Cannes 2025 tiên phong công nghệ và đối thoại với thời cuộc

Không chỉ đơn thuần là một lễ hội điện ảnh, Cannes năm nay cho thấy sự cởi mở đón nhận các xu hướng công nghệ, mở rộng không gian cho các tiếng nói đa dạng và thể hiện cam kết rõ ràng với trách nhiệm xã hội và môi trường.

Thực tế ảo và AI mở ra không gian điện ảnh mới

Cannes 2025 là năm thứ hai liên tiếp duy trì hạng mục Immersive Competition (Cạnh tranh Thực tế ảo). Không dừng ở rạp chiếu hay khung hình truyền thống, điện ảnh giờ đây mời gọi khán giả bước vào thế giới ảo với các tác phẩm thực tế ảo (VR), tăng cường (AR), video 360 độ…

Trong không gian này, người xem không chỉ “xem” phim mà còn tương tác trực tiếp, mở ra một hướng đi mới cho ngôn ngữ điện ảnh. Song hành với công nghệ hình ảnh là sự lên ngôi của trí tuệ nhân tạo.

Chợ phim của Liên hoan phim Cannes 2025 được tổ chức ở khu vực Village Innovation

Lần đầu tiên, một khu vực rộng 1.000m² mang tên Village Innovation, được thiết lập như một làng công nghệ giữa lòng Cannes, nơi AI không còn là khái niệm xa lạ mà là công cụ tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất phim: từ viết kịch bản đến dàn dựng hậu kỳ. Những phiên thảo luận về “tái định nghĩa sáng tạo bằng AI” cho thấy giới làm phim không chỉ hào hứng mà cũng đầy cảnh giác khi đối mặt với cơn sóng công nghệ này.

Nhưng Cannes không chỉ là sân chơi của công nghệ. Một điểm nhấn mang tính tiên phong là việc lần đầu tiên ban tổ chức đưa vào áp dụng “phí sinh thái” cho người tham dự chợ phim. Toàn bộ khoản đóng góp này được dành để hỗ trợ các sáng kiến bảo vệ môi trường.

Tại gian Eco Hub, hơn 40 dự án xanh được giới thiệu, cho thấy điện ảnh đang chuyển mình để trở nên thân thiện và bền vững hơn. Các quỹ tài trợ lớn cũng bắt đầu yêu cầu các dự án phải đính kèm báo cáo dấu chân carbon, xem đây như một chỉ số bắt buộc trong quá trình xét duyệt.

Đạo diễn Jafar Panahi thắng giải Cành cọ vàng tại LHP Cannes lần thứ 78. Ảnh: Reuters

Những tiếng nói đa sắc

Những bộ phim khai thác đề tài xã hội, bất bình đẳng, khủng hoảng nhân đạo hay vấn đề giới tiếp tục được đánh giá cao, như một minh chứng cho sức mạnh phản biện và lan tỏa của điện ảnh thời đại mới.

Việc bộ phim Nigeria, My Father’s Shadow, lần đầu tiên được chọn chiếu ở hạng mục chính thức là một bước tiến chưa từng có cho Nollywood.

Liên hoan phim Cannes, trong lịch sử hơn 75 năm, đã từng vinh danh vài tác phẩm đến từ châu Phi (như Timbuktu của đạo diễn Abderrahmane Sissako – Mauritania, hay Atlantics – Senegal). Tuy nhiên, số lượng các phim châu Phi được mời vào hạng mục chính thức rất hiếm, đặc biệt từ khu vực cận Sahara.

Do đó, việc My Father’s Shadow lọt vào hạng mục này cho thấy Cannes đang mở rộng cánh cửa đón nhận các giọng nói đa dạng hơn, mở ra cơ hội mới cho những câu chuyện đến từ châu Phi được lắng nghe và ghi nhận toàn cầu.

My Father’s Shadow được trình chiếu ở hạng mục chính thức. (Ảnh Variety)

Chính phủ Nigeria đã cử phái đoàn đến Cannes để phát động sáng kiến “Screen Nigeria”. Điều này một lần nữa khẳng định Cannes không chỉ là nơi trình chiếu, mà còn là nền tảng để khẳng định bản sắc và chiến lược văn hóa quốc gia.

Về mặt tổ chức, Cannes 2025 tiếp tục trao quyền cho phụ nữ ở các vị trí chủ chốt. Sau Greta Gerwig năm ngoái, năm nay nữ diễn viên gạo cội Juliette Binoche được mời làm Chủ tịch Ban giám khảo chính thức. Trong 22 phim tranh Cành cọ vàng, có tới 6 phim của nữ đạo diễn, tỉ lệ gần đạt mức cao nhất trong lịch sử liên hoan. Những cái tên như Scarlett Johansson (lần đầu thử sức đạo diễn), Kelly Reichardt hay Julia Ducournau tiếp tục chứng minh rằng, không gian sau máy quay đang ngày một cởi mở hơn với nữ giới.

Eleanor the Great - bộ phim đầu tay của Scarlett Johansson trong vai trò đạo diễn ra mắt tại Liên hoan phim Cannes 2025

Cannes 2025 cũng có sự thay đổi chưa từng có về tiêu chí đạo đức. Lần đầu tiên, một diễn viên bị cáo buộc tấn công tình dục đã bị cấm bước lên thảm đỏ, dù phim vẫn được trình chiếu. Đó là trường hợp của nam diễn viên Théo Navarro-Mussy trong phim Dossier 137.

Ban tổ chức khẳng định quyết định này là nhằm “đặt sự nghiêm túc và an toàn cộng đồng làm ưu tiên hàng đầu”. Cùng với đó là các biện pháp hỗ trợ nạn nhân và kiểm soát khách mời chặt chẽ hơn, thể hiện rõ tinh thần hậu #MeToo không chỉ mang tính hình thức mà đã trở thành nguyên tắc tổ chức.

Cannes 2025 khép lại với nhiều tiếng vỗ tay, nhưng cũng mở ra nhiều câu hỏi về tương lai. Khi ranh giới giữa công nghệ và sáng tạo ngày càng mờ nhòe, khi nghệ thuật ngày càng gắn với trách nhiệm xã hội, Cannes không chỉ là nơi tôn vinh cái đẹp, mà còn là nơi đặt ra tiêu chuẩn mới cho một nền điện ảnh vừa mang tính tiên phong, vừa biết lắng nghe và đối thoại với thế giới.

Hoàng Duy