Gặp họa vì tin lời đồn tiêm cồn để tan nang tuyến giáp

Tiền mất, bệnh nặng hơn

Bà K.T.H. (trú tại xã Tích Lộc, Hà Nội) phát hiện có nang tuyến giáp cách đây 5 năm. Kích thước nang chỉ 3 - 4mm, được bác sĩ khuyên theo dõi vì kích thước nhỏ, chưa cần can thiệp. Thế nhưng, nỗi ám ảnh mắc ung thư tuyến giáp luôn đeo bám, khiến bà không yên tâm.

Vừa qua, trong lúc đi tập thể dục, bà nghe nhiều người rỉ tai về địa chỉ tiêm tan nang tuyến giáp, được quảng cáo là có thể chặn đứng nguy cơ ung thư. Nghe vậy, bà gom góp toàn bộ số tiền tích cóp từ nhiều năm bán cây cảnh để tìm đến cơ sở này. Tại một phòng khám, bà được tiêm thẳng cồn vào vùng cổ.

Bác sĩ Nguyễn Đăng Quân tái khám cho một bệnh nhân tiêm cồn trị nang tuyến giáp

Sau 4 mũi tiêm, mỗi mũi 2 triệu đồng, bà H. bắt đầu thấy mệt mỏi, tim đập nhanh, bồn chồn, lo lắng. Nghĩ rằng bệnh tim tái phát, bà tới cơ sở y tế kiểm tra và được chẩn đoán cường giáp, phải uống thuốc hằng tháng. Điều trị hơn 1 tháng nhưng tình trạng không cải thiện, bà tìm đến Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Tại đây, các bác sĩ kết luận, bệnh nhân không có tình trạng cường giáp. Khối nang nhỏ vẫn còn nhưng chưa cần can thiệp và tiếp tục theo dõi.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đăng Quân - Phó trưởng khoa Điều trị tích cực, Bệnh viện Nội tiết Trung ương - lý giải, với trường hợp này, do khối u nhỏ, nhiều khả năng cồn ethanol không đi vào nang mà tiêm ra ngoài, phá hủy mô giáp lành, gây viêm tuyến giáp. Quá trình này giải phóng nhanh hoóc môn dự trữ trong tuyến giáp vào máu, tạo ra các triệu chứng giống cường giáp như hồi hộp, run tay, nóng bừng, lo lắng.

Khác với cường giáp thực sự, tình trạng này xảy ra đột ngột sau thủ thuật, chỉ kéo dài vài ngày đến vài tuần. Nếu bác sĩ không chú ý đến tiền sử tiêm cồn, dễ chẩn đoán nhầm thành bệnh cường giáp mạn tính. Sau khi nghe giải thích, bà H. ngậm ngùi tiếc nuối. Cả vườn cây cảnh gây dựng nhiều năm phải bán đi để lấy tiền điều trị, tổng cộng đã mất ít nhất 8 triệu đồng cho 4 mũi tiêm, chưa kể chi phí đi lại, khám chữa biến chứng. Cùng đợt tiêm với bà còn có người bị mất tiếng, sau đó cũng phải nhập viện điều trị.

Biến chứng khó lường

Theo bác sĩ Nguyễn Đăng Quân, trường hợp của bà H. vẫn còn may mắn vì chưa hình thành u xơ nặng phải phẫu thuật. Thực tế, Bệnh viện Nội tiết Trung ương từng tiếp nhận nhiều ca biến chứng nghiêm trọng sau tiêm mù (không siêu âm) tại các cơ sở kém uy tín.

Điển hình như bệnh nhân ở Bắc Ninh, mắc Basedow gần 10 năm, điều trị không khỏi. Bệnh nhân tự ý tiêm cồn kéo dài tại phòng khám tư gần nhà. Hậu quả là vùng cổ bị xơ hóa, liệt dây thần kinh, thanh quản quặt ngược bên trái, tắc tĩnh mạch cảnh, khó thở dữ dội. Khi phẫu thuật, các bác sĩ phải đối diện nguy cơ chảy máu rất cao do tuyến giáp giàu mạch máu, mô xơ dính như bó chặt vùng cổ. Thậm chí, vùng vôi hóa vỡ vụn như bụi phấn.

Thực chất, tiêm ethanol vào nhân tuyến giáp là thủ thuật đã được y văn chứng minh hiệu quả, nhưng phải được tiến hành nghiêm ngặt dưới hướng dẫn siêu âm tại bệnh viện chuyên khoa.

Nguyên tắc là bác sĩ sử dụng kim nhỏ, đưa vừa đủ lượng cồn tuyệt đối vào trong nang. Ethanol gây hoại tử có kiểm soát, tạo xơ hóa, giúp nhân giảm thể tích rõ rệt sau một hoặc vài lần tiêm. Phương pháp này phù hợp với các nhân giáp dạng nang hoặc hỗn hợp, đã được xác định là lành tính qua chọc hút tế bào. Thủ thuật nhanh 10-20 phút, bệnh nhân ra viện ngay trong ngày, bảo tồn tối đa mô giáp lành.

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Văn Khảng - Trung tâm Điện quang Can thiệp, Bệnh viện Bạch Mai - thông tin thêm, các nang trung bình giảm 90% thể tích sau 1 lần điều trị. Chi phí khoảng 2,5 triệu đồng cho 1 lần tiêm cồn, thấp hơn nhiều so với phẫu thuật. Bệnh nhân được hẹn kiểm tra lại vào các thời điểm 1-3 tháng, đánh giá đáp ứng điều trị. Thông thường sẽ đạt được hiệu quả diệt nang ngay sau điều trị. Một số ít trường hợp lượng dịch còn lại trong nang nhiều có thể tiêm cồn lần 2. Rất hiếm trường hợp cần phải tiêm cồn lần 3.

Tuy vậy, không phải trường hợp nào cũng chỉ định tiêm cồn. Thủ thuật chỉ áp dụng với nang lành tính kích thước lớn hơn 2cm, gây căng tức, khó thở, khó nuốt, ảnh hưởng thẩm mỹ hoặc nang tái phát sau hút dịch. Bệnh nhân rối loạn đông máu nặng, nhiễm trùng cấp vùng cổ, hoặc đang có bệnh nặng khác thì chống chỉ định.

Bác sĩ Nguyễn Đăng Quân cũng nhấn mạnh, tiêm cồn hiệu quả, an toàn nếu đúng chỉ định và được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tuyến giáp dưới siêu âm. Khi làm ở cơ sở không phép, tiêm mù (không siêu âm), nguy cơ biến chứng rất lớn như viêm tuyến giáp, liệt dây thanh quản, xơ cứng vùng cổ… Do đó, người bệnh có khối nang nhỏ, không gây triệu chứng cần theo dõi định kỳ, không chạy theo lời đồn để ảnh hưởng tới sức khỏe.

Huyền Anh