Thu phí xa lộ Hà Nội: Vì sao nơi được giảm phí, nơi phải trả đủ?

Vì sao tổng thể dự án chưa hoàn thành mà vẫn đưa vào thu phí?

Với câu hỏi trên, bà Nguyễn Mai Bảo Trâm, Phó tổng giám đốc Công ty CII - nhà đầu tư dự án trả lời rằng: Theo kiểm toán Nhà nước, tổng chi phí đầu tư dự án hết năm 2018 là 3.016 tỷ đồng. Hai năm 2019 và 2020, phần lãi phát sinh và bổ sung một số hạng mục cần thanh toán tiếp đã lên 4.085 tỷ đồng. Trong khi đó, tính đến 31/12/2020, do phát sinh các hạng mục còn lại của công trình (do nhận thêm mặt bằng)... nên tổng mức đầu tư đã lên đến 4.905 tỉ đồng.

Theo hợp đồng mà CII ký với UBND TPHCM từ tháng 11/2009, nhà đầu tư phải bỏ tiền ra làm đường và 10 năm sau mới được thu phí hoàn vốn.

Tuy nhiên, do lưu lượng phương tiện tăng, năm 2017 đã hoàn thành thu phí hoàn vốn cho cầu Rạch Chiếc. UBND TP và CII đã đàm phán để ký phụ lục hợp đồng, bổ sung thêm một số hạng mục đầu tư, thời gian thu phí là 1/10/2018. Nhưng khi đến thời điểm đó, CII vẫn không được chấp thuận cho thu phí.

Trong thời gian thu phí thử nghiệm, chưa có tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng qua khu vực trạm thu phí -Ảnh: Trường Nguyên

Hiện nay mặt bằng đoạn Quốc lộ 1 từ cầu vượt Trạm Hai đến cầu Đồng Nai vẫn chưa được bàn giao khiến dự án vẫn chưa thể thi công hoàn thành. Trong khi đó, nhà đầu tư đã hoàn thành tất cả các mặt bằng được bàn giao, từ cầu Sài Gòn đến nút giao Đại học Quốc gia TPHCM và đưa và sử dụng, tức nhà đầu tư đã đáp ứng điều kiện thu phí theo luật định và hợp đồng đã ký.

Khi việc thu phí bị chậm trễ, mỗi tháng CII phải thanh toán 40 tỷ đồng chi phí vốn cho các tổ chức tín dụng cùng nhiều chi phí bảo trì, duy tu toàn tuyến dự án hơn 10 năm qua.

Theo phương án tài chính, nếu dự án mở rộng xa lộ Hà Nội được thu phí hoàn vốn từ ngày 1/10/2018, tổng thời gian thu phí hoàn vốn là 17 năm 9 tháng. Tuy nhiên, nếu chậm thu phí, mỗi năm, thành phố sẽ phải trả lãi vay phát sinh 480 tỷ đồng, và tổng thời gian thu cũng kéo dài thêm 6 năm do lãi vay phát sinh.

Theo ghi nhận, hệ thống thu phí tại trạm thu phí xa lộ Hà Nội đã gần như hoàn tất. Từ đêm 27/3, trạm này đã thu phí thử nghiệm 0 đồng nhằm kiểm tra hệ thống. Dự kiến 0g ngày 1/4 trạm thu phí xa lộ Hà Nội sẽ chính thức hoạt động thu phí hoàn vốn cho dự án mở rộng xa lộ Hà Nội. 

Thời điểm thu phí thử nghiệm ban đầu, một số tài xế bỡ ngỡ vì trước đây trạm đã ngưng hoạt động, nay "bỗng dưng" hoạt động lại. Các nhân viên phải giải thích rằng, việc thu phí trước đây là hoàn vốn cho dự án cầu Rạch Chiếc (1.000 tỷ đồng), do việc thu phí hoàn vốn nhanh nên trạm đã ngừng thu vào cuối năm 2017. Nay việc thu phí là để hoàn vốn cho dự án mở rộng xa lộ Hà Nội. Hầu hết các tài xế đều đồng thuận sau khi nghe giải thích.

Từ 1/4 tới đây, giá vé đề xuất đối với ô tô dưới 12 chỗ, xe tải dưới 2 tấn là 30.000 đồng mỗi lượt; ô tô từ 12 đến 30 chỗ và xe tải từ 2 đến 4 tấn là 45.000 đồng; ô tô từ 31 chỗ trở lên, xe tải từ 4 đến 10 tấn là 60.000 đồng; xe tải từ 10 đến 18 tấn, xe container loại 20 feet là 120.000 đồng; xe tải trên 18 tấn, xe container loại 40 feet là 170.000 đồng. Xe mua vé tháng và quý được giảm 10% giá vé.