Tiểu thương nói đóng sạp không phải để né thuế, tránh kiểm tra

Thế khó của tiểu thương

Nhiều tiểu thương chia sẻ, hoạt động kinh doanh tại chợ An Đông cực kỳ khó khăn, doanh thu có thời điểm sụt giảm đến 70%. Dù vậy, họ vẫn nỗ lực bám trụ và hoàn thành nghĩa vụ thuế. Các tiểu thương khẳng định, không phản đối Nghị định 70 về hóa đơn điện tử, nhưng mong muốn các quy định của Nhà nước không chỉ đảm bảo tính pháp lý, mà phù hợp với thực tế kinh doanh.

Theo nhiều tiểu thương, các sạp có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm trước đây, nhưng 2-3 năm gần đây không đạt mức này, liệu có bắt buộc phải áp dụng sổ sách kế toán và hóa đơn điện tử theo Nghị định? Bên cạnh đó, việc chuyển tất cả các khoản thuế sang hình thức kê khai điện tử từ ngày 1/7/2025 cũng gây khó khăn cho cả hộ kinh doanh nhỏ lẻ lẫn những hộ có doanh thu cao.

Tiểu thương chợ An Đông đối thoại với cơ quan thuế về hóa đơn, chứng từ - Ảnh: Thanh Hoa

Quy định yêu cầu kê khai hàng tồn kho trước ngày 1/6/2025 cũng khiến tiểu thương lo ngại. Phần lớn hàng hóa tại chợ là phụ kiện giá rẻ (bông tai, dây chuyền, kẹp tóc…) nhập từ Trung Quốc do Việt Nam không sản xuất. Các tiểu thương cho rằng đây là vấn đề vượt quá khả năng của họ, bởi họ chỉ là những người kinh doanh nhỏ lẻ. Họ kiến nghị cần phân biệt rõ giữa hàng giả, hàng nhái độc hại và sản phẩm nhái không ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

"Một đôi bông tai nhái hàng hiệu không thể so sánh với thuốc giả gây chết người" - một tiểu thương ví dụ, đồng thời mong muốn có sự linh hoạt trong thực thi quy định.

Mức phạt hành chính lên đến 200 triệu đồng cũng là gánh nặng không thể chịu nổi, thậm chí có thể buộc nhiều sạp phải bỏ chợ. Hiện tại, 80% cửa hàng trong chợ không dám mở cửa kinh doanh. Họ kêu gọi chính quyền có giải pháp hỗ trợ đến hết năm 2025. "Nếu sau năm 2026, ai đã được hướng dẫn mà vẫn cố tình vi phạm, chúng tôi sẵn sàng chấp nhận xử lý theo luật" - tiểu thương khẳng định.

Không bắt buộc phải có đầy đủ hóa đơn đầu vào

Trước kiến nghị của các tiểu thương, đại diện cơ quan thuế khẳng định đây là thẩm quyền của cấp trên.

Các tiểu thương trăn trở vì quy định giữa cơ quan thuế và quản lý thị trường rất khác nhau - Ảnh: Thanh Hoa

Đối với các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán, đại diện Đội thuế quận 5 cho hay, không bắt buộc phải có đầy đủ hóa đơn đầu vào. Tuy nhiên, hàng hóa nhập về vẫn cần có đầy đủ chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Chứng từ thay thế hóa đơn: Khi mua hàng từ các hộ kinh doanh nộp thuế khoán không có hóa đơn, người mua cần có hợp đồng mua bán, phiếu giao hàng, và chứng từ thanh toán. Các chứng từ này phải thể hiện rõ thông tin người bán (mã số thuế, địa chỉ) và số lượng, chủng loại hàng hóa đã giao dịch.

Hàng hóa nhập khẩu: Nếu là nhập khẩu chính ngạch phải có hóa đơn chứng từ đầy đủ. Trường hợp nhập khẩu tiểu ngạch hoặc hàng trôi nổi không có hóa đơn, chứng từ sẽ bị cơ quan quản lý thị trường xử lý. Cơ quan thuế không thể hướng dẫn bỏ qua các quy định này.

Hóa đơn điện tử từ máy tính tiền: Hiện tại, các hộ kinh doanh nộp thuế khoán chưa bắt buộc phải sử dụng. Tuy nhiên, cơ quan thuế khuyến khích sử dụng.

Yêu cầu bắt buộc: Các hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn khi bán hàng và đảm bảo tính hợp lệ của hóa đơn đó.

Điều chỉnh hóa đơn: Trong trường hợp khách hàng trả lại hàng hóa hoặc thay đổi giao dịch, người bán có quyền điều chỉnh, hủy bỏ, hoặc xuất hóa đơn điều chỉnh theo đúng quy trình trên phần mềm hóa đơn điện tử.

Doanh thu không đúng thực tế, người kinh doanh phải khai lại

Hiện tại, Cục Thuế khu vực II vẫn áp dụng phương pháp tính thuế khoán cho các hộ kinh doanh, dựa trên mức doanh thu bình quân hàng tháng. Tuy nhiên, theo quy định mới, hộ kinh doanh cần điều chỉnh lại mức thuế nếu doanh thu thực tế tăng hoặc giảm trên 50% so với mức khoán. Chẳng hạn, nếu mức khoán là 100 triệu đồng nhưng doanh thu thực tế chỉ đạt 1-2 triệu đồng, việc điều chỉnh là cần thiết.

Sắp tới, Cục Thuế sẽ ban hành hướng dẫn chính thức về việc chuyển đổi sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế. Khi đó, cả doanh nghiệp và hộ kinh doanh sẽ nộp thuế dựa trên doanh thu bán ra. Trong giai đoạn chuyển tiếp này, việc ghi nhận doanh thu thực tế một cách chính xác là cực kỳ quan trọng để tránh sai sót khi cơ quan thuế kiểm tra.

Điểm mấu chốt gây hoang mang cho tiểu thương là sự khác biệt trong yêu cầu giữa 2 cơ quan. Một tiểu thương bày tỏ: "Ngành thuế nói không bắt buộc phải có đầy đủ hóa đơn đầu vào, nhưng quản lý thị trường lại yêu cầu phải có đầy đủ, không sẽ bị xử phạt. Vậy chúng tôi phải làm sao?".

Trước thắc mắc này, đại diện quản lý thị trường khẳng định: Theo Nghị định 98, hàng hóa lưu thông trên thị trường phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ, đúng với loại hàng hóa. Sự khác biệt trong quy định giữa 2 cơ quan khiến tiểu thương rơi vào thế khó, giữa một bên chỉ cần chứng minh tổng doanh thu để nộp thuế và một bên yêu cầu chứng minh nguồn gốc đầu vào của sản phẩm.

Tiểu thương mong muốn cơ quan chức năng hãy "nương tay" và cho tiểu thương có thời gian thực hiện - Ảnh: Thanh Hoa

Trước những khó khăn thực tế, nhiều tiểu thương tha thiết kiến nghị các cấp lãnh đạo hỗ trợ. Họ mong muốn có một giai đoạn "chuyển tiếp" đến cuối năm 2025, để có thể giải quyết hết số hàng hóa tồn kho không có hóa đơn chứng từ.

Các tiểu thương cũng đề xuất lập bảng kê hàng hóa tồn với sự chứng minh của ban quản lý chợ và xin cấp trên ban hành một mức thuế để hợp lệ hóa số hàng hóa này, giúp họ yên tâm kinh doanh trong 6 tháng cuối năm.

Ban quản lý chợ An Đông cho biết sẽ tổng hợp tất cả các ý kiến và kiến nghị của tiểu thương để báo cáo lên cấp trên, với hy vọng các cấp lãnh đạo sẽ xem xét và có những chính sách ưu ái, tạo điều kiện thuận lợi cho tiểu thương thích nghi với các quy định mới một cách suôn sẻ nhất.

Thanh Hoa - Ngọc Yến