Đề xuất hạn chế xe chạy xăng dầu vào trung tâm TPHCM từ năm 2026

Sáng 8/8, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức cuộc họp nghe trình bày đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Tham dự có đại diện các sở, ngành và nhiều đơn vị liên quan.

Đề án đề xuất phân vùng hạn chế xe mô tô, xe máy chạy xăng nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí theo Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn.

Đề án do Liên doanh Công ty cổ phần Đô thị bền vững và Viện Khoa học Công nghệ Năng lượng Môi trường tư vấn, đề xuất phân vùng hạn chế phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực trung tâm và khu vực liền kề, với lộ trình thực hiện từ năm 2026 đến 2032.

TPHCM lên kế hoạch hạn chế xe chạy xăng dầu trong trung tâm thành phố từ 2026 - Ảnh: Thanh Tâm

Phạm vi khu vực trung tâm được xác định gồm các cầu: Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, Cầu Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Cầu Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Cầu Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh, Thị Nghè. Các tuyến đường trong vùng giới hạn gồm: Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.

Giai đoạn 1 sẽ thiết lập vành đai thu phí trong khu vực trung tâm, song song đó thí điểm mô hình du lịch xanh tại Cần Giờ; giai đoạn 2 mở rộng ra các khu vực liền kề tùy hiệu quả đánh giá.

Lộ trình chi tiết gồm: năm 2025 chuẩn bị khung pháp lý; từ 1/1/2026 hạn chế xe gây ô nhiễm cao lưu thông trong vùng phát thải thấp (LEZ); từ 1/1/2027 kiểm định khí thải bắt buộc xe máy, mở rộng hạn chế xe máy không đạt chuẩn khí thải trong LEZ; đến năm 2028 chuyển đổi 100% xe máy công nghệ sang xe điện; năm 2029 cấm hoàn toàn xe máy xăng tham gia dịch vụ gọi xe công nghệ; năm 2030 hoàn thành 100% xe buýt điện và áp dụng LEZ cho toàn bộ phương tiện cá nhân khu trung tâm; năm 2032 yêu cầu xe máy phải đạt tiêu chuẩn khí thải cao hơn, xem xét mở rộng LEZ ra Vành đai 1.

Song song với lộ trình, TPHCM đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ tài chính như miễn lệ phí trước bạ, phí bảo trì đường bộ, trợ giá xe buýt điện, hỗ trợ lãi vay, hỗ trợ tiền mặt đối với người dân khi mua xe điện nhằm giảm gánh nặng kinh tế chuyển đổi phương tiện. Thành phố sẽ đầu tư xây dựng hàng trăm trạm sạc công cộng, mở rộng tuyến xe buýt xanh, lắp đặt hệ thống camera giám sát nhận diện biển số tự động để kiểm soát phương tiện vi phạm.

Phó giám đốc Sở Xây dựng TPHCM - ông Bùi Hòa An - cho biết phát thải từ giao thông là nguyên nhân lớn gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi các giải pháp chuyển đổi năng lượng xanh công bằng và hiệu quả. Chính sách sẽ ưu tiên nhóm phương tiện dễ quản lý trước, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ khác biệt cho người dân theo điều kiện kinh tế và doanh nghiệp tham gia chuyển đổi. Thành phố dự kiến thí điểm chính sách tại Côn Đảo và Cần Giờ trong năm 2026 trước khi mở rộng ra toàn thành phố.

Ngoài kiểm soát khí thải, thành phố sẽ đầu tư hạ tầng đồng bộ theo lộ trình. Bộ tiêu chuẩn trạm sạc, yêu cầu an toàn phòng cháy chữa cháy và tính tương thích với nhiều dòng xe đang được xây dựng. Mô hình đổi pin và xử lý pin cũng đang được nghiên cứu.

Đề án kiểm soát khí thải sẽ góp phần giảm đáng kể phát thải CO₂, bụi mịn, cải thiện chất lượng môi trường sống cho người dân TPHCM, đồng thời thúc đẩy phát triển giao thông công cộng xanh và bền vững trong tương lai gần.

Thanh Tâm