Cuộc sống của bóng hồng sau lưng các phi hành gia

Các bà vợ của phi hành gia luôn phải giữ hình ảnh chuẩn mực trước ống kính

Ít ai kể trọn câu chuyện phía sau cánh cửa ấy: những người phụ nữ, gồm vợ, bạn đời và mẹ, đã chấp nhận sống trong ánh sáng công chúng, trong nỗi lo lắng âm thầm và trong những hy sinh không tên. Những bóng hồng đó không chỉ là “cái bóng màu hồng” phía sau hào quang của tên lửa và vũ trụ. Họ là những người đã bước cùng lịch sử không gian bằng niềm tự hào, bằng sự chịu đựng và cả bằng đấu tranh cho quyền riêng tư, cho nữ quyền và cho bản sắc cá nhân.

Chúng ta hãy thử tìm hiểu những góc khuất mà báo chí ít khi kể đến: đời sống của những người vợ phi hành: nơi sự lấp lánh của truyền thông đối diện với nỗi cô đơn lặng lẽ, nơi ngôi nhà trở thành điểm tựa cho cả hành tinh, và nơi vai trò của họ tiếp tục thay đổi cùng nhịp biến chuyển của thời đại.

Gia đình ở mặt đất và áp lực hiển thị cùng hình ảnh biểu tượng

Khi NASA công bố nhóm phi hành gia Mercury 7 vào cuối thập niên 1950, báo chí lập tức chuyển sự chú ý sang vợ của họ. Những người phụ nữ này trở thành hình mẫu gia đình Mỹ lý tưởng trong mắt công chúng: gia đình ấm êm, con cái ngoan, mái tóc chỉn chu và nụ cười luôn sẵn sàng khi xuất hiện trước truyền thông. Annie Glenn cùng các bà vợ khác được mô tả như những nhân vật đại diện cho sự ổn định và đạo đức mẫu mực, điều mà xã hội Mỹ thời Chiến tranh Lạnh đặc biệt đề cao.

Các tạp chí lớn thường xuyên đăng ảnh họ trong bếp, trong phòng khách hoặc đứng cạnh hàng rào trước sân nhà để tạo dựng hình ảnh một gia đình kiểu mẫu. Những bức hình đó đẹp, đầy khí chất tươi sáng nhưng phần lớn được dàn dựng theo kỳ vọng của thời đại. Thậm chí phong cách thời trang, kiểu tóc của họ cũng bị ảnh hưởng mạnh bởi nhu cầu truyền thông và mong muốn tạo ra một “biểu tượng” cho chương trình không gian.

Đằng sau tất cả vẻ ngoài đó là áp lực nặng nề. Nhiều tài liệu và lời kể cho biết sự ổn định của hôn nhân được coi là yếu tố có thể ảnh hưởng đến cơ hội bay của phi hành gia. Vì vậy các bà vợ cố gắng giữ hình ảnh gia đình hoàn hảo nhất có thể. Để chia sẻ cùng nhau, họ lập ra một mạng lưới hỗ trợ không chính thức, sau này được gọi thành tên quen thuộc là Astronaut Wives Club. Trong những căn nhà ngoại ô quanh Houston, họ gặp nhau thường xuyên để chia sẻ nỗi lo khi các đợt tập huấn hay phóng tàu đến gần. Dù công chúng nhìn thấy những nụ cười rạng rỡ, cuộc sống thực của họ trĩu nặng những điều ít ai biết tới.

Cô đơn, lo âu và những hy sinh thầm lặng

Cuộc sống của những người vợ phi hành không chỉ có các buổi tiếp báo chí. Đó còn là những buổi tối dài khi các con hỏi bao giờ cha trở về, là những lần đứng trước TV xem truyền hình trực tiếp vụ phóng với tim thắt lại vì sợ điều xấu nhất. Khi chồng lên tàu, tất cả trách nhiệm của gia đình dồn xuống vai họ. Họ phải vừa làm mẹ, vừa làm cha, vừa là người quản lý gia đình và đôi khi là người trấn an cả gia đình hai bên.

Họ chỉ có thể tự tìm đến nhau để tâm sự nỗi niềm

Không ai huấn luyện họ cách đối diện với nỗi sợ chồng không trở về. Không có hỗ trợ tâm lý từ NASA trong giai đoạn đầu, không có chuyên viên tư vấn nào xuất hiện trên ngưỡng cửa nhà họ. Họ chỉ biết dựa vào nhau trong những buổi trà chiều hay trong các cuộc gọi ngắn ngủi giữa các bà vợ.

Trong nhiều hồi ký và bài phỏng vấn, người ta kể lại rằng trước mỗi lần phóng tàu, có những bà vợ gần như mất ngủ triền miên. Họ vẫn phải mặc đẹp, vẫn phải cười trước ống kính, nhưng sau những bức ảnh ấy là ánh mắt đầy lo âu. Nhiều người kể rằng sự hy sinh lớn nhất của họ không phải là việc gánh vác gia đình, mà là việc phải kìm nén nỗi sợ và không bao giờ được bộc lộ công khai, vì chỉ một lời lỡ miệng có thể gây ảnh hưởng đến sự nghiệp của chồng.

Trong ngôi nhà bình yên mà truyền thông mô tả, thực tế là những phụ nữ sống với cảm giác bất định kéo dài, một cảm giác chỉ người trong cuộc mới hiểu được.

Tâm lý và hậu quả khi phi hành gia trở về với gia đình

Khi phi hành gia trở về sau một sứ mệnh dài, công chúng nhìn thấy cảnh đoàn tụ đầy xúc động. Thế nhưng trong nhiều trường hợp, đó chỉ là điểm khởi đầu của một giai đoạn phức tạp. Sự thay đổi tâm lý sau những chuyến bay, sự nổi tiếng bất ngờ và cảm giác “rơi xuống mặt đất” khiến không ít phi hành gia gặp khó khăn trong việc hòa nhập lại với gia đình.

Nhiều bà vợ chia sẻ trong các cuộc phỏng vấn rằng chồng họ trở nên xa cách, ít nói hoặc thậm chí dễ xúc động do phải sống giữa hai thế giới hoàn toàn khác biệt. Việc chồng vắng nhà quá lâu làm nhịp sinh hoạt gia đình thay đổi và khi họ quay lại, sự thay đổi ấy không thể điều chỉnh trong ngày một ngày hai.

Một ví dụ thường được nhắc đến trong các phân tích là cuộc hôn nhân đầy sóng gió của Buzz Aldrin. Sau vinh quang của Apollo 11, ông đối diện với áp lực tinh thần nặng nề và cuộc sống gia đình cũng rơi vào bế tắc. Vợ ông từng nói rằng chuyến bay lên mặt trăng chỉ là một nửa câu chuyện, nửa còn lại là cuộc chiến để giữ gia đình khỏi rạn vỡ sau khi mọi hào quang đã trôi đi.

Theo các tư liệu tổng hợp, không ít cuộc hôn nhân của phi hành gia thời kỳ đầu kết thúc bằng ly hôn. Điều này trái ngược với hình ảnh “gia đình lý tưởng” mà NASA từng muốn giữ gìn, nhưng lại phản ánh một thực tế rất con người: trở về từ vũ trụ không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Cuộc sống sau khi đoàn tụ với người chồng phi hành gia không phải lúc nào cũng dễ dàng

Sự thay đổi theo thời đại

Nếu như thập niên 1960, người vợ phi hành được kỳ vọng trở thành “hậu phương” hoàn hảo, thì ngày nay, vai trò ấy đã thay đổi nhiều. Phụ nữ có tiếng nói mạnh mẽ hơn, truyền thông cũng đa chiều hơn. Các nhà báo và tác giả như Lily Koppel đã đưa câu chuyện đời thực của họ đến công chúng theo cách chân thật hơn, chưa từng có trước đây.

Ngày nay, vợ của phi hành gia có thể là nhà khoa học, là kỹ sư, là doanh nhân hoặc là một người muốn giữ kín đời tư. Công chúng không còn mong đợi một hình ảnh duy nhất. NASA và các cơ quan không gian hiện đại cũng tôn trọng hơn sự riêng tư của gia đình phi hành gia, thay vì xem họ như một phần của chiến lược truyền thông.

Tuy nhiên, áp lực công khai chưa hoàn toàn biến mất. Mạng xã hội tạo ra một loại áp lực mới: hình ảnh gia đình của phi hành gia có thể bị “soi” bất cứ lúc nào. Sự đa dạng trong cách sống giúp họ tự do hơn, nhưng bản sắc cá nhân cũng dễ trở thành đề tài bàn tán hơn thời kỳ truyền thông truyền thống.

Dẫu vậy, vị trí của người vợ phi hành ngày nay khác xa thời Mercury 7. Họ không chỉ là người đứng sau cánh cửa nhìn tên lửa cất cánh. Họ là một cá thể độc lập, có quyền lựa chọn và có tiếng nói.

Những người vợ phi hành là nhân chứng thầm lặng của lịch sử chinh phục không gian. Họ sống giữa hai thế giới: một thế giới của gia đình với con cái, lo toan hằng ngày và một thế giới của ánh sáng công chúng cùng những kỳ vọng đôi khi quá sức. Họ chịu đựng cô đơn, hy sinh, chờ đợi, nhưng cũng đầy mạnh mẽ, kiên cường và ngày càng tự chủ hơn trong cách định nghĩa chính mình.

Khi xã hội bắt đầu nhìn nhận họ không phải như nhân vật phụ của vinh quang trong chinh phục vũ trụ, mà như những người phụ nữ có cuộc sống thật và giá trị riêng, câu chuyện của họ trở thành một phần quan trọng của hành trình chinh phục các vì sao.

Anh Tú