Đột quỵ ở người trẻ không còn hiếm gặp

Liên quan các bệnh khác và lối sống

Sau khi khám sức khỏe định kỳ, anh N.T.B. (32 tuổi, ở TPHCM) được bác sĩ khuyên phải kiểm soát tốt tăng huyết áp, và đi tầm soát đột quỵ bởi thỉnh thoảng có cơn đau đầu, chóng mặt kéo dài. Cho tới khi đang làm việc, anh than đau đầu rồi cảm giác tê, yếu nửa người, nói chuyện bị đớ, té ngã, anh được đồng nghiệp phát hiện, đưa vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định cấp cứu.

Bác sĩ Viện Y Dược học dân tộc TPHCM khám và tư vấn bệnh tăng huyết áp cho bệnh nhân

Kết quả chẩn đoán hình ảnh ghi nhận anh có cục máu đông trong não, chẩn đoán đột quỵ não. Ngay lập tức, bác sĩ đã xử lý, điều trị bằng phương pháp tiêu sợi huyết, cứu sống anh trong gang tấc. Sau 48 giờ can thiệp, sức khỏe anh B. dần phục hồi, có thể vận động chậm, hạn chế được di chứng sau này. Tuy vậy, anh nói chuyện hơi khó khăn, nên phải tập vật lý trị liệu.

Theo lời kể của gia đình, cách nhập viện 1 tuần, anh B. thường than mất ngủ, có cơn đau đầu nhiều, căng thẳng kéo dài do áp lực công việc. Vợ nhiều lần khuyên anh đi khám nhưng anh nói bản thân trẻ, khỏe, có thể do công việc nhiều nên mệt chứ không bị đột quỵ.

Không may mắn như anh B., một bệnh nhi (16 tuổi) bị đột quỵ tại nhà nhưng người thân phát hiện trễ, khi đưa đến bệnh viện, em được chẩn đoán bể mạch máu não, xuất huyết dưới màng nhện. Tuy em được cứu sống nhưng di chứng nặng nề từ đột quỵ khiến em phải chịu tật nguyền suốt đời.

Tiến sĩ, bác sĩ Võ Văn Tân - Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định - cho biết, mỗi năm bệnh viện tiếp nhận khoảng 1.800-2.000 trường hợp cấp cứu do đột quỵ. Trong đó bệnh nhân dưới 40 tuổi chiếm 20%. Một số ca được ghi nhận người bệnh chỉ từ 15, 16 tuổi.

“Sai lầm của nhiều người là nghĩ người lớn tuổi mới đột quỵ. Vì vậy thanh, thiếu niên vẫn còn khá chủ quan khi bác sĩ chẩn đoán họ có nguy cơ đột quỵ” - ông nói.

Lý giải về tình trạng này, bác sĩ Võ Văn Tân cho biết, trước đây người lớn tuổi thường có các bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn cholesterol máu hay bệnh tim mạch… Đây là nhóm nguyên nhân quan trọng gây bệnh đột quỵ. Tỉ lệ mắc các nhóm nguyên nhân bệnh lý này tăng dần theo độ tuổi, nghĩa là tuổi càng cao thì nguy cơ mắc các bệnh này càng cao.

Tuy nhiên, hiện nay, đột quỵ gia tăng không chỉ vì mắc các bệnh lý nêu trên mà còn liên quan đến lối sống. Chẳng hạn, người trẻ ăn thức ăn nhanh, ăn mặn nhiều hơn, thói quen uống rượu, bia, thuốc lá, tỉ lệ béo phì cao, lại ít vận động… Thêm vào đó, người độ tuổi khoảng 30 tuổi có thể mắc thêm bệnh lý tăng huyết áp nhưng người bệnh không tuân thủ điều trị, dẫn đến tỉ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng.

Đặc biệt, nhiều người có dấu hiệu cảnh báo sớm là cơn thiếu máu não thoáng qua, đột ngột bị tê tay, yếu nửa người, nói khó… nhưng sau đó tự phục hồi trong vài phút đến vài giờ, lại không tầm soát, không đi khám bệnh sẽ rất dễ rơi vào đột quỵ. Bởi khoảng 12% bệnh nhân khi bị thiếu máu não thoáng qua có thể rơi vào đột quỵ trong khoảng 24 giờ kế tiếp. Bác sĩ Võ Văn Tân cho biết thêm: “Một người khi đã được cứu sống sau đột quỵ, thì trong vòng 5 năm sau, tỉ lệ tái phát vẫn có thể lên tới 20%, đặc biệt trong năm đầu tiên nếu không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ”.

Nhiều sai lầm khi cấp cứu đột quỵ

Theo tiến sĩ, bác sĩ Trương Thị Ngọc Lan - Phó viện trưởng Viện Y Dược học dân tộc TPHCM - hiện nay, có nhiều lầm tưởng về vai trò của đông y trong điều trị đột quỵ, nhất là người trẻ có thói quen sử dụng mạng xã hội.

Bà nhấn mạnh: “Một người bị đột quỵ, tính mạng được tính từng giờ, từng phút. Chính vì vậy, khi xác định người bệnh bị đột quỵ, phải lập tức đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối không sử dụng bất kỳ bài thuốc đông y, phương pháp dân gian truyền miệng, bởi chỉ làm chậm trễ cấp cứu, ngoài nguy hiểm đến tính mạng, bệnh nhân có nguy cơ hứng chịu nhiều di chứng nặng nề”.

Bác sĩ Trương Thị Ngọc Lan chia sẻ, một phương pháp đang rầm rộ trên các trang mạng xã hội gần đây là châm kim vào đầu ngón tay, rạch da cho máu chảy để cấp cứu đột quỵ là hoàn toàn sai lầm. Hậu quả còn khiến bệnh tình nặng hơn, vì cơn đau khi châm sẽ làm tăng huyết áp của bệnh nhân.

Bên cạnh đó, khi bệnh nhân bị đột quỵ thường có những biểu hiện như tê bì chân tay, liệt chân tay hoặc nửa người, mặt lệch, nói khó, chóng mặt, đau đầu… nhiều người cho rằng bệnh nhân bị cảm và cạo gió bằng nhiều cách. Tuy nhiên, việc cạo gió không có tác dụng khi bị đột quỵ, mà chỉ làm mất thời gian vàng điều trị.

“Quan trọng, với người có tiền sử cao huyết áp hoặc bị đột quỵ, gia đình thường cho người bệnh uống thuốc đông y để dự phòng, và sử dụng khi cần. Tuy nhiên, với đột quỵ não, việc uống loại thuốc này không đúng sẽ không có tác dụng thậm chí có hại cho người bệnh. Người bệnh nghĩ uống thuốc đông y được người quen giới thiệu sẽ khỏi bệnh dẫn đến tâm lý chủ quan không đưa đi viện sớm, làm mất cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh” - bác sĩ Trương Thị Ngọc Lan nói và cho biết, y học cổ truyền hỗ trợ điều trị đột quỵ rất tốt, tuy nhiên không phải trong cấp cứu mà trong hồi phục chức năng sau đột quỵ.

Tức là bệnh nhân sau khi được chẩn đoán xác định đột quỵ bằng y học hiện đại, các bệnh viện tây y đã cấp cứu thành công, sức khỏe người bệnh ổn định, thì y học cổ truyền sẽ hỗ trợ phục hồi di chứng. Các liệu pháp châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, cấy chỉ, sử dụng thuốc đông y… sẽ kích thích sự vận hành của khí huyết, sự hoạt động của các cơ, các dây thần kinh, các mô, làm tăng cường sự dinh dưỡng của các cơ quan, thúc đẩy hồi phục nhanh hơn.

Tuy nhiên, điều trị đột quỵ là điều trị cá thể, tùy từng tình trạng tổn thương của bệnh nhân, bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị phù hợp. Vì vậy, người bệnh phải được các bác sĩ thăm khám trực tiếp và lên kế hoạch điều trị chứ không nên đến thầy lang, phòng khám hay tự ý sử dụng thuốc tràn lan trên mạng sẽ rất nguy hiểm.

Phạm An