Di cảo quý của học giả Vương Hồng Sển được xuất bản

19/09/2025 - 17:54

PNO - Cuốn sách "Tả quân Lê và tuồng San Hậu” là di cảo quý của học giả Vương Hồng Sển, được NXB Trẻ cho ra mắt, nhân kỷ niệm lễ giỗ lần thứ 193 của Đức Thượng Công Tả quân Lê Văn Duyệt.

Tả quân Lê và tuồng San Hậu được viết vào năm 1994 khi cụ Vương Hồng Sển đã ở tuổi 93. Tác phẩm kể về những câu chuyện xoay quanh Tả quân Lê Văn Duyệt, cùng sự kiện biến loạn Lê Văn Khôi và tông tích tuồng San Hậu – bổn tuồng mà Tả quân rất thích xem lúc sinh thời.

Tập di cảo được phát hành nhân dịp kỷ niệm 193 năm lễ giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt - Ảnh: NXB Trẻ
Tập di cảo được phát hành nhân dịp kỷ niệm 193 năm lễ giỗ Tả quân Lê Văn Duyệt - Ảnh: NXB Trẻ

Trong sách có đoạn: “Tả quân đã từng cầm roi chầu và đã từng bị lên án “dĩ công vi tư” lấy cây gỗ trên rừng làm rạp hát bội, đã nuôi và bổ nhiệm các thầy đồ lỡ vận làm thầy tuồng...". Cụ Vương cũng có dẫn bản thảo của ông Nguyễn Văn Quí về tình cảm của Tả quân với tuồng San Hậu:

"Ngài làm tổng trấn rất có oai quyền lại rất được lòng người. Chỉ vì bổn thân võ tướng quen tánh nóng nảy, lại cũng ỷ mình là khai quốc công thần, lắm khi ở chốn triều đường không được hòa theo ý vua nên vua Minh Mạng không bằng lòng, nhưng vẫn cũng làm ngơ. Ngài ở Gia Định thành không khác một vị tiểu vương. Khi rảnh thì đá gà hoặc xem hát bội. Tương truyền ngài có sắm một ban hát, chọn ròng những nghệ sĩ điêu luyện".

Học giả Vương Hồng Sển đã nghiên cứu xuất xứ của tuồng San Hậu cũng như lý giải vì sao vở tuồng lại khiến Tả quân yêu thích lúc sinh thời. Ông cũng nêu cảm nghĩ và lập luận của mình: “Coi tuồng Tàu riết rồi Tả quân bắt chán, biểu Đội Chiêu cho hát tuồng mới. Đội Chiêu mới cậy một quan hầu của Tả quân không biết là ai và dường như đó là Phó Vệ úy Lê Văn Khôi...(...) Anh nầy sẵn ghét vua Minh Mạng, nên thường phù cha nghịch vua, muốn cho cha xưng vương một cõi. Nương dịp ấy, mới viết ra tuồng San Hậu. San Hậu, tức là thành San Hậu, nơi Phàn Định Công trọng trấn, cũng như ngài Lê trấn ở Gia Định thành…”

San Hậu - vở tuồng được Tả quân yêu thích lúc sinh thời -Ảnh: NXB Trẻ
San Hậu - vở tuồng được Tả quân yêu thích lúc sinh thời - Ảnh: NXB Trẻ

Tập di cảo vừa gồm những tư liệu nghiên cứu vừa mang chất hồi ký và góc nhìn riêng của học giả Vương Hồng Sển. Ông cũng có đoạn viết: “Chúng tôi có thể nghe lầm mà gốc tích tuồng như vậy cũng có thể đúng. Nhờ quí độc giả giúp thêm ý kiến...". Tả quân Lê và tuồng San Hậu có nội dung chính gồm 2 phần: Nói rõ về loạn giặc Khôi (1832 - 1834) và Tả quân, tuồng San Hậu và vai tuồng Phó Vệ úy Lê Văn Khôi trong việc cấu tạo tuồng San Hậu.

Trong phần phụ lục có thêm nhiều nội dung khác, với những bài viết lẻ kèm lời bình về việc vua Thành Thái hai lần ngự du Gia Định - Sài Gòn và có viếng lăng Tả quân, Sứ bộ Phan Thanh Giản đi chuộc đất, những câu chuyện truyền miệng trong dân gian, các bài viết bàn về cổ vật...

NXB Trẻ cũng đã ký hợp đồng mua tác quyền các tác phẩm của học giả Vương Hồng Sển. Một số sách của cụ Vương đã và sẽ được phát hành: Sài Gòn năm xưa, Sài Gòn Tả Pín Lù, Chuyện cười cổ nhân, Hơn nửa đời hư, Bên lề sách cũ, Phong lưu cũ mới, Thú chơi cổ ngoạn, Thú xem truyện Tàu, Tự vị tiếng nói miền Nam…

Song Giang

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI