Báo động tình trạng rối loạn trí nhớ ở người trẻ

Nhiều người trẻ tuổi đang gặp khó khăn trong việc tập trung khi làm việc, suy giảm trí nhớ - Ảnh minh họa: Getty Images

Một nghiên cứu kéo dài 10 năm do Yale School of Medicine, University of Utah Health và Mass General Brigham (Mỹ) thực hiện, dựa trên dữ liệu của CDC, cho thấy tỉ lệ người Mỹ trưởng thành tự khai gặp tình trạng khuyết tật nhận thức (khó nhớ, khó tập trung hoặc khó đưa ra quyết định) đã tăng từ 5,3% năm 2013 lên 7,4% năm 2023.

Đáng chú ý, nhóm 18-39 tuổi có mức tăng mạnh nhất, từ 5,1% lên 9,7%, tức gần gấp đôi chỉ trong vòng một thập kỷ. Ngược lại, tỉ lệ ở nhóm trên 70 tuổi lại giảm từ 7,3% xuống 6,6%. Các chuyên gia nhận định đây là một xu hướng bất thường, cho thấy sức khỏe nhận thức của người trẻ đang chịu nhiều áp lực hơn bao giờ hết.

''Những phát hiện này cho thấy chúng ta đang chứng kiến mức tăng nhanh nhất về các vấn đề trí nhớ và tư duy ở những nhóm vốn đã đối mặt với bất lợi về xã hội và kinh tế'' - tiến sĩ Adam de Havenon - Đại học Yale - nhấn mạnh.

Không chỉ ở Mỹ, tình trạng này còn xuất hiện ở nhiều khu vực khác. Theo Eurostat, gần 15% dân số Liên minh châu Âu (EU) báo cáo gặp khó khăn trung bình đến nghiêm trọng trong việc ghi nhớ và tập trung, thậm chí ở một số quốc gia còn cao hơn mức trung bình. Tại Hà Lan, số lượt thăm khám y tế liên quan đến rối loạn trí nhớ và khả năng tập trung đã tăng mạnh sau đại dịch COVID-19, đặc biệt ở thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nhiều người từng mắc COVID-19 phải đối mặt với triệu chứng ''sương mù não'' (brain fog) - tình trạng giảm trí nhớ, mất tập trung, khó xử lý thông tin - kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, ngay cả khi họ chỉ mắc bệnh ở mức độ nhẹ.

Các nguyên nhân như hậu COVID-19, rối loạn giấc ngủ, áp lực tinh thần từ mạng xã hội hay yếu tố kinh tế-xã hội khiến người trẻ trưởng thành gặp vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung - Ảnh minh họa: Getty Images

Bên cạnh đó, lối sống hiện đại cũng góp phần làm trầm trọng thêm vấn đề. Việc thức khuya, làm việc ca đêm, lạm dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ khiến nhiều người trẻ rơi vào tình trạng thiếu ngủ mãn tính, ảnh hưởng trực tiếp đến trí nhớ ngắn hạn và khả năng tập trung.

Song song, áp lực từ mạng xã hội, công việc và đời sống hiện đại làm gia tăng tỉ lệ lo âu, trầm cảm - những rối loạn tâm thần có liên quan chặt chẽ đến suy giảm nhận thức.

Khoảng cách xã hội, kinh tế cũng tạo ra sự khác biệt rõ rệt. Tại Mỹ, nhóm hộ gia đình có thu nhập dưới 35.000 USD/năm ghi nhận tỉ lệ rối loạn trí nhớ tăng từ 8,8% lên 12,6% trong vòng 10 năm, cao gấp nhiều lần so với nhóm thu nhập cao. Tương tự, những người có trình độ học vấn thấp cũng báo cáo mức độ suy giảm trí nhớ cao hơn so với nhóm tốt nghiệp đại học.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu tình trạng suy giảm trí nhớ ở người trẻ tiếp tục gia tăng, hệ lụy sẽ vô cùng nghiêm trọng: năng suất lao động giảm khi lực lượng trẻ - vốn là trụ cột kinh tế - bị suy yếu, chi phí y tế tăng cao do nhu cầu khám chữa bệnh và hỗ trợ tâm thần, sức khỏe tinh thần cộng đồng sa sút, kéo theo nguy cơ gia tăng các rối loạn tâm thần khác.

Để ứng phó, các nhà khoa học nhấn mạnh cần hành động sớm, cần đẩy mạnh nghiên cứu nguyên nhân, tăng cường sàng lọc và hỗ trợ tâm thần tại trường học, nơi làm việc, khuyến khích lối sống lành mạnh và giảm bất bình đẳng xã hội để mọi nhóm đều tiếp cận được dịch vụ y tế, giáo dục.

Gia Vũ (theo Newsweek, Washington Post)