Đào tạo y khoa tràn lan sẽ “không quản nổi”

Phóng viên: Một số ý kiến cho rằng đang có sự bùng nổ trong đào tạo y khoa, gây lo ngại về chất lượng đào tạo ở lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người. Ông nghĩ sao về vấn đề này?

Giáo sư Nguyễn Anh Trí: Tôi phải nói ngay rằng, nhận định ấy là đúng. Là một bác sĩ, tôi biết, với cách đào tạo kiểu bùng nổ như vậy thì sẽ “không quản nổi”. Điều làm tôi lo nhất không phải là trường công hay trường tư, cũng không phụ thuộc vào nơi đặt trường. Vấn đề mấu chốt là các cơ sở đào tạo không có bệnh viện thực hành hoặc điều kiện thực hành không đảm bảo mà vẫn tổ chức đào tạo bác sĩ. Đó là chưa kể tới việc gian dối trong kê khai cơ sở thực hành. Kê khai có thể rất hay nhưng sinh viên lại không được vào bệnh viện hoặc vào rất ít, vào nơi không đủ các yếu tố để thực hành.

* Vậy theo ông, nên quản lý việc đào tạo ngành y như thế nào? Có nên chỉ cho phép các trường chuyên về y dược đào tạo?

- Tôi đã đọc phát biểu của Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội và thấy rất đồng tình. Phó thủ tướng đã nói đúng trọng tâm: muốn đào tạo y khoa thì phải có đủ điều kiện, trong đó quan trọng nhất là thực hành. Tôi cũng rất đồng quan điểm với Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức: “Người thầy lớn nhất, tốt nhất của người học ngành y là người bệnh chứ không phải là ở sách và trên giảng đường”. Theo tôi, đối với đào tạo y khoa, tôi không phân biệt công hay tư, thành phố hay nông thôn mà yêu cầu số 1 là phải gắn với thực hành. Đây là điều bắt buộc.

* Ông có cho rằng, cần chuẩn hóa đầu ra của sinh viên ngành y để đảm bảo chất lượng?

- Trước hết, cần nhìn nhận rằng đầu vào rất quan trọng. Trong phiên thảo luận ở hội trường Quốc hội vừa qua, đại biểu Trần Thị Khánh Thu có phát biểu về việc đào tạo bác sĩ, đại ý là nếu đầu vào thấp thì rất khó đảm bảo chất lượng. Với cách xét điểm từ thi tốt nghiệp như hiện nay, để yên tâm về chất lượng, điểm đầu vào ngành y nên từ 25 trở lên.

Nhưng chỉ đầu vào là chưa đủ. Đang có một thực tế gây băn khoăn: ở những trường y danh tiếng, tỉ lệ tốt nghiệp loại giỏi chỉ khoảng 3 - 5% trong khi ở những trường khác thì tỉ lệ khá giỏi lại lên tới 30 - 40%, thậm chí 50%. Như thế thì rất cần chuẩn đầu ra. Vì vậy, tôi nghĩ, đã đến lúc phải chuẩn hóa đầu ra. Có thể xem xét một bộ đề chung toàn quốc với các sinh viên y khi ra trường, gồm cả lý thuyết và kỹ năng thực hành và nên coi trọng thực hành hơn.

* Trong đào tạo y khoa, cần chú trọng thêm điều gì, nhất là đào tạo chuyên khoa và đào tạo bác sĩ nội trú?

- Ngành y có 2 hệ đào tạo rất đặc thù là bác sĩ chuyên khoa và bác sĩ nội trú. Tôi cho rằng, cần duy trì thật tốt chất lượng đào tạo bác sĩ chuyên khoa vì ngành y không thể thiếu những “ông thầy lâm sàng” thực thụ. Nhiều nghệ sĩ không phải giảng viên nhưng lại rất giỏi khi đứng trên sân khấu và họ cũng truyền nghề rất giỏi. Tuy nhiên, tôi đề nghị không nên tách chuyên khoa 1 và chuyên khoa 2 như hiện nay mà nên gộp thành một, thời gian đào tạo 4-5 năm tùy chuyên khoa, chủ yếu là đào tạo người làm lâm sàng dạn dày kinh nghiệm trong thực hành.

Bác sĩ nội trú là một hệ đào tạo tinh hoa. Hệ này có lịch sử hơn 50 năm ở Trường đại học Y Hà Nội, dựa trên mô hình của Pháp. Qua nhiều thế hệ, rất nhiều trụ cột của ngành y đều xuất thân từ nội trú. Bác sĩ nội trú có đầu vào nghiêm ngặt: học giỏi suốt 5 năm, có môn bị 7 điểm cũng không đủ điều kiện thi. Nhưng quan trọng nhất là mô hình đào tạo: 24/24 giờ ở bệnh viện, việc đào tạo diễn ra ngay tại giường bệnh. Tôi mượn lời bác sĩ Nguyễn Lân Việt - người thầy của chúng tôi - để nhắn lại: “Đừng tầm thường hóa hệ đào tạo nội trú”.

Cũng không nên xem bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa tương đương với bằng thạc sĩ, tiến sĩ bởi đây là 2 hệ quy chiếu hoàn toàn khác nhau. Tuy nhiên, tôi đề xuất là, với bằng chuyên khoa và bằng nội trú, bên cạnh chữ ký của ngành y, cần có thêm chữ ký hoặc chứng nhận từ Bộ GD-ĐT để bảo đảm nguyên tắc của hệ thống văn bằng quốc gia và thuận lợi khi giao dịch quốc tế.

Huyền Anh (thực hiện)