Workshop trải nghiệm nón ngựa Phú Gia: Chạm tay vào di sản trăm năm

Mỗi chiếc nón ngựa được làm hoàn toàn thủ công qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, sử dụng các chất liệu như lá kè, tre nứa, chỉ ngũ sắc cùng chóp nón chạm khắc hình rồng, phượng hay họa tiết Tây Sơn. Thân nón gồm nhiều lớp lá ép mỏng, chằm bằng những đường kim đều tăm tắp, đỉnh nón điểm chỉ ngũ sắc biểu trưng cho phúc - lộc - thọ - khang - ninh, thể hiện ước vọng về cuộc sống an lành, sung túc của người dân làng nghề.

Chiếc nón ngựa Phú Gia được chằm tỉ mỉ bởi đôi tay khéo léo của người thợ làng nghề - Ảnh: Phương Nhã

Sự kiện “Workshop & Không gian trưng bày nón ngựa Phú Gia” mang đến cơ hội để người xem lắng nghe các nghệ nhân chia sẻ về quy trình chế tác nón ngựa, tìm hiểu giá trị văn hóa - lịch sử của di sản này, đồng thời trải nghiệm nhiều hoạt động và trò chơi tương tác xoay quanh biểu tượng gắn với đội quân Tây Sơn oai hùng.

Được truyền nghề từ gia đình và gắn bó với nghề hơn 61 năm, nghệ nhân Đỗ Văn Lan đã dành trọn cả tâm huyết cho nón ngựa Phú Gia. Ông chia sẻ: “Trước kia, nón ngựa là vật dụng theo chân lính Tây Sơn trong mỗi trận hành quân, che nắng mưa và gắn liền với bao chiến công hiển hách. Ông cha mình bao đời đã dày công gìn giữ và truyền dạy nghề, nên những thế hệ đi sau như chúng ta càng phải có trách nhiệm tiếp nối để cho di sản ấy không bị mai một”.

Nghệ nhân Đỗ Văn Lan kể về quá trình làm nón ngựa Phú Gia - Ảnh: Phương Nhã

Bên cạnh phần giao lưu và lắng nghe nghệ nhân kể về quá trình hình thành chiếc nón, ban tổ chức sự kiện còn bố trí nhiều khu vực trò chơi trải nghiệm - tương tác như vòng xoay, khu xếp hình, photobooth chụp ảnh lưu niệm... giúp người tham dự hiểu thêm về lịch sử và cấu tạo của nón ngựa Phú Gia. Sau khi hoàn thành thử thách tại mỗi khu vực, người chơi còn có cơ hội nhận quà tặng ở cuối chương trình.

Khách tham gia theo dõi nghệ nhân chia sẻ về cấu tạo của nón ngựa - Ảnh: Phương Nhã

Tâm sự về quá trình tổ chức, chị Hồng Huệ - Trưởng BTC - cho biết: “Khi nhắc đến nón lá, phần lớn mọi người chỉ biết đến nón lá Huế mềm mại hay nón lá miền Tây dân dã. Rất ít người biết đến nón ngựa Phú Gia vừa oai nghiêm, vừa thanh thoát. Thông qua workshop, chúng tôi mong các bạn sẽ hiểu thêm về loại nón đặc biệt này, đồng thời có thể phân biệt với những loại nón khác, quan trọng nhất là nhận ra giá trị văn hóa - lịch sử của nón ngựa”.

Chị Hồng Huệ - Trưởng ban tổ chức "Workshop & Không gian trưng bày nón ngựa Phú Gia" - Ảnh: Phương Nhã

Đến với workshop, bạn Tú Uyên (22 tuổi, phường Long Bình) chia sẻ: “Mình tham gia workshop vì tò mò về nón ngựa Phú Gia và muốn trực tiếp tìm hiểu một di sản mà trước giờ chưa từng được nghe qua. Khi nhìn thấy những chiếc nón cổ, mình thật sự ấn tượng bởi độ tinh xảo và chiều sâu lịch sử ẩn sau mỗi chi tiết của nón. Điều mình tâm đắc nhất sau buổi workshop chính là tinh thần giữ nghề của các nghệ nhân cũng như những giá trị đặc biệt mà chiếc nón này mang lại”.

Trạm thử thách xếp hình giúp người chơi có cơ hội hiểu thêm về di sản văn hóa của dân tộc - Ảnh: Phương Nhã

Gắn liền với dấu ấn lịch sử hào hùng của đội quân Tây Sơn, nón ngựa Phú Gia không đơn thuần là vật dụng mà là biểu tượng văn hóa chứa đựng tinh thần thượng võ của đất Bình Định. Từ cung đình xưa cho đến đời sống hiện đại ngày nay, chiếc nón vẫn giữ vị thế đặc biệt trong các nghi lễ truyền thống và ngày càng được du khách tìm đến để trải nghiệm, lưu giữ như một phần ký ức văn hóa truyền thống Việt Nam.

Khách tham quan phân biệt các loại nón ngựa khác nhau trong buổi workshop - Ảnh: Phương Nhã

Phương Nhã