Tiểu thương bối rối với hóa đơn điện tử

02/06/2025 - 07:41

PNO - Theo Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ, từ ngày 1/6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm phải áp dụng hóa đơn điện tử được tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Nhưng đến nay, nhiều chủ hộ kinh doanh vẫn tỏ ra lúng túng.

Lúng túng với công nghệ, lo âu về chi phí

Bà Ngọc Hương - chủ cửa hàng Trang VNXK trên đường Nguyễn Thái Bình, quận Tân Bình, TPHCM - cho biết, trước đây, doanh thu của cửa hàng trên 1 tỉ đồng/năm nhưng mấy năm nay giảm còn một nửa. Việc nộp thuế theo hóa đơn điện tử (HĐĐT) thay cho thuế khoán trong bối cảnh kinh doanh ế ẩm như một gánh nặng.

Bà than: “Tôi phải tốn thêm khoản phí phần mềm HĐĐT 2,4 triệu đồng/năm, phí chữ ký số 704.000 đồng/năm, phí phần mềm máy tính tiền 2,4 triệu đồng/năm và còn các chi phí phát sinh khác như phần mềm bán hàng, máy in hóa đơn, máy quét mã hàng hóa... nên phải tốn tổng cộng 30-40 triệu đồng/năm”.

Chiều 26/5, sau 3 lần nghe nhân viên đội thuế quận 5 hướng dẫn thực hiện Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhiều tiểu thương chợ An Đông vẫn tỏ ra ngơ ngác. Bà M. - 75 tuổi, kinh doanh thực phẩm ở tầng hầm chợ An Đông, có hơn 40 năm bán hàng ở chợ này - nói: “Tôi cao tuổi, lại buôn bán một mình, không thạo dùng điện thoại thông minh nên không thể kết nối với phần mềm hóa đơn, thuế”.

Nhiều tiểu thương chợ Bến Thành vẫn lúng túng khi áp dụng hóa đơn điện tử trong bán hàng
Nhiều tiểu thương chợ Bến Thành vẫn lúng túng khi áp dụng hóa đơn điện tử trong bán hàng

Ban đầu, theo lời tư vấn của nhân viên ngành thuế, tiểu thương chỉ cần mua gói dịch vụ khoảng 2,6 triệu đồng và kết nối với cơ quan thuế qua chiếc điện thoại thông minh nhưng sau đó, họ lại được đơn vị cung cấp dịch vụ đề nghị trang bị thêm máy tính, máy quét mã vạch, máy in hóa đơn và máy in tem với tổng chi phí hàng chục triệu đồng. Một tiểu thương kinh doanh mắt kính thời trang trong chợ An Đông cho biết, nhiều tiểu thương phải thuê thêm nhân công để hoàn thành việc kê khai đúng thời hạn. “Có 26 sạp bỏ trống ngay trước ngày 1/6. Với đà này, tôi nghĩ số chủ sạp ngừng kinh doanh sẽ còn tăng. Riêng tôi cũng đang cân nhắc phương án cho thuê lại sạp” - nữ tiểu thương này nói.

Chị N.L. - tiểu thương chợ Bến Thành, quận 1, TPHCM - cho hay, những ngày gần đây, nhân viên ngành thuế và các đơn vị cung cấp phần mềm HĐĐT như Viettel, Misa, VNPT đã đến chợ giới thiệu và hướng dẫn tiểu thương mua, sử dụng phần mềm. Tuy nhiên, việc áp dụng HĐĐT đòi hỏi phải nhập dữ liệu hàng hóa đầu vào, thông tin hàng hóa đầu ra phải khớp với đầu vào. Chị N.L. nói: “Chúng tôi kinh doanh hàng thời trang với hàng ngàn mã sản phẩm. Để nhập mã vào phần mềm kịp tiến độ, chúng tôi buộc phải thuê thêm sinh viên”.

Khẳng định ủng hộ chính sách mới về thuế nhưng các tiểu thương chợ An Đông và Bến Thành đều kiến nghị có lộ trình hướng dẫn cụ thể, đặc biệt là về việc lập bảng kê hàng tồn kho trước khi áp dụng nghị định.

Tránh phản ứng tiêu cực

Hiện có khoảng 600/1.500 tiểu thương chợ Bến Thành có doanh thu từ 1 tỉ đồng trở lên mỗi năm. Cuối tháng 5/2025, cơ quan thuế đã phối hợp với các đơn vị liên quan hướng dẫn tiểu thương cài đặt và sử dụng phần mềm trên máy bán hàng.

Đại diện Ban quản lý chợ Bến Thành cho biết, sau khi nghe phổ biến nghị định mới, nhiều tiểu thương không am hiểu về nghiệp vụ kế toán phải thuê nhân sự nhập liệu đầu vào, đầu ra, in hóa đơn, kết nối với ngành thuế... Một số chủ sạp đã cho người khác thuê lại và chưa rõ việc xuất HĐĐT của người thuê sạp có khác biệt gì so với chủ sạp hay không. Một bộ phận tiểu thương đã đồng ý mua máy in, máy quét và phần mềm hỗ trợ nhưng một số vẫn chưa mua do chưa hiểu rõ cách làm. Ban quản lý chợ đang tổng hợp các thắc mắc của tiểu thương để mời đại diện ngành thuế đến giải đáp.

Theo bà Đặng Thị Huyền Trang - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tư vấn thuế Savitax, Phó ban Công nghệ thông tin Hội Tư vấn và Đại lý thuế TPHCM - nhiều hộ kinh doanh cá thể và tiểu thương các chợ đang gặp khó khăn khi áp dụng HĐĐT, chứng minh nguồn hàng và định danh khách mua. Tiểu thương lâu nay quen với việc nộp thuế khoán theo tháng hoặc năm, ít quan tâm đến sổ sách, thậm chí chỉ đóng theo số tiền được thông báo và không biết thuế suất áp dụng cho ngành hàng của mình.

Bà cho hay, đối với các ngành bán lẻ trực tiếp, quy định mới yêu cầu thu thập thêm thông tin người mua. Điều này tạo ra thách thức cho các mô hình kinh doanh như karaoke, nhà hàng, khách sạn hay các tiệm tạp hóa - nơi khách hàng thường giao dịch nhanh chóng và không để lại thông tin. Tiểu thương các chợ đầu mối làm việc từ đêm đến sáng, doanh thu cao, hàng hóa ra vào liên tục nên thao tác in HĐĐT sẽ làm chậm nhịp buôn bán của họ. Nhưng nếu không tuân thủ quy định này, chủ dịch vụ, chủ sạp có thể bị xử phạt.

“Ngành thuế nên tăng cường phối hợp với đại lý thuế hỗ trợ người dân thực thi hiệu quả quy định mới về thuế. Khi hiểu rõ yêu cầu, đa số tiểu thương, hộ cá nhân kinh doanh sẽ chấp nhận thay đổi. Điều quan trọng là họ phải có nơi giải đáp thắc mắc kịp thời, kể cả qua đường dây nóng hoặc hỗ trợ trực tuyến”.

(Bà Đặng Thị Huyền Trang)

Ông Nguyễn Thái Sơn - nguyên Trưởng phòng Thuế thu nhập cá nhân, Cục Thuế TPHCM (nay là Chi cục Thuế khu vực II) - nhận định, quy định mới về thuế sẽ tác động tới hàng triệu doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ cá nhân kinh doanh, tiểu thương. Các đối tượng này sẽ tốn thêm chi phí lắp đặt, vận hành, thuê nhân lực có trình độ chuyên môn trong bối cảnh kinh doanh khó khăn, doanh thu sụt giảm. Nếu việc áp dụng HĐĐT làm tăng chi phí, người kinh doanh sẽ tìm nhiều cách để đối phó. Do đó, trong thời gian đầu, ngành thuế nên phối hợp với các công ty hỗ trợ, như miễn các chi phí liên quan đến khởi tạo tài khoản HĐĐT, lưu trữ dữ liệu, phí dịch vụ theo số lượng hóa đơn phát hành, phí chữ ký số. Nhiều chủ hộ, cá nhân kinh doanh lớn tuổi, lúng túng với công nghệ nên phần mềm vận hành phải thật đơn giản, dễ hiểu.

Nên cho phép lập bảng kê hàng hóa đầu vào

Rào cản lớn nhất trong việc áp dụng HĐĐT cho hộ kinh doanh cá thể nằm ở khâu đầu vào chứ không phải đầu ra. Chẳng hạn, các nhà hàng, quán ăn thường gặp khó khăn khi thu mua trực tiếp nông sản, thủy hải sản từ nông dân bởi nông dân thường không áp dụng HĐĐT. Giải pháp khả thi là cho phép chủ cơ sở kinh doanh lập bảng kê chi tiết các mặt hàng, số lượng đầu vào từ cá nhân, kèm theo thông tin của người cung cấp. Điều này không chỉ tháo gỡ vướng mắc về đầu vào mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc quản lý và áp dụng HĐĐT trong khâu bán hàng.


Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam

Không phải mọi hộ kinh doanh đều áp dụng hóa đơn điện tử

Theo quy định mới, các hộ kinh doanh thuộc nhóm cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng buộc phải áp dụng HĐĐT. Tuy nhiên, chỉ những hộ đáp ứng ít nhất 1 trong 3 tiêu chí sau mới phải áp dụng: doanh thu hằng năm trên 1 tỉ đồng; sử dụng máy tính tiền; có quy mô doanh thu, lao động đạt mức cao nhất trong tiêu chí doanh nghiệp siêu nhỏ, theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và đang thực hiện chế độ kế toán, nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Một nhóm khác cũng phải áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền là các hộ kinh doanh đã đăng ký sử dụng loại hóa đơn này trước năm 2024 nhưng đến nay vẫn chưa kết nối, chưa chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế hoặc sử dụng không đầy đủ theo quy định. Các hộ này cần đăng ký lại. Nếu đang sử dụng hình thức hóa đơn khác thì phải làm thủ tục thay đổi thông tin đăng ký để chuyển sang HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.

Nghị định 70/2025/NĐ-CP sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/6/2025. Do đó, chậm nhất đến ngày 30/5/2025, các hộ kinh doanh cá thể đã phải hoàn tất việc liên hệ với các đơn vị cung cấp phần mềm HĐĐT để hoàn tất việc đăng ký. Chủ hộ kinh doanh lập sai loại hóa đơn có thể bị xử phạt hành chính từ 2-4 triệu đồng, không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ có thể bị xử phạt hành chính từ 5-10 triệu đồng.

Trên thực tế, vẫn có tình trạng chủ cơ sở kinh doanh cố tình không nhập dữ liệu bán hàng khiến ngành thuế khó kiểm soát giao dịch, dẫn đến nguy cơ thất thu thuế. Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần xây dựng ý thức tự giác lập HĐĐT của người bán, đồng thời tích cực khuyến khích người mua chủ động lấy HĐĐT hoặc thông báo các trường hợp vi phạm.


Luật sư Trần Xoa - Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang

Thanh Hoa

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI