Chỗ lệch có thể là động lực để phát triển tình cảm

Phóng viên: Giữa vợ và chồng, ngoài những sự khác biệt dễ nhận diện, còn những sự khác biệt tinh vi nào khó nhận diện không, thưa bà?

Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Hồng Hà: Những chỗ lệch dễ nhận biết thường là hữu hình, xung đột bề mặt. Ví dụ, chỗ lệch về thu nhập, chi tiêu, nợ nần của từng người, chỗ lệch về phân chia việc nhà, quan điểm nuôi dạy con cái, cư xử với gia đình 2 bên là rất dễ nhìn thấy và gây bực bội trực tiếp.

Cũng có những chỗ lệch tinh vi nhưng rất nguy hiểm, thường là về cảm xúc và thái độ. Chúng ăn mòn mối quan hệ hôn nhân từ bên trong và các cặp đôi thường không nhận ra mức độ nghiêm trọng cho đến khi quá muộn. Ví dụ, thái độ cho rằng mình ở “kèo trên”, mình vượt trội hơn người kia rồi tỏ ra coi thường hay chỉ trích; sự im lặng trong giao tiếp, thái độ phớt lờ hoàn toàn người kia. Có những người không bao giờ nhận trách nhiệm mà luôn tìm cách đổ lỗi, không bao giờ nói lời cảm ơn, khen ngợi, có cử chỉ tình cảm với bạn đời. Khi ra môi trường bên ngoài, bạn đời sẽ chạnh lòng nhận ra tổ ấm của mình quá nguội lạnh.

* Thưa bà, những điểm lệch trong hôn nhân có phải luôn là phép trừ của hạnh phúc gia đình?

- Chỗ lệch có thể là động lực để phát triển. Khi có những điểm khác biệt, mình và người bạn đời sẽ có dịp nhìn lại bản thân, khám phá những giá trị, mong muốn và giới hạn của mình, hiểu sâu hơn về người kia. Hôn nhân không phải là chuyện một chiều. Những chỗ lệch dạy mình cách thỏa hiệp, tìm ra điểm chung và chấp nhận những khía cạnh khác biệt của bạn đời. Sự chấp nhận này là yếu tố quan trọng để duy trì mối quan hệ bền vững.

Tuy nhiên, những chỗ lệch sẽ trở thành phép trừ nếu không được xử lý một cách đúng đắn. Nếu vợ chồng tránh né, không chịu nói chuyện thẳng thắn về những bất đồng, chỗ lệch nhỏ sẽ dồn góp, tích tụ và gây ra mâu thuẫn. Nếu 1 hoặc cả 2 bên không chịu nhường nhịn, chỉ muốn người kia thay đổi theo ý mình thì mâu thuẫn sẽ ngày càng lớn. Khi những chỗ lệch dẫn đến việc chỉ trích, coi thường hoặc thiếu tôn trọng nhau, mối quan hệ sẽ bị tổn thương nghiêm trọng. Một số chỗ lệch có thể quá lớn - đặc biệt là về những giá trị sống, quan điểm về gia đình, con cái hoặc tài chính - khiến 2 người khó tìm được tiếng nói chung.

* Thời nay, sự giao tiếp xã hội rộng mở hơn trước rất nhiều khiến sự chênh lệch và khác biệt của mỗi cá thể sâu sắc, đa dạng hơn. Có phải vì vậy mà tỉ lệ ly hôn tăng?

- Trong hôn nhân hiện đại, sự khác biệt ngày càng đa dạng do các cặp đôi đến với nhau từ nhiều nền tảng khác nhau. Họ có thể đến từ nền văn hóa, vùng miền, thậm chí quốc gia khác nhau với những phong tục, tập quán, nếp sống khác nhau. Họ có thể có học vấn, môi trường làm việc, quan điểm về sự nghiệp khác nhau. Có thể từ quan điểm sống và giá trị cá nhân, mỗi người có một cái tôi riêng được hình thành từ môi trường sống, giáo dục và trải nghiệm của riêng mình.

Tất cả có thể dẫn đến tỉ lệ ly hôn tăng. Nhiều cặp đôi bước vào hôn nhân mà chưa có đủ kinh nghiệm và kỹ năng để đối mặt, giải quyết những bất đồng, mâu thuẫn. Nhiều người kỳ vọng bạn đời phải là tri kỷ, là người bạn tốt nhất, là người có thể chia sẻ mọi thứ. Khi những kỳ vọng này không được đáp ứng, sự thất vọng sẽ dẫn đến đổ vỡ.

* Theo kinh nghiệm của bà, có thể kê lại chỗ lệch để hôn nhân hạnh phúc, vững bền?

- Những chỗ lệch là tất yếu trong bất kỳ cuộc hôn nhân nào. Điều quan trọng là cách vợ chồng đối diện và giải quyết chúng. Nếu được xử lý đúng cách, chúng có thể trở thành chất xúc tác giúp tình yêu thêm bền chặt và hạnh phúc thêm trọn vẹn.
Chủ động giao tiếp là chìa khóa để kê lại từ chỗ lệch nhỏ. Nên dùng cách nói cởi mở, như bắt đầu câu nói bằng “Em cảm thấy...”, “Anh lo lắng rằng...” thay vì “Anh luôn luôn...”, “Em không bao giờ...”. Cách nói cởi mở giúp bày tỏ cảm xúc của mình mà không đổ lỗi cho bạn đời. Trong trò chuyện, hãy cố gắng đặt mình vào vị trí của người đối thoại để hiểu rõ hơn những gì họ đang trải qua, bởi mỗi người là một cá thể độc lập.

Sự khôn ngoan trong hôn nhân là biết điều gì cần lên tiếng ngay để sớm giải quyết và điều gì có thể cho qua hay để dịp khác. Ai cũng có lúc mắc lỗi, nên sự tha thứ sẽ giúp mối quan hệ lành mạnh hơn.

* Xin cảm ơn bà.

Tô Diệu Hiền (thực hiện)