Mỗi năm có khoảng 180.000 người mắc ung thư mới

Tại buổi tọa đàm về việc công bố nghiên cứu mới trong nhận thức và cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế trong chăm sóc, điều trị ung thư ở Việt Nam và Đông Nam Á ngày 10/9, phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Thanh Hương - Phó viện trưởng Viện Ung thư quốc gia - cho biết, hiện nay, Việt Nam có khoảng 400.000 bệnh nhân ung thư đang điều trị, 180.000 ca mắc mới và 120.000 trường hợp ung thư tử vong. Có thể thấy ung thư đang tăng và dần trở thành gánh nặng trong y tế.

Bác sĩ Trần Thị Thanh Hương - Phó viện trưởng Viện Ung thư quốc gia (thứ 3 từ phải sang) - tại tọa đàm

Tuy nhiên, người dân ít biết về các yếu tố rủi ro trong ngăn ngừa ung thư, kèm theo chi phí tầm soát ung thư ở Việt Nam chưa được bảo hiểm y tế thanh toán, nên họ rất ngại đi tầm soát. Đa phần khi có các triệu chứng của ung thư, người bệnh mới đến bệnh viện khám, lúc này việc điều trị sẽ khó khăn.

“Một khó khăn nữa đối với người dân là nếu đồng ý xét nghiệm sàng lọc ung thư, cũng không biết phải thực hiện ở loại ung thư gì, bởi có rất nhiều loại ung thư, nếu tầm soát hết thì chi phí sẽ rất cao” - bác sĩ Trần Thị Thanh Hương nói.

Theo bà, khả năng chi trả, tiếp cận đang là vấn đề then chốt trong điều trị ung thư. Hiện nay, chi phí mà bảo hiểm y tế chi trả cho ung thư là rất lớn. Cũng có khá nhiều liệu pháp, thuốc điều trị ung thư mới, liệu pháp nhắm trúng đích mà người bệnh có thể tiếp cận, nhưng chi phí điều trị khá cao. Vì vậy, điều trị ung thư rất khó khăn.

Đồng quan điểm, ông Fabrice Leguet - Chủ tịch Siemens Healthineers tại khu vực Đông Nam Á - cho biết, theo khảo sát của YouGov, 85% người dân nhận thức rõ tầm quan trọng của việc phát hiện ung thư sớm, nhưng chỉ có 34% người đi tầm soát ung thư.

Tuy nhiên, chỉ 13/34% người đã thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư cụ thể, còn lại đều cho rằng không cần thiết tầm soát. Điều này cho thấy nhận thức về điều trị ung thư tại Việt Nam bị hạn chế từ khâu tầm soát, chẩn đoán đến điều trị và chăm sóc sau điều trị. Trong khi đó, những khâu này đều nâng cao hiệu quả điều trị ung thư.

Ung thư phổi được xem là 1 trong 10 loại ung thư hàng đầu Việt Nam

So với các nước trong khu vực Đông Nam Á, người Việt tin tưởng nhiều vào công nghệ hiện đại như ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), xét nghiệm di truyền… vào điều trị ung thư, đây cũng là một thách thức lớn.

Trước vấn đề sử dụng AI vào mô hình một điểm đến trong điều trị ung thư, bác sĩ Trần Thị Thanh Hương cho biết, nếu bác sĩ biết tận dụng AI vào quản lý, điều trị bệnh sẽ rất hiệu quả.

Tại Việt Nam, có thể ứng dụng AI đối với ung thư phổi, gan, ung thư vú, buồng trứng… nếu sử dụng đúng mục đích, công nghệ sẽ giúp bác sĩ giải quyết được một lượng bệnh nhân lớn, có nhiều thời gian hơn để tập trung điều trị. Tuy nhiên, AI chỉ có thể giúp bác sĩ chẩn đoán trúng đích hơn, chứ không thể thay thế bác sĩ trong điều trị. “Tôi hy vọng chúng ta sẽ tập trung nhiều hơn vào ngăn ngừa, từ đó việc điều trị sẽ có hiệu quả hơn” - bà nói.

Quan trọng, các cơ sở y tế, tổ chức cần có chiến dịch cụ thể, giúp người dân quan tâm hơn về ung thư qua các thông điệp rõ ràng, dễ hiểu. Trong các chương trình, nên mời bác sĩ có uy tín, thân nhân bệnh nhân, người có sức ảnh hưởng để thông tin có chất lượng, dễ tiếp cận, nhằm giúp người dân chủ động đi tầm soát ung thư chứ không đợi khi có bệnh mới điều trị.

Đối với nhân viên y tế, cần cập nhật liên tục các hướng dẫn khám, chẩn đoán, điều trị ung thư, bởi hiện nay vẫn còn cơ sở y tế cập nhật chậm hơn so với phương pháp, thuốc điều trị của thế giới.

Bên cạnh đó, nhân viên y tế cần được nâng cao năng lực, đào tạo bác sĩ gia đình, giúp người dân phát hiện được ung thư ở giai đoạn khởi phát. Việt Nam cũng nên có chính sách để hỗ trợ các nhà khoa học làm nghiên cứu, nhằm hỗ trợ, đổi mới sáng tạo trong khoa học, giúp các hãng dược tìm ra thuốc mới cho bệnh nhân.

Phạm An