Hàng trăm ngàn công nhân may mặc Campuchia có nguy cơ mất việc vì thuế quan của Mỹ

Công nhân may mặc một nhà máy ở Phnom Penh, Campuchia tan ca - Ảnh: Imago/Alamy

Mức thuế 36% do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên Campuchia dự kiến có hiệu lực vào ngày 1/8. Các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Campuchia được nối lại sau khi nước này đạt thỏa thuận ngừng bắn với Thái Lan ở biên giới, nhưng ngay trước hạn chót để thiết lập mức thuế, vẫn chưa có thỏa thuận mới nào được ký kết.

Mức thuế quan này có thể khiến hàng trăm ngàn việc làm của Campuchia bị đe dọa, đặc biệt là trong lĩnh vực may mặc, giày dép và hàng du lịch (GFT) - ngành công nghiệp sử dụng khoảng 1 triệu lao động, chủ yếu là phụ nữ, và là nền tảng quan trọng của nền kinh tế.

Massimiliano Tropeano - chuyên gia tư vấn ngành may mặc và là thành viên của EuroCham Campuchia - phân tích: "Chúng ta đang nói về một tổn thất đáng kể. Các nhà máy cung cấp hàng hóa cho các thương hiệu Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề do rất ít có khả năng gánh 36% chi phí tăng thêm”.

Ông Tropeano tin rằng Campuchia có thể mất tới 150.000 việc làm trong lĩnh vực GFT.

Sự phụ thuộc của Campuchia vào thị trường Mỹ rất lớn. Mỹ là quốc gia mua hàng hóa GFT lớn nhất, đạt giá trị hơn 5,2 tỉ USD năm 2024, tương đương 38,5% tổng kim ngạch xuất khẩu GFT của Campuchia.

Campuchia đã xuất khẩu 12,7 tỉ USD hàng hóa sang Mỹ trong năm 2024, trong khi chỉ nhập khẩu dưới 322 triệu USD - một mức thặng dư thương mại lớn khiến nước này trở thành mục tiêu của chiến dịch áp thuế quan mới từ Mỹ.

Khoảng 360.000 công nhân sản xuất trong tất cả các lĩnh vực tại Campuchia phụ thuộc trực tiếp vào nhu cầu của thị trường Mỹ, nhiều người trong số họ có nguy cơ mất việc khi thuế quan mới được áp dụng. Trong ngành may mặc, phụ nữ chiếm hơn 75% lực lượng lao động và sẽ gánh chịu hậu quả nặng nề nhất, từ đó tác động xấu đến gia đình của họ.

Công nhân may mặc tại một nhà máy ở Phnom Penh, Campuchia. Ảnh: Xinhua/Alamy

Các nhà quan sát trong ngành may mặc cảnh báo áp lực sẽ đè nặng lên những công nhân nhà máy vốn đã phải làm việc nhiều giờ, ít được bảo vệ và lương bổng thấp.

Vợ chồng Hul Voeung và Touch Samnang từng di cư sang Thái Lan trước đại dịch để tìm kiếm mức lương tốt hơn. Năm 2024, họ đã trở về Campuchia.

Sống trong căn nhà một phòng chật chội ở rìa thủ đô Phnom Penh, cặp vợ chồng này đang cố gắng làm việc, gửi phần lớn thu nhập cho các con đang sống với ông bà ở quê nhà.

Người chồng Voeung hiện đang quán lý một quầy mì, Samnang thì làm việc tại một xưởng may nhỏ. Ở tuổi ngoài 40, cô không được đăng ký chính thức và chỉ kiếm được mức lương tối thiểu 208 USD/tháng với ca làm việc 14 tiếng mỗi ngày.

Samnang bày tỏ: “Một khi thuế quan của Mỹ có hiệu lực, chúng tôi sẽ rất khó khăn vì có thể sẽ không còn việc làm tại nhà máy nữa. Tôi đã thấy các nhà máy lớn cắt giảm sản lượng, đóng cửa lúc 16g và không có giờ làm thêm”.

Phía Mỹ cáo buộc các công ty Trung Quốc - được cho là sở hữu tới 90% các nhà máy may mặc của Campuchia - sử dụng quốc gia này làm trung tâm trung chuyển để né tránh thuế quan hiện hành.

Theo ông Tropeano, mức thuế 36% có khả năng cao sẽ duy trì do Campuchia phụ thuộc rất nhiều vào các nhà cung cấp Trung Quốc. Ông ước tính xuất khẩu của quốc gia này có thể giảm 20% vào năm 2026.

Một báo cáo của tổ chức Better Factories Cambodia vào tháng 6 cho thấy gần một nửa trong số 203 nhà máy sản xuất hàng hóa GFT được khảo sát đang phải đối mặt với tình trạng không chắc chắn về đơn hàng trong 3 tháng tiếp theo do thuế quan. 15% báo cáo không có đơn hàng nào được xác nhận, và gần một nửa không chắc chắn về năng lực hoạt động của mình.

Linh La (theo The Guardian)