Rác thải từ tivi, tủ lạnh và bao nhiêu triệu ô tô... sẽ đi về đâu?

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa - Ảnh: QH

Chiều 28/10, thảo luận tại Hội trường về báo cáo giám sát của Quốc hội, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho rằng, pháp luật về bảo vệ môi trường hiện khá đầy đủ.

Những bất cập, ô nhiễm môi trường, theo ông, chủ yếu do khâu tổ chức thực hiện còn thiếu sót, khuyết điểm.

“Có tình trạng khai thác đất hiếm, xuất khẩu lậu hàng chục năm trời và cuối cùng xử lý hình sự. Tại sao hàng chục năm trời không phát hiện? Rồi bao nhiêu vụ phá rừng cách không xa trụ sở các cơ quan, các tổ chức quản lý? Ở đây có trách nhiệm của cả xã hội, của người dân và của cơ quan nhà nước” - ông nói.

Ông cũng nêu quy luật: khi GDP càng tăng, thu nhập càng cao thì rác thải càng nhiều.

“Chất thải từ thiết bị điện tử như tivi, tủ lạnh và bao nhiêu triệu ô tô tới đây sẽ đi về đâu? Ngoài ra còn rác thải hạt nhân, điện gió, điện mặt trời...” - đại biểu lo lắng.

Theo ông, nếu không đồng bộ quy hoạch xử lý chất thải và bảo vệ môi trường thì chúng ta có thể giàu lên nhưng sẽ phải sống chung với ô nhiễm.

Ông cảnh báo: “Chúng ta sẽ thấy một nghịch lý là nhà cao cửa rộng, nhà nào cũng có ô tô nhưng các dòng sông, cánh đồng, không khí bị ô nhiễm hằng ngày”.

Cách tiếp cận trong phát triển là cần giảm bớt khai thác tài nguyên vật chất, giảm phá rừng, đào núi, lấp biển và đi theo đường lối Đảng đã đề ra. Đó là lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, khai thác tài nguyên trí tuệ của con người và lấy đó làm phương thức tăng trưởng mới.

Đại biểu cũng đề nghị tập trung vào quản lý khâu tổ chức thực hiện và nhấn mạnh bảo vệ môi trường là công việc của toàn xã hội. Vì vậy, Nhà nước cần phải có một cuộc vận động hết sức rộng lớn.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng - Ảnh: QH

Giải trình ý kiến đóng góp của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã tiếp thu, ghi nhận nhiều vấn đề còn tồn tại.

Liên quan tới quản lý rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa, hiện nay, mỗi năm Việt Nam phát sinh khoảng 25,3 triệu tấn, trong đó có khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa, tạo ra áp lực, thách thức rất lớn cho hạ tầng thu gom, phân loại và xử lý.

Về ô nhiễm môi trường không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng Chính phủ kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến 2045.

Trong đó, Bộ đề xuất một số giải pháp như hoàn thiện thể chế, chính sách về kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải chính; về nâng cao năng lực quan trắc, kiểm kê phát thải, cảnh báo, dự báo...

Bộ trưởng thông tin, trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định có đột phá về thể chế, chính sách pháp luật, trong đó, trọng tâm là kinh tế hóa môi trường, tạo động lực cho phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp.

Về đột phá quản lý chất thải, Bộ sẽ huy động nguồn lực để xử lý dứt điểm điểm nóng về ô nhiễm. Trong đó, trọng tâm là giải quyết dứt điểm các điểm nghẽn đã được nhận diện về xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

“Tập trung nguồn lực của Nhà nước, xã hội cho đầu tư hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, thực hiện các biện pháp kiểm soát chặt chẽ ô nhiễm không khí và phục hồi chất lượng nước ở các lưu vực sông bị ô nhiễm nghiêm trọng” - ông Trần Đức Thắng nói.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng xác định đột phá về khoa học công nghệ chuyển đổi số trong bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, hoàn thiện hạ tầng và công nghệ giám sát môi trường.

Minh Quang