Hội chứng mệt mỏi mãn tính gây kiệt sức nhưng nhiều người không nhận ra bệnh

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), hiện có khoảng 3,3 triệu người Mỹ mắc hội chứng mệt mỏi mãn tính (Chronic Fatigue Syndrome - CFS), còn được gọi là myalgic encephalomyelitis (ME). Đáng chú ý, chỉ khoảng 15% số người mắc được chẩn đoán đúng.

Khoảng 1/4 bệnh nhân từng phải nằm liệt giường trong một giai đoạn của bệnh do kiệt sức nghiêm trọng, ảnh hưởng nặng nề đến công việc, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Hội chứng mệt mỏi mạn tính là một bệnh lý mạn tính đặc trưng bởi tình trạng mệt mỏi nghiêm trọng, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi và làm suy giảm rõ rệt khả năng sinh hoạt hằng ngày.

Hội chứng mệt mỏi mãn tính có thể do nhiễm trùng hoặc các tác nhân gây căng thẳng sinh lý khác gây ra, nhưng nguyên nhân và triệu chứng của nó có thể rất khác nhau ở mỗi người - Ảnh minh hoạ: Canva

Theo Viện Hàn lâm Y học Quốc gia Mỹ, người mắc CFS thường có 3 triệu chứng chính kéo dài ít nhất 6 tháng gồm mệt mỏi nghiêm trọng, mới xuất hiện và làm giảm khả năng hoạt động so với trước đây, cảm giác suy kiệt nặng hơn sau gắng sức thể chất hoặc tinh thần, giấc ngủ không mang lại cảm giác hồi phục.

Ngoài ra, nhiều bệnh nhân còn gặp tình trạng "sương mù não" (khó tập trung, suy giảm trí nhớ), chóng mặt khi đứng lên, đau nhức lan tỏa toàn thân.

Hiện nay, không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán hội chứng mệt mỏi mãn tính. Các bác sĩ thường phải dựa vào khai thác triệu chứng, khám lâm sàng và loại trừ các bệnh lý khác như suy giáp, trầm cảm hay rối loạn lo âu, những tình trạng có biểu hiện tương tự.

Chính điều này khiến nhiều bệnh nhân bị hiểu nhầm là "mệt mỏi do tâm lý", "làm việc quá sức" hoặc "stress kéo dài", dẫn đến chậm trễ trong điều trị.

Các chuyên gia cũng cho biết CFS có mối liên hệ với những tình trạng như fibromyalgia hay hậu COVID kéo dài (và bệnh ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới, có thể liên quan đến yếu tố miễn dịch và di truyền.

Nguyên nhân chính xác của hội chứng mệt mỏi mạn tính vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, bệnh thường xuất hiện sau nhiễm trùng (đặc biệt là COVID-19 hoặc tăng bạch cầu đơn nhân), stress kéo dài, rối loạn giấc ngủ, thiếu hụt dinh dưỡng, rối loạn hormone, chấn thương đầu - cổ hoặc thay đổi nội tiết sau sinh. Các chuyên gia ví đây là một "khủng hoảng năng lượng" trong cơ thể, khi vùng dưới đồi của não hoạt động kém, kéo theo nhiều rối loạn khác.

Dù chưa có xét nghiệm tiêu chuẩn, các nhà khoa học Mỹ đã phát triển công cụ AI BioMapAI, giúp nhận diện hội chứng mệt mỏi mãn tính thông qua phân tích mẫu phân, máu và các xét nghiệm thường quy. Hệ thống này xác định "dấu vân tay sinh học" đặc trưng của bệnh, liên quan đến rối loạn miễn dịch, hệ vi sinh đường ruột và chuyển hóa.

Hiện chưa có phương pháp điều trị chung cho tất cả bệnh nhân. Giải pháp hiệu quả nhất là xây dựng phác đồ cá nhân hóa, kết hợp điều chỉnh lối sống, cải thiện giấc ngủ, vật lý trị liệu, thuốc hỗ trợ và quản lý căng thẳng. Các chuyên gia khuyến cáo, tình trạng mệt mỏi kéo dài ảnh hưởng sinh hoạt không nên bị xem nhẹ và cần được thăm khám chuyên sâu.

Gia Vũ (theo NY Post)