhất không phải là viết cho nhanh, cho “hot”, mà là viết cho tử tế.

Minh Thuận