Luật đã mở, làm gì để ‘Tạo cơ hội cho kiều bào an cư tại quê nhà’?

Nhu cầu nhà ở cho kiều bào ở Việt Nam đang rất cao - Ảnh: dự án khu đô thị Waterpoint

Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank) và các tổ chức tài chính trong nước, Việt Nam liên tục nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới, ngay cả trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Ông Thái (59 tuổi) - một kiều bào từng sinh sống ở nước ngoài hơn 10 năm, cho biết, trước đây việc kiều bào muốn mua nhà ở Việt Nam gặp nhiều rào cản. Kiều bào thường phải nhờ con cháu hoặc người thân trong nước đứng tên, không thể trực tiếp sở hữu bất động sản. Nhưng hiện nay ông rất vui khi các quy định đã cởi mở hơn, giúp kiều bào thuận lợi hơn trong việc sở hữu nhà, đất tại Việt Nam. Thế nhưng, thực tế, việc làm căn cước công dân (CCCD) để tiến tới các thủ tục mua nhà trong nước vẫn là rào cản lớn đối với kiều bào.

Đông đảo kiều bào tham gia tại buổi Talkshow "Tạo cơ hổi để kiều bào an cư tại quê nhà"

Theo ông Thái, hiện các con của ông vẫn làm việc ở nước ngoài. Nhưng trước đây đã từng về Việt Nam tìm mua bất động sản, thế nhưng chưa kịp làm CCCD nên chưa thể giao dịch. Các con ông muốn mua nhà ở Việt Nam, sắp tới buộc phải sắp xếp thêm một chuyến về nước chỉ để hoàn tất thủ tục này.

Không chỉ riêng ông Thái, tại buổi Talkshow “Tạo cơ hội để kiều bào an cư tại quê nhà” do Báo Tuổi Trẻ phối hợp Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài TPHCM tổ chức chiều 14/12 tại khu đô thị Waterpoint, nhiều kiều bào khác cũng bày tỏ những vấn đề này.

Điều đó cho thấy kiều bào khao khát được an cư ở quê nhà, nhưng đôi khi vướng mắc bởi sự chưa đồng bộ của các quy định. Mối quan tâm hàng đầu của họ không phải lợi nhuận khi mua nhà, mà là các chính sách, pháp luật Nhà nước cho phép họ an cư dễ dàng, qua đó tạo tiền đề để đầu tư và đóng góp giá trị cho sự phát triển của quê hương.

Ông Nghiêm Vũ Hải - Ủy viên Ban Chấp hành Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định, các thay đổi chính sách thời gian qua đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho kiều bào mua nhà. Ngay cả những kiều bào không còn quốc tịch vẫn có thể sở hữu nhà ở nếu chứng minh được mình là người gốc Việt.

Theo ông, kiều bào có thể liên hệ lãnh sự quán Việt Nam tại nước sở tại, xuất trình các giấy tờ như CMND cũ, hộ chiếu hoặc giấy khai sinh để xin cấp giấy xác nhận là người gốc Việt. Với giấy xác nhận này, kiều bào có thể mua nhà và hưởng các quyền lợi tương tự công dân trong nước.

"Khi có giấy xác nhận gốc Việt và hoàn tất thủ tục cấp CCCD, việc đứng tên sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất sẽ thuận lợi hơn nhiều", ông nói.

Tuy nhiên, luật sư Lâm Quang Quý, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ kiều bào (Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài TPHCM) cho rằng việc cấp CCCD vẫn là vướng mắc phổ biến.

Hiện, kiều bào chưa có CCCD sẽ gặp khó khăn trong việc mở tài khoản ngân hàng, thanh toán trực tuyến hay thực hiện các giao dịch giá trị lớn do chưa tích hợp dữ liệu định danh, sinh trắc học.

"Việc cấp CCCD mới chỉ được triển khai tại Việt Nam. Kiều bào phải trực tiếp về nước, mang theo hộ chiếu Việt Nam hoặc giấy chứng nhận quốc tịch để làm thủ tục tại cơ quan công an nơi cư trú. Trường hợp không có địa chỉ trong nước, CCCD vẫn có thể ghi địa chỉ cư trú ở nước ngoài bằng tiếng Việt", ông Quý nói.

Theo ông Quý, dù khung pháp lý đã có, quá trình thực thi vẫn còn vướng do Việt Nam đang trong giai đoạn cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính và chuyển đổi số.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Thanh, Kiến trúc sư trưởng dự án Waterpoint (Tập đoàn Nam Long) cho rằng để đáp ứng nhu cầu của kiều bào, các khu đô thị cần được quy hoạch đồng bộ, tạo ra môi trường sống hoàn chỉnh cho cư dân, đồng thời giữ được bản sắc văn hóa và yếu tố sinh thái của Việt Nam.

Hùng Phong