Bài học từ cuốn sách về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương

Cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương (do Omega Plus Books đầu tư ấn hành) đã được chào bán trên các website kinh doanh sách trực tuyến và một số nền tảng bán sách mạng xã hội.

Đồng thời, cuốn sách cũng đã được ấn định ngày ra mắt và tọa đàm, nhưng sự kiện phải tạm hoãn do đại diện tập thể cán bộ trường đại học Mỹ thuật Việt Nam khiếu nại về việc sách có nhiều nội dung không chính xác.

Bìa sách đã được chào bán trên các trang kinh doanh sách trực tuyến, tuy nhiên đang được ghi chú "sản phẩm đã hết hàng"

Vụ việc khiến NXB Thế Giới yêu cầu đơn vị cần làm rõ các nội dung liên quan và tạm dừng phát hành cuốn sách dưới bất kỳ hình thức nào. Sau khi phối hợp giải trình cùng 2 tác giả Phạm Long và Trần Hậu Yên Thế, Omega+ đề nghị NXB thực hiện cấp giấy phép phát hành cuốn sách theo đúng Luật Xuất bản.

Thông báo chính thức của đơn vị dành cho bạn đọc trên fanpage: "Cuốn sách Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương đã được cấp giấy phép in nhưng chưa cấp giấy phép phát hành, vì vậy chưa chính thức được phát hành qua bất kỳ kênh bán nào trên thị trường".

Điều này cho thấy, đơn vị đã quá vội vàng khi dự định tổ chức buổi tọa đàm, ra mắt sách (vốn đã diễn ra vào ngày 17/11 tại Hà Nội). Một cuốn sách được cấp giấy phép in, sau khi in xong, sách còn cần được nộp lưu chiểu ở Cục Xuất bản ít nhất 10 ngày, sau đó mới chính thức được phát hành ra thị trường. Nhưng Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương đã sớm đến tay người đọc - dù trong phạm vi hẹp - ngay cả khi chưa được cấp giấy phép phát hành là điều đáng đặt câu hỏi.

Đã từng có những trường hợp sách đang trong thời gian nộp lưu chiểu nhưng bị phản ánh về nội dung dẫn đến việc đình chỉ, thu hồi, tạm dừng phát hành. Đây là điều đáng tiếc cho sự vội vàng của tác giả lẫn nhà làm sách.

Sự kiện phải tạm hoãn vì sách bị khiếu nại về nội dung

Điều thứ 2, trong nội dung khiếu nại của tập thể cán bộ trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam có nêu: cuốn sách cung cấp thông tin, kiến thức nhưng lại thiếu thư mục tài liệu tham khảo cuối sách và "không đạt chuẩn tối thiểu của bất kỳ ấn phẩm nghiên cứu hay phổ biến kiến thức nghiêm túc nào".

Phía Omega+ cho rằng cuốn sách thuộc nhóm phổ biến kiến thức, không phải thuộc thể loại sách chuyên khảo và "việc tồn tại các quan điểm khác nhau hoặc cách diễn giải khác nhau về cùng một vấn đề hoặc sự kiện là điều bình thường, và cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của tri thức".

Những quan điểm không đi cùng chiều có thể tạo ra những tranh luận không hồi kết đối với các bên liên quan và những người trong giới. Tuy vậy, mọi kết luận sẽ được dựa trên sự thật hiển nhiên: về việc xác định rõ thông tin đúng hay sai liên quan đến Trường Mỹ thuật Đông Dương được nêu trong sách; về nguyên tắc quan trọng và cần thiết của các sách mang tính nghiên cứu tư liệu, là luôn cần có phụ lục ghi chú nguồn tham khảo.

Hiện tại, Bách niên bách vấn: 100 câu hỏi về lịch sử Trường Mỹ thuật Đông Dương đang trong giai đoạn chờ được xem xét có tiếp tục được cấp phép phát hành hay không. Tuy nhiên, ngay cả khi được cấp phép phát hành ở thời điểm này, thì cuốn sách cũng đã ít nhiều tạo nên những nghi vấn về tính xác thực của nội dung. Mọi việc lùm xùm không nên có xoay quanh một cuốn sách, dù kết quả có thế nào, thì chính tác phẩm cũng là chủ thể bị ảnh hưởng nặng nề về giá trị.

Lam Giang